Zimowe szkolenie „Czarnej Dywizji”

Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński

Zimowe szkolenie

„Czarnej Dywizji”

11. DKPanc, oficjalnie od 13 lipca 1992 r., kontynuuje tradycje 1. Dywizji Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, dowodzonej przez gen. dyw. Stanisława Maczka, a także przedwojennej 10. Brygady Kawalerii, pierwszego polskiego zmotoryzowanego związku taktycznego. Przez 18 lat tradycje pancerniaków gen. Maczka zakorzeniły się na dobre w świadomości oficerów i żołnierzy dywizji. Przypominają o tym także zewnętrzne symbole takie jak: lewy czarny naramiennik mundurów wyjściowych i galowych czy czarny (zamiast zielonego) krawat do munduru galowego. Czarny kolor wiąże się z kolorem skórzanych kurtek i beretów noszonych przez polskich pancerniaków przed II wojną światową, stąd też 11. DKPanc jest też dumnie nazywana „Czarną Dywizją”. Dywizja istnieje nieprzerwanie od marca 1945 r., kiedy to na ziemi łódzkiej została sformowana 11. Dywizja Piechoty. Od 1950 r. – momentu przeformowania w zmechanizowaną – stacjonuje w Żaganiu. W kwietniu 1963 r. przeformowano ją w 11. Drezdeńską Dywizję Pancerną – w latach 70. i 80. w jej skład wchodziły trzy pułki czołgów średnich, stacjonujące w Żaganiu: 3. drezdeński pcz, 8. drezdeński pcz i 29. pcz oraz 42. pułk zmechanizowany i 33. pułk artylerii w Żarach oraz 66. pułk przeciwlotniczy z Bolesławca i 10. dywizjon rakiet taktycznych z Żar. W wyniku kolejnych przekształceń, przeprowadzonych w latach 1989–1995, ukształtowała się obecna struktura i dyslokacja dywizji. Jeden z pułków czołgów przeniesiono do garnizonu w Świętoszowie, na południowy-zachód od Żagania, zwolnionego przez 20. Zwienigorodzką Dywizję Pancerną Północnej Grupy Wojsk Armii Sowieckiej. Obecnie w garnizonie Świętoszów stacjonuje 10. Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka, będąca sztandarowym oddziałem dywizji. Składa się ona z dwóch batalionów czołgów, wyposażonych w wozy Leopard 2A4, batalionu piechoty zmechanizowanej z bojowymi wozami piechoty BWP-1 oraz z dywizjonu artylerii samobieżnej z haubicoarmatami samobieżnymi 2S1 Goździk. W Żaganiu pozostała natomiast druga brygada pancerna dywizji – 34. Brygada Kawalerii Pancernej im. Hetmana Wielkiego Koronnego Jana Zamoyskiego. Ma ona identyczną bazową strukturę jak 10. BKPanc, ale w wyposażeniu jej obu batalionów czołgów są wozy PT-91 Twardy. Dywizja dysponuje niemal połową wszystkich czołgów tego typu w Wojsku Polskim. Dwa kolejne komponenty bojowe 11. DKPanc pochodzą z, rozwiązanej w 1991 r., 4. Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej z Krosna Odrzańskiego. 17. Wielkopolska Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Dowbor Muśnickiego z dowództwem w Międzyrzeczu powstała w 1996 r. z przeformowania 17. pułku zmechanizowanego 4. DZ. Obecnie brygada stacjonuje w dwóch garnizonach, w Międzyrzeczu i w Wędrzynie, w koszarach rozformowanej w 2007 r. 15. Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Pancernej. Obecnie 1. batalion piechoty zmotoryzowanej brygady jest całkowicie wyposażony w kołowe transportery opancerzone Rosomak. Kolejny, 7. batalion strzelców konnych wielkopolskich, kończy – nieco opóźnione – przezbrojenie na Rosomaki, zaś 15. batalion ułanów wielkopolskich nadal używa BWP-1. W brygadzie nie ma batalionu czołgów, a jedynie trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej i dywizjon artylerii z haubicoarmatami Dana. Z 4. Pomorskiej DZ pochodzi też 5. lubuski pułk artylerii, pierwotnie 22. pa. Obecnie pułk ma dywizjon Goździków i dywizjon artylerii rakietowej, który niedawno zakończył przezbrojenie z polowych wyrzutni rakietowych BM-21 Grad na zmodernizowane WR-40 Langusta. Dwa pułki przeciwlotnicze 11. DKPanc: 4. zielonogórski pułk przeciwlotniczy z Czerwieńska i 69. leszczyński pułk przeciwlotniczy z Leszna (dawny pułk OPL Śląskiego Okręgu Wojskowego) są wyposażone w samobieżne rakietowe zestawy przeciwlotnicze. 4. pplot dysponuje zestawami 9K33 Osa (przechodzącymi modernizację do standardu Osa-P Żądło), zaś 69. pplot zestawami 2K12M Kub i jednym dywizjonem Os. Ważnym zadaniem dywizji jest kontynuowanie procesu integracji ze strukturami sojuszniczymi. Dywizja wystawia do Korpusu Sił Szybkiego Reagowania NATO pełną brygadę: 10. Brygadę Kawalerii Pancernej, 1. brabancki batalion czołgów z 34. Brygady Kawalerii Pancernej oraz 4. pułk przeciwlotniczy. Jednostki te są utrzymywane jako siły wysokiej gotowości bojowej NATO. Żołnierze 11. DKPanc uczestniczyli w różnych misjach pokojowych i stabilizacyjnych, w tym w Bośni i Hercegowinie, w Kosowie, w Czadzie, w Iraku i w Afganistanie. Obecnie dywizja nie wystawia sił do kontyngentów zagranicznych, ale jej żołnierze przygotowują się do uczestnictwa w VIII i IX zmianie Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie. Zostaną oni skierowani do Afganistanu jesienią 2010 r. i wiosną 2011 r. Największy wkład w ich formowanie będą miały: 10. BKPanc ze Świętoszowa i 17. BZ z Międzyrzecza i Wędrzyna. Oprócz typowo wojskowej roli dywizja wypełnia również obowiązki związane z likwidacją klęsk żywiołowych w województwie lubuskim, mając w ciągłej gotowości wydzielone siły i środki.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 3/2010