Szwedzki wszędołaz – BvS10 cz. II

Mateusz J. Multarzyński

Szwedzki wszędołaz – BvS10

cz. II

Trzecia generacja szwedzkich dwuczłonowych transporterów gąsienicowych – BvS10, powstała w drugiej połowie lat 90. XX w. z własnej inicjatywy firmy Hägglunds, ale z uwzględnieniem brytyjskich wymagań na pływający, opancerzony pojazd wysokiej mobilności, który miał trafić do wyposażenia 3. Brygady Komandosów Królewskiej Piechoty Morskiej (3 Commando Brigade Royal Marines).

Zmieniająca się sytuacja na współczesnym polu walki wymusiła wprowadzenie do wyposażenia pododdziałów piechoty morskiej pojazdów zapewniających nie tylko możliwość pokonywania dowolnego rodzaju terenu, ale także charakteryzujących się odpowiednim poziomem ochrony. Royal Marines, użytkujący już wcześniej transportery Bv206, potrzebowali pojazdów o większej ładowności, opancerzonych, szybszych, z obszerniejszym wnętrzem. Miały być one m.in. zdolne do przewożenia do 12 żołnierzy (2+10), chronionych przez pancerz odporny na ostrzał karabinowymi pociskami przeciwpancernymi kalibru 7,62 mm.

Poszukiwania Brytyjczyków stanowiły bazę do opracowania zupełnie nowego pojazdu – BvS10, który reprezentuje trzecią generacją szwedzkich wszędołazów i obecnie znajduje się w ofercie firmy BAE Systems Hägglunds (BvS10 Mk IIb).

Viking dla Royal Marines
BvS10 to całkowicie nowa konstrukcja, która powstała jednak w oparciu o rozwiązania i doświadczenia związane z rozwojem wcześniejszych generacji dwuczłonowych transporterów, a w szczególności Bv206S. Zmodyfikowano lub zastosowano zupełnie nowe zespoły i elementy w konstrukcji pojazdu i we wszystkich jego układach: układzie kierowniczym, układzie napędowym, układzie jezdnym, kadłubach i ich opancerzeniu, poprawiona została również ergonomia.

Konfiguracja pojazdu i jego możliwości oraz osiągi ewoluowały i zostały dopracowane dzięki bezpośredniej współpracy Hägglundsa z brytyjskim Ministerstwem Obrony w ramach MoD Combat Vehicles Support Light Project Team i Royal Marines (Trials and Training Unit, Joint Air Transport Evaluation Unit, Infantry Trials and Training Unit).

Pierwsze prototypy BvS10 Viking (nazwa stosowana w British Army) zostały dostarczone do testów w czerwcu 2001 roku. Pojazdy z sukcesem zakończyły 18-miesięczny cykl prób w Norwegii, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Omanie. W Norwegii wozy sprawdzano w warunkach zimowych za kołem podbiegunowym. We wrześniu Vikingi przetransportowano do Omanu, gdzie wzięły udział w ćwiczeniu Saif Sereea 2, w trakcie których przeprowadzono testy operacyjne w warunkach pustynnych.

Pierwsza dostawa pojazdów BvS10 Mk I, oznaczonych Viking ATV(P), czyli All-Terrain Vehicle (Protected), dla pododdziałów Royal Marines, miała miejsce w lipcu 2003 roku, a początkową zdolność operacyjną (IOC – Initial Operating Capability) osiągnięto w 2005 r. Dostawy 108 wozów zakończono na początku 2006 roku, a Vikingi wprowadzono oficjalnie do służby w British Army w kwietniu 2006 r. Jednostki Royal Marines początkowo eksploatowały trzy warianty pojazdu: transporter piechoty (TCV – Troop Carrier Vehicle), wóz dowodzenia (CV – Command Vehicle) i wóz pomocy technicznej oraz ewakuacji (RRV – Repair and Recovery Vehicle), które są wyposażone m.in. w żuraw firmy Hiab, wyposażenie warsztatowe, sprężarkę i 9-tonową wyciągarkę.

W październiku 2006 roku pierwsze Vikingi – 33 sztuki – trafiły wraz z Royal Marines Armoured Support Company (od 2007 r. Royal Marines Armoured Support Group, która eksploatuje wszystkie wozy BvS10 należące do 3. Brygady RM) do prowincji Helmand w Afganistanie. Pojazdy, które weszły w skład brytyjskiego kontyngentu NATO ISAF zostały wyposażone m.in. w dodatkowe prętowe opancerzenie chroniące przed głowicami ręcznych granatników przeciwpancernych, przecinak drutów zamontowany z przodu pierwszego członu i urządzenia zakłócające działanie zapalników IED sterowanych drogą radiową. W sumie, na przestrzeni ostatnich lat, do Afganistanu wysłano około 50 BvS10 Viking Mk I, nie tylko zresztą z pododdziałami piechoty morskiej.

Innym ciekawym epizodem operacyjnym było desantowanie w lipcu 2011 r. na wybrzeżu Somalilandu dwóch Vikingów wraz z pododdziałem piechoty morskiej ze składu 539. Assault Squadron, z pokładu okrętu desantowego-doku RFA Cardigan Bay. Ich zadaniem było znalezienie znajdującego się w głębi lądu przywódcy jednego z lokalnych klanów i jego bezpieczne dostarczenie na pokład okrętu, gdzie miał spotkać się z przedstawicielami MI6 i Foreign Office. Ten rajd był częścią operacji Exercise Somaliland Cougar, podczas której szkolono straż przybrzeżną Republiki Somalilandu – byłego protektoratu brytyjskiego, który oderwał się od Somalii – w technikach antypirackich i organizowano spotkania z miejscowymi politykami oraz przywódcami plemiennymi/klanowymi.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 4/2014