UDS 214 special Military – „bojowa” koparka dla wojsk inżynieryjnych
Jarosław Brach
Słowacka firma CSM Industry s.r.o. z miejscowości Tisovec przedstawiła pierwsze grafiki samobieżnej, wielozadaniowej, opancerzonej koparki teleskopowej UDS 214, zamontowanej na podwoziu Tatra Force 815-7 8×8. Niewiele wcześniej Rheinmetall MAN Military Vehicles (RMMV) poinformował o możliwości instalacji tej koparki także na 4-osiowym podwoziu MAN HX 8×8. Nowoczesne pojazdy tej klasy ciągle znajdują się na liście niespełnionych życzeń polskich Wojsk Inżynieryjnych.
W ciągu 50 lat hale firmy CMS opuściło ponad 30 000 różnego rodzaju maszyn i urządzeń dla sektora budowlanego. Ich produkcję podmiot rozpoczął dokładnie w 1967 roku od mieszalnika PM 500, z kolei dwa lata później – w 1969 roku wprowadził na rynek pierwszą koparkę samochodową, oznaczoną jako D 032. Powstawała ona do 1974 roku, kiedy rozpoczęła się produkcja seryjna typu SATUR051k. Nie trwała ona zbyt długo, bo już w 1976 roku zaczęła się – trwająca zresztą do dzisiaj – historia nowej linii tzw. uniwersalnych maszyn wykończeniowych – koparek z ramionami wysuwanymi teleskopowo, pochodzących z serii UDS (m.in. 114 i 214). Urządzenia te bazowo montowano na 3-osiowych, terenowych, cywilnych podwoziach ciężarówek Tatra, kolejno z rodzin T148, T815, TERRNo 1 i T158 Phoenix. Do tego w ostatnich latach doszły hybrydowe, cywilno-militarne, 3-osiowe podwozia z gamy T815-7 Force, ale w wydaniu bez opancerzonej kabiny. Wówczas posadowiona na nich koparka również nie ma opancerzonej kabiny: wariant taki jest określany jako UDS214 Defence (obronny/zmilitaryzowany).
Dnia 25 lutego 2022 roku RMMV poinformował, że wraz z CSM Industry prezentuje system wysokomobilnej koparki wielozadaniowej, opartej o 4-osiowe podwozie z wojskowego typoszeregu HX – wydanie HX 8×8 z integralnie opancerzoną kabiną.Nowe wykonanie wywodzi się z wypróbowanej i przetestowanej rodziny pojazdów logistycznych RMMV, które są używane na całym świecie. Podobnie jak cała rodzina HX, typ HX 8×8 jest gotowym pojazdem wojskowym, zaprojektowanym, aby wytrzymać najtrudniejsze warunki eksploatacji, w tym na klasycznym i asymetrycznym polu walki, zapewniając wysoką mobilność nawet w najtrudniejszym terenie. Gotowy do użytku pojazd w podstawowej wersji, z wyłącznie pojedynczym ogumieniem, waży 28 000 kg. Jego silnik wysokoprężny MAN D2676 generuje moc maksymalną 387 kW/540 KM i maksymalny moment obrotowy 2500 Nm (standard do Euro 5), z kolei prędkość maksymalna wynosi 90 km/h. Ciężarówka radzi sobie z 60% wzniesieniem i brodzi w przeszkodach wodnych o głębokości do 1,5 m. W razie potrzeby HX 8×8 może być także wyposażony w zintegrowaną – integralnie opancerzoną kabinę (IAC) firmy Rheinmetall lub przygotowany do opcjonalnego założenia zewnętrznego pancerza modułowego. Poza tym samochód może otrzymać zdalnie sterowane dachowe stanowisko strzeleckie do samoobrony.
Do tego przynależność do rodziny HX – której ponad 16 000 egzemplarzy znajduje się obecnie w służbie na całym świecie – zapewnia korzyści w zakresie konserwacji/utrzymania, napraw i szkoleń. Wiele krajów NATO ma już ciężarówki z serii HX, co daje efekt synergii, głównie podczas operacji międzynarodowych. Koparka na HX 8x8 to zatem kolejny przykład współpracy Rheinmetall z europejskimi i innymi międzynarodowymi partnerami, oznaczając możliwość proponowania potencjalnym odbiorcom wyrobu kompletnego. Co równie ważne, takie kompleksowe i zintegrowane wsparcie nie ogranicza się tylko do technicznej pracy zespołowej. Współdziałając z Rheinmetall, CSM zyskuje mianowicie szansę dostępu do nowych rynków eksportowych oraz wsparcia niemieckiego potentata w sferze obsługi posprzedażowej.
Niemniej po części analogiczną propozycję przedstawia też sam UDS. Przy czym w roli nośnika niejako tradycyjnie występuje u niego podwozie Tatry – w tym przypadku już 4-osiowa odmiana, analogicznie jak 3-osiowa z kabiną nieopancerzoną, ponownie z rodziny T815-7 Force. Wybór jako bazy wersji 4-osiowej, jak u RMMV, a nie 3-osiowej, wynika z faktu, że zastosowana Tatra Force daje o wiele większe możliwości dalszego tzw. militarnego rozwoju całego systemu. Przede wszystkim cechuje się dopuszczalną masą całkowitą do 38 000 kg, przy nośności osi przednich 2×9000/2×9500 kg. W rezultacie bez najmniejszych problemów może otrzymać integralnie opancerzoną kabinę, gwarantującą ochronę balistyczną – zgodnie ze STANAG 4569 – na poziomie 2A i 2B. Na prezentowanych grafikach pokazano krótką, dzienną, 2-osobową kabinę integralnie opancerzoną, pochodzącą z izraelskiego przedsiębiorstwa Plasan. Jednak nie istnieją żadne przeciwwskazania natury konstrukcyjnej, aby zastąpić ją czeską kabiną krótką, integralnie opancerzoną, firmowaną przez Tatrę. Przy tym w grę może nawet wchodzić, ze względu na duży zapas nośności osi przednich, integralnie opancerzona kabina wydłużona, załogowa, czterodrzwiowa, 5-osobowa.
Co do zestawienia układu napędowego tego pojazdu, to Czesi zapewne postawią na tzw. własną narodową kompletację. Zawiera ona chłodzony powietrzem, widlasty, 12,667-litrowy silnik V8 Tatra T3C-928-90, EURO 3, w nastawie o mocy maksymalnej 300 kW/408 KM i maksymalnym momencie obrotowym 2100 Nm przy 1000 obr./min oraz 14-biegową, zautomatyzowaną skrzynię przekładniową Tatra Norgren 14 TS 210L i 2-biegową skrzynię rozdzielczą.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 1/2024