Strategiczny Przegląd Obronny

Norbert Bączyk

MON przedstawia nowy

Strategiczny Przegląd Obronny

Nowa, ujawniona opinii publicznej edycja Strategicznego Przeglądu Obronnego (a konkretnie tzw. raport, SPO obejmuje także kilkaset stron niejawnych załączników), to dokument nieco inny niż poprzedni SPO z 2006 r., który miał szerszy zasięg i towarzyszyły mu liczne rekomendacje. Tym razem jego twórcy skupili się tylko na zarysowaniu ogólnych kierunków dalszego funkcjonowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, jednak i tu wypracowano dwa opcjonalne warianty wyboru działań resortu obrony. Przegląd, na co zresztą wskazuje już jego nazwa, koncentruje się na zagadnieniach w wymiarze strategicznym. Jak można przeczytać w upublicznionej wersji dokumentu: początkowym etapem zarządzania strategicznego jest analiza strategiczna. W Ministerstwie Obrony Narodowej rolę tę wypełnia Strategiczny Przegląd Obronny. Celem Przeglądu było wskazanie kierunków transformacji Sił Zbrojnych RP. Zadanie realizowano poprzez:

– identyfikację czynników mających znaczenie dla obronności państwa, a w tym wyzwań rodzących szanse lub zagrożenia, ambicji militarnych państwa;
– odczytanie przyszłych wymagań wobec Sił Zbrojnych RP – przyszłych uwarunkowań ich użycia, determinantów ich rozwoju, misji i zadań;
 – określenie kierunków rozwoju Sił Zbrojnych RP, rozumianej jako wypadkowa ich zadań, zasobów, kompetencji, wyznawanych wartości, ale też aspiracji i dążeń.

Wybrany kierunek będzie podstawą do opracowania Wizji Sił Zbrojnych RP 2035 roku. Strategiczny Przegląd Obronny był przygotowywany w Departamencie Transformacji MON na podstawie Decyzji nr 324/MON Ministra Obrony Narodowej w sprawie SPO, z dnia 15 września 2009 roku. Przyjęto, że zasadniczy proces analityczno-prognostyczny zostanie zrealizowany w drodze prac grup roboczych.
Sformowano ich siedem i dedykowano następującym obszarom:

• środowisko bezpieczeństwa a polityczne i strategiczne uwarunkowania użycia SZ RP;
• zdolności operacyjne SZ RP;
• organizacja i funkcjonowanie SZ RP;
• profesjonalizacja SZ RP i polityka kadrowa;
• modernizacja techniczna SZ RP;
• przygotowania obronne w strukturach pozamilitarnych;
• system planowania obronnego.

Otrzymane dane wykorzystano do wypracowania szeregu ocen oraz ogólnych rekomendacji dla całości resortu obrony, które posegregowano w „obszary działań”:

• zarządzanie strategiczne SZ RP (planowanie obronne, procedury zarządcze);
• zdolności operacyjne SZ RP (sposób ich pozyskiwania z punktu widzenia potencjału ludzkiego i materiałowego);
• funkcjonowanie SZ RP (struktury organizacyjne, stopień ich ukompletowania, nasycenie UiSW, poziom gotowości do działania);
• relacje SZ RP z otoczeniem (współpraca z przemysłem obronnym, relacje z pozamilitarnym systemem przygotowań obronnych).

Następnie, analizując aktualne i przyszłe możliwości bądź zagrożenia oraz różne scenariusze wydarzeń, wypracowano cztery teoretycznie możliwe do zarekomendowania warianty dalszego funkcjonowania sił zbrojnych, które nazwano „rozwojami”, a które uwzględniają wskazane wcześniej „obszary działań”:

• dynamiczny rozwój sił zbrojnych;
• aktywny rozwój sił zbrojnych;
• zintegrowany rozwój sił zbrojnych;
• selektywny rozwój sił zbrojnych.

Twórcy SPO uznali jednak, że realistyczny charakter oraz dający się zaakceptować poziom ryzyka mają jedynie dwa ostatnie warianty i tylko im poświęcono w prezentowanym dokumencie więcej miejsca. Przy czym, kierowany przez pełnomocnika Ministra Obrony Narodowej ds. Strategicznego Przeglądu Obronnego i dyrektora departamentu, Lecha Kościuka, zespół pozytywnie zaopiniował jedynie „zintegrowany rozwój sił zbrojnych”, uznając go za rozwiązanie lepsze od „selektywnego rozwoju sił zbrojnych”. Jednakże, jak już powiedziano, ma to charakter wyłącznie doradczy, gdyż ostateczne decyzje, co oczywiste, pozostawiono najwyższemu kierownictwu resortu.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 5/2011