Streit Group Spartan – po obu stronach frontu rosyjsko-ukraińskiego

Andrij Charuk

We wrześniu bieżącego roku pojawiły się zdjęcia z ćwiczeń Rosgwardii (dawne rosyjskie Wojska Wewnętrzne), w których brały udział samochody opancerzone Spartan-SUT produkcji Streit Group. W ten sposób pojazd opancerzony, który ponad dziesięć lat temu został wprowadzony do uzbrojenia w Ukrainie, trafił teraz również do wyposażenia rosyjskich formacji zbrojnych. Ta ciekawa sytuacja powoduje, że warto przybliżyć konstrukcję wykorzystywaną przez obie strony konfliktu.

Na początek kilka słów o samej Streit Group. To kanadyjsko-emiracka firma, zajmująca się produkcją kołowych pojazdów opancerzonych i specjalnych, założona w 1992 roku przez emigranta z Rosji, Germana Gutorowa. Swoją działalność rozpoczynał on od importu do Rosji amerykańskich samochodów opancerzonychprzeznaczonych do transportu gotówki, a stopniowo przeszedł do produkcji dość prostych własnych pojazdów tej klasy, opartych o komercyjne podwozia z napędem na cztery koła: Spartan (Ford F550), Cougar (Toyota Land Cruiser 79), Cobra (Toyota Land Cruiser 200) i innych. Producent pozycjonuje te maszyny jako przeznaczone do patrolowania, eskortowania konwojów i wykonywania zadań policyjnych. Nie są one ani klasycznymi transporterami opancerzonymi, ani pojazdami o podwyższonej odporności na zagrożenie minowe (MRAP), jednak znalazły pewne zastosowanie w krajach Azji i Afryki, a spotyka się je także w Europie i Ameryce Południowej. Ukraina w 2014 roku otrzymała około 150 pojazdów opancerzonych trzech wspomnianych typów. Wspólnie z firmą AvtoKrAZ opracowano prototypy cięższych pojazdów klasy MRAP na podwoziach z napędem na wszystkie koła KrAZ: Shrek One (4×4), Fiona (6×6) i Hurricane (8×8). Na tym jednak współpraca Ukrainy ze Streit Group zakończyła się. Natomiast w Rosji firma działała dalej, a w 2018 roku nabyła nawet licencję na produkcję samochodu opancerzonego GAZ-2330 Tigr. Ostatecznie, w grudniu 2023 roku prezydent Wołodymyr Zełenski wprowadził nawet sankcje wobec Streit Group.

Konstrukcja Spartana

Pierwszy egzemplarz pokazowy Spartana na podwoziu Ford F550 został zbudowany w zakładzie Streit Group's Canadian Manufacturing Facility (prowincja Ontario, Kanada) w 2012 roku i zaprezentowany na targach uzbrojenia IAV 2013 w lutym 2013 roku.

Ten samochód opancerzony ma klasyczny układ konstrukcyjny z silnikiem umieszczonym z przodu, przedziałem kierowania w części środkowej oraz przedziałem użytkowym (desantowym) w tylnej części pojazdu. Na dachu przedziału desantowego przewidziano miejsce na montaż uzbrojenia – lekkiego modułu bojowego lub obrotnicy z napędem ręcznym z karabinem maszynowym kal. 7,62 lub 12,7 mm, ewentualnie granatnika automatycznego kal. 40 mm. W górnej części burt przedziału desantowego znajdują się strzelnice do prowadzenia ognia z broni strzeleckiej – po trzy z każdej strony (w wersjach seryjnych dostarczanych dla Ukrainy liczba strzelnic została zmniejszona do dwóch, a ich konstrukcja zmieniona). Dostęp do wnętrza pojazdu zapewnia zaś czworo drzwi bocznych i jedne tylne. W skrzydle każdych drzwi znajduje się również strzelnica. Pojemność pojazdu wynosi 8–10 osób, łącznie z kierowcą i dowódcą, a ładowność 1100 kg.

Korpus pojazdu opancerzonego jest spawany, wykonany ze stalowych płyt pancernych ustawionych pod niewielkim kątem. Opancerzenie zgodne ze standardem CEN Level BR6 zapewnia ochronę okrężną przed pociskami nabojów 7,62×51 mm NATO wystrzelonymi z odległości 10 metrów.

Pojazd wyposażony został w silnik wysokoprężny Ford 6,7 TD V8 o mocy 400 KM przy 2800 obr./min, z momentem obrotowym 1085 Nm przy 1600 obr./min. Wykorzystano w nim automatyczną, sześciostopniową skrzynię biegów. Pojemność wewnętrznych zbiorników paliwa sięgać ma 257 litrów. W układzie jezdnym Spartana wykorzystano opony 335/85 R20 lub 12,5 R20, wyposażone we wkładki Hutchinson systemu runflat.

Spartan w Ukrainie

Początek rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie w 2014 roku, aneksja Krymu oraz działania bojowe w obwodach donieckim i ługańskim, zmusiły ukraińskie kierownictwo wojskowo-polityczne do podjęcia nadzwyczajnych środków w celu wzmocnienia zdolności obronnych państwa. Jednym z tych działań było odtworzenie Gwardii Narodowej Ukrainy – formacji zbrojnej o funkcjach porządkowych, podporządkowanej Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Dla takiej formacji potrzebny był specjalistyczny sprzęt, w tym lekkie wozy opancerzone, prostsze i tańsze od klasycznych transporterów opancerzonych. Jednak w tym czasie w Ukrainie nie produkowano pojazdów tej klasy. Otworzyło to drogę dla prywatnej inicjatywy firm zagranicznych, a pierwszą z nich okazała się Streit Group.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 9/2025