Sztucery po (niej więcej) 3000 złotych

Marek Czerwiński

Wielu myśliwych decyduje się na zakup taniego sztucera i nie dotyczy to wyłącznie łowców w młodszym wieku i o krótkim stażu, lecz także doświadczonych Nemrodów. Nie każdy jest w stanie przeznaczyć znaczne sumy na broń, tym bardziej że trzeba do niej dokupić amunicję, montaż i optykę. Ta ostatnia potrafi kosztować krocie.

Rozpatrzmy najtańsze propozycje, a więc sztucery za które trzeba zapłacić około 3000 złotych. Wybór między bronią używaną a nową jest bardzo trudny, bo za takie pieniądze możemy już nabyć starsze modele repetierów firm Sako (np. Forester czy Vixen) lub Tikka (M55/65), które szczycą się świetnymi osiągami i ustaloną reputacją. Dostępne są również sprawdzone modele CZ 550 i 527.

Godne rozpatrzenia są także łamane pojedynki, choćby Iż-18 MN, ale z racji embarga wybór egzemplarzy jest raczej niewielki. Trzeba także pamiętać, że przy zakupie z drugiej ręki nie dostajemy żadnej gwarancji, więc ryzyko może być znaczne. Gdy analizujemy wskazany przedział cenowy w kategorii broni nowej, mamy do czynienia tylko z kilkoma repetierami – Patriot firmy Mossberg, Monza z Istanbul Silah i Axis II ze stajni Savage. Pierwszy można nabyć już za 2650 zł, drugi za ok. 3100 zł. Axis II generacji kosztuje 3200 złotych.

Jest jeszcze sztucer samopowtarzalny Norinco M305, dostępny w kalibrach .223 Rem. i .308 Win. w bardzo dobrej cenie – 2950 zł. Ostatni model to w zasadzie kalka wojskowego karabinu M 14 (w dodatku dość ciężka), więc zainteresowany nim będzie raczej łowca z mundurową przeszłością.

Sztucer Patriot został oficjalnie zaprezentowany w styczniu 2015 roku, na wystawie Shot Show w Las Vegas i w założeniu miał łączyć w sobie najlepsze cechy dwóch zasłużonych poprzedników: ATR (All Terrain Rifle) i 4x4.

Wprowadzono spiralnie skręcany zamek i magazynek wymienny oraz rozszerzono zakres kalibrów – patriot oferowany jest pod kilkanaście nabojów, poczynając od ultraszybkiego .22-250 Rem., a skończywszy na „afrykańskim” .375 Ruger.

Na naszym rynku najbardziej popularne są .308 Win., .30-06 oraz .243 Win. – dokładnie w tej kolejności.

Standardowa długość luf wynosi 560 mm, ale lekkie wersje dla osób niższego wzrostu (Bantam i Super Bantam) mają lufy długości 508 mm. Praktycznie wszystkie lufy są kanelowane, zaś muszką i szczerbinką dysponują wyłącznie niektóre odmiany pod silne naboje (.30-06, .300 Win. Mag., .338 WM i .375 Ruger). Skoki gwintu w lufach są dość krótkie, standard to 1:10. Dotyczy to .243 Win., .25-06 Rem., .270 Win., .308 Win., .30-06, .300 WM i .338 WM. W kalibrze .22-250 Rem. skok wynosi 1:14, a w .375 Ruger 1:12. Kolejne wyjątki to 7 mm RM i 7 mm – 08 Rem. – w obu skok jest równy 1:9,5.

Droższe wersje sztucera zabezpieczone są odpornym pokryciem antykorozyjnym Marinecote, chroniącym nawet przed słoną wodą.

Czterotaktowy, spiralnie skręcany zamek ślizgowo-obrotowy to konstrukcja dobrze znana z modelu 4x4, mająca dwa przednie, symetryczne rygle zaporowe, z dość niskim kątem otwarcia oraz krótki wyrzutnik. Zamek pracuje dość dobrze, przeładowanie jest szybkie, do odryglowania nie trzeba przykładać znacznej siły.

Komora zamkowa wraz z zamkiem wykonana jest w dwóch rozmiarach. Krótka (short action) przewidziana jest pod naboje o długości identycznej z .308 Win. Długa (long action) pod naboje o dłuższej łusce, np. .270 Win. czy .30-06.

Komorę nabojową wykonano ze stali, a gazowy otwór bezpieczeństwa ulokowany jest z boku komory zamkowej.

Wymienny, dwurzędowy magazynek mieści 4 – 5 nabojów. Dźwigienka zwalniania magazynka znajduje przed nim; jest łatwo dostępna dla strzelców prawo- i leworęcznych.

Dwupozycyjny bezpiecznik umieszczony jest z prawej strony komory zamkowej, z lewej, tradycyjnie, znajduje się zaś przycisk umożliwiający wyjęcie zamka.

Regulowany mechanizm spustowy Patriota sygnowany jest oznaczeniem LBA (Lighthing Bolt Action). Ustawienie żądanego oporu języka jest proste, a zakres regulacji siły spustu zaczyna się od 0,9 kg, a kończy na 3,18 kg.

Osady sztucera wykonywane są głównie z mocnego syntetyku, w kolorze czarnym, dostępny jest także kamuflaż Mossy Oak Break – Up Infinity oraz Muddy Girl, przeznaczony dla pań. Patriot jest sprzedawany także z osadą z orzecha amerykańskiego, ale za taką opcję trzeba dopłacić.

Kolba typu niemieckiego zakończona jest solidną stopką-amortyzatorem, wykonanym z dobrej gumy, na której przyzwoicie nacięta kratka poprawia stabilizację broni

Patriot może być sprzedawany z celownikami optycznymi o parametrach 3-9 x 40 i w takiej konfiguracji lunetę i montaż dostajemy prawie za darmo.

Mossberg wyposażony jest w dwie bazy Weavera – to rozwiązanie zmniejsza koszt montażu lunety czy kolimatora (część kolimatorów dysponuje zresztą integralną szyną montażową 21-22 mm). W przypadku osadzania na sztucerze celownika optycznego dokupujemy tylko obejmy – jest ich na naszym rynku wiele. Wyjątkiem jest nieco droższy Patriot Predator, z jednoczęściową szyną Picatinny, dodatkowo ma on nagwintowany wylot lufy i łoże w kolorze FDE lub w kamuflażu realistycznym.

W 2025 roku pojawiła się najnowsza odmiana Patriot Carbine, który jest oferowany w kalibrach .22-250 Rem., 6,5 CM, 6,5 PRC, 7 PRC. .308 Win., .300 WM . .350 Legend i .450 Bushmaster. Lufy, w zależności od użytego naboju, mają długości 16,25 – 20 cali (413-508 mm), są więc bardzo krótkie.

Skoki gwintu w wersji Carbine przedstawia tabela:

Sztucery Carbine zostały wyposażone w górne szyny Picatinny oraz syntetyczne osady w kolorze czarnym matowym. Broń jest bardzo lekka, odmiana kal. 308 Win. Ma masę zaledwie 2,8 kg.

Standardowa długość kolby Patriota (LOP) to 349,25 mm. Wersje Youth, Bantam i Super Bantam mają kolby nieco krótsze. Zakres regulacji długości kolby w odmianie Super Bantam wynosi 305 – 330 mm i odbywa się drogą wstawienia lub wyjęcia wkładki dystansowej.

Sztucer powtarzalny o sygnaturze Monza powstał w 2020 roku, w firmie Istanbul Silah.

Monza jest aktualnie dostępna w kalibrach .223 Rem., 5,6 Creedmoor, .308 Winchester i .30-06 Sprg. Standardem są samonośne lufy długości 560 – 610 mm, o profilu średnim.

W ofercie są zarówno lufy z mechanicznymi przyrządami celowniczymi, jak i bez nich. Wylot jest nagwintowany i zabezpieczony nakrętką, co pozwala na łatwe korzystanie z hamulców odrzutu czy modulatorów dźwięku.

Korona jest obrobiona pod kątem 11º, co oznacza, że broń będzie dobrze strzelać pociskami z częścią tylną ukształtowaną w stożek spływu (BT – Boat Tail).

Czterotaktowy zamek ślizgowo-obrotowy z dwoma ryglami wykonany został jako monoblok, co zapewnia większą wytrzymałość mechaniczną. Czółko zamka obejmuje łuskę na całej powierzchni wtoku. Zamek, mimo dwóch rygli charakteryzuje się małym kątem otwarcia – tylko 60º. Ma to parę zalet – po pierwsze bardzo nisko osadzimy lunetę celowniczą, po drugie wyraźnie przyspieszymy proces przeładowania. Zatrzask zamka umieszczony jest z lewej strony komory zamkowej.

Repetier ma wskaźnik napięcia iglicy umieszczony na końcu bijnika – czerwony kolor wskazuje gotowość do strzału. Komora zamkowa wykonana została ze stali i ma dwa otwory służące do awaryjnego odprowadzania gazów. Trzeci otwór umieszczono w tylnej części trzonu zamkowego.

Na górze komory zamkowej znajduje się długa szyna Picatinny, która zachodzi na lufę, ale nie ma z nią bezpośredniego kontaktu. Długa szyna ułatwia także osadzenie noktowizji czy termowizji.

Mechanizm spustowy można regulować w zakresie 1,18 – 2,49 kg. Dwupozycyjny bezpiecznik jest bardzo prosty w konstrukcji. W pozycji zabezpieczonej haczykowaty występ blokuje rączkę zamka i uniemożliwia jej podniesienie. Bezpiecznik ulokowany jest raczej nietypowo – przed rączką zamka, a nie za nią.

Broń zasilana jest z magazynka wymiennego o pojemności 3 – 5 nabojów.

Osada sztucera wykonana jest z syntetyku. Dostępne są łoża w kolorze czarnym, zielonym i pustynnym. Za dopłatą można nabyć broń w ciekawych kamuflażach, m.in. Kryptek.

Kolba zakończona jest amortyzatorem z twardej gumy i ma regulowaną lub stałą poduszkę policzkową. Ułatwia to strzelanie z wykorzystaniem optyki.

W opcji można zamówić dolną szynę Picatinny ułatwiającą mocowanie dwójnogu.

Części stalowe mogą być wykończone tradycyjnym oksydowaniem lub farbami Cerakote.

Na wyraźne podkreślanie zasługuje wręcz doskonała praca zamka. We wszystkich fazach pracy zamek chodzi lekko i jestem przekonany, że tak dobrego zamka nie mają repetiery znacznie droższe cenowo. Kulka rączki zamkowej jest bardzo duża i umieszczona tuż nad spustem, dzięki czemu przeładowanie jest wręcz intuicyjne, bo palce nie muszą szukać rękojeści. Sam zamek rozkłada się do czyszczenia i konserwacji dosłownie w sekundę, bez żadnych narzędzi.

Słabszą stroną broni jest osada z tworzywa. Nie mam żadnych zastrzeżeń do ergonomii, ale do wzornictwa... Wydaje się zbyt spartańskie w porównaniu do łoża taktycznego, stosowanego w droższych odmianach Monzy. Warto więc rozważyć dopłatę do osady, bo dostajemy możliwość regulacji wielu parametrów. Dostępne są dwa łoża orzechowe, ale cena zbliży się wtedy do 4000 złotych.

Pełna wersja artykułu w magazynie Strzał 1-2/2025