Szkolenie polskich pilotów na F-16 w Stanach Zjednoczonych
Piotr Krawczyk, Mirosław Nawrocki
Szkolenie polskich pilotów na F-16
w Stanach Zjednoczonych
Szkolenie lotnicze pilota wojskowego to długi i żmudny proces zdobywania i doskonalenia umiejętności pilotażu coraz bardziej zaawansowanych statków powietrznych. Osiągnięcie statusu gotowości do działań operacyjnych, jest wynikiem realizacji wieloetapowego programu szkolenia na ziemi i w powietrzu oraz przeprowadzenia selekcji kandydatów na kolejnych etapach tego szkolenia.
Wieloletnie i bogate doświadczenie USA w szkoleniu pilotów różnych narodowości na nowe typy statków powietrznych zaowocowało opracowaniem programu szkolenia dla polskich pilotów samolotów F-16, uwzględniającego w optymalny sposób stopień i zakres ich wcześniejszego przygotowania. Program ten zakłada szkolenie przygotowawcze w USA grupy 49 pilotów na samolocie szkolenia zaawansowanego T-38C oraz szkolenie docelowe 37 pilotów na wielozadaniowym samolocie bojowym F-16. Ostatnich 12 pilotów, którzy przejdą szkolenie przygotowawcze na T-38C w USA, powróci do kraju i przejdzie szkolenie na samolot docelowy w bazie szkoleniowej w Poznaniu Krzesinach już na nowo przybyłych F-16 z biało-czerwoną szachownicą. Szkolenie w kraju na samolotach F-16 jest wspierane przez amerykańskich instruktorów-pilotów wchodzących w skład mobilnych zespołów szkoleniowych (Mobile Training Teams – MTT), którzy pomagają nam wyszkolić odpowiednią liczbę polskich instruktorów-pilotów i dowódców kluczy. Środki finansowe na pokrycie kosztów szkolenia lotniczego naszych pilotów są zapewnione w ramach umowy zakupu samolotów F-16 (Letter of Offer and Acceptance – LOA) nr PL-D-SAC oraz w ramach pozyskanej od rządu USA bezzwrotnej pożyczki w ramach „Funduszu Solidarności”. Obecnie planujemy wysłanie do USA kolejnych 40 pilotów, którzy w latach 2009–2013 przejdą szkolenie przygotowawcze na samolocie szkolenia zaawansowanego T-38C, a po powrocie do kraju przesiądą się na nasze wielozadaniowe samoloty bojowe F-16 na których je zakończą. Przeszkolenie polskich pilotów na samolot F-16 zostało podzielone na trzy etapy: szkolenie językowe, szkolenie przygotowawcze na samolocie szkolenia zaawansowanego T-38C oraz szkolenie główne na wielozadaniowym samolocie bojowym F-16.
Język angielski – językiem komunikacji
Przed rozpoczęciem praktycznego szkolenia w powietrzu od wytypowanego personelu latającego polskich Sił Powietrznych wymagane jest osiągnięcie określonego poziomu znajomości języka angielskiego, pozwalającego na przygotowanie do bezpiecznego wykonywania zadań w powietrzu. Szkolenie językowe polskich pilotów prowadzone jest w Defence Language Institute znajdującym się na terenie bazy lotniczej Lackland AFB w San Antonio w stanie Teksas. Proces przygotowania językowego polskich pilotów podzielony został na trzy fazy: General English Training (GET) – kurs ogólny języka angielskiego, Oral Proficienty for Aviators (OPSAV) – kurs doskonalący języka angielskiego dla pilotów oraz Specialized English Training (SET) – specjalistyczny lotniczy kurs języka angielskiego. Celem szkolenia językowego jest opanowanie przez pilotów języka angielskiego w stopniu zaawansowanym, przede wszystkim w zakresie specjalistycznego słownictwa lotniczego i w zakresie stosowania procedur komunikacji w powietrzu. „Szlifowanie” języka w międzynarodowym instytucie językowym trwa z reguły siedem miesięcy, co pozwala pilotom nabyć odpowiednią biegłość i doświadczenie, niezbędne przed rozpoczęciem przygotowań do realizacji praktycznego szkolenia w powietrzu. Przed rozpoczęciem szkolenia zasadniczego na wielozadaniowym samolocie bojowym F-16 piloci przechodzą etap szkolenia przygotowawczego na naddźwiękowym samolocie szkolno-bojowym T-38C. Celem tego etapu szkolenia jest przygotowanie polskich pilotów do wykonywania lotów na F-16 według zasad i reguł wykonywania lotów w US Air Force. Szkolenie polskich pilotów na samolotach T-38C realizowane jest w bazie Randolph AFB w Teksasie w 560. Eskadrze Szkolnej (560th Flying Training Squadron) 12. Skrzydła Szkolnego (12th Flying Training Wing) Air Education and Training Command. Trening pilotów odbywa się na samolocie szkolenia zaawansowanego T-38C i choć jest to konstrukcja zaprojektowana pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku to swoim wyposażeniem i możliwościami dorównuje najnowszym konstrukcjom szkolno-bojowym w swojej klasie. Wielokrotne modyfikacje oraz unowocześnienia płatowca, zwłaszcza w zakresie upodobnienia awioniki do rozwiązań stosowanych na samolocie docelowym, spowodowały, że pilot T-38C może na przykład wybrać zobrazowanie sytuacji na wskaźniku projekcji czołowej (Head-Up Display – HUD) identyczne jak w samolocie F-16. Takie ujednolicenie wyposażenia umożliwia osiągnięcie przez T-38C właściwości samolotu szkolenia zaawansowanego klasy LIFT (Lead In Fighter Trainer), co pozwala zwiększyć efektywność szkolenia w powietrzu przy skróceniu czasu szkolenia i zmniejszeniu kosztów eksploatacji samolotu bojowego.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 11/2008