Wspomnienia Eino Luukkanena: Myśliwce nad Finlandią
Nakładem wydawnictwa Replika z Zakrzewa ukazały się wspomnienia Eino Luukkanena zatytułowane Myśliwce nad Finlandią, które uznawane są za klasykę wspomnień lotników walczących w trakcie II wojny światowej, jako że spisane zostały przez pilota, dokonania którego przebiły osiągnięcia niemal wszytskich pilotów walczących po alianckiej stronie.
Major Eino Luukkanen, as z 56 zwycięstwami powietrznymi osiągniętymi w trakcie 441 lotów bojowych, był trzecim pod względem liczby osiągniętych zestrzeleń pilotem myśliwskim Suomen ilmavoimat. Swoje sukcesy odnotował na trzech samolotach myśliwskich, będących symbolami kolejnych etapów rozwoju fińskiego lotnictwa myśliwskiego w czasie II wojnie światowej. Służąc w dywizjonie Lentolaivue 24 w trakcie wojny zimowej odniósł na holenderskim Fokkerze D. XXI 2 ½ zwycięstwa, a po przezbrojeniu jednostki w amerykańskie Brewstery 229 odnotował podczas wojny kontynuacyjnej kolejne 14 ½ zestrzeleń odniesionych w latach 1941-1942. W listopadzie 1942 roku Luukkanen przejął dowództwo dywizjonu myśliwsko-rozpoznawczego LLv 30 latającego na Fokkerach D.XXI z amerykańskimi silnikami Twin Wasp Junior oraz zdobycznych Polikarpowach I-153. Z kolei w marcu 1943 roku objął dowództwo nowo sformowanego dywizjonu Lentolaivue 34, który został wyposażony w niemieckie Messerschmitty Bf 109G, do czasu zawieszenia broni we wrześniu 1944 roku odnosząc 345 (w tym 270 potwierdzonych) zestrzeleń, spośród których dziełem Luukkanena było 39 strąceń, w większości odniesionych podczas sowieckiej ofensywy w ostatnich tygodni wojny z Finlandią.
Wspomnienia Luukkanena przedstawiają czytelnikowi obie fińsko-rosyjskie wojny widziane z perspektywy kabiny samolotu myśliwskiego. Składają się na nie barwne opisy misji bojowych, relacji z towarzyszami broni, wrażeń z lotów na poszczególnych typach samolotów, a przede wszystkim szczegółowe relacje ze stoczonych walk powietrznych.
Liczące 350 stron wspomnienia kończą się z chwilą podpisania zawieszenia broni, warto jednak dodać, że 1951 roku Luukkanen został oskarżony o szpiegostwo na rzecz Szwecji. Winny przekazania pewnych zdjęć lotniczych osobie pracującej dla szwedzkiego wywiadu, został zmuszony do odejścia ze służby, skazany na dwa lata więzienia i zdegradowany. Wspomnienia wydał w 1956 roku, odnotowując duży sukces wydawniczy, jako że zostały one szybko przetłumaczone na kilka języków. Sukcesem wydawniczym Eino Luukkanen nie cieszył się jednak długo, ponieważ zmarł w 1964 roku.
Tekst: Szymon Tetera