Siły Powietrzne Izraela. Cz. I
Leszek A. Wieliczko
Izrael, oficjalnie Państwo Izrael (hebr. Jisra'el; Medinat Jisra'el), leży na Bliskim Wschodzie, na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego. Graniczy z Libanem na północy, Syrią na północnym wschodzie, Jordanią na wschodzie i Egiptem na południowym zachodzie. Strefa Gazy i Zachodni Brzeg tworzą Autonomię Palestyńską. W dziedzinie bezpieczeństwa i obrony Izrael szczególnie blisko współpracuje ze Stanami Zjednoczonymi, dla których jest najważniejszym sojusznikiem w tym regionie świata. Od wielu lat korzysta przy tym z ogromnej amerykańskiej pomocy finansowej i wojskowej. W ramach programu FMF (Foreign Military Financing) w 2016 roku Stany Zjednoczone przeznaczyły na ten cel 38 mld dolarów w ciągu dziesięciu lat!
Za ochronę Państwa Izrael i jego niepodległości oraz bezpieczeństwa obywateli i mieszkańców odpowiadają Siły Obronne Izraela (hebr. Cawa ha-Hagana le-Jisra'el, w skrócie Cahal; ang. Israel Defense Forces, IDF). Jednym z ich trzech głównych komponentów – obok Wojsk Lądowych i Marynarki Wojennej – są Siły Powietrzne i Kosmiczne (Zro'a ha-Awir we-ha-Chalal; Israel Air and Space Force, ISDF), wciąż częściej nazywane Siłami Powietrznymi (Chejl ha-Awir; Israeli Air Force, IAF). Do ich zadań należy: ochrona Państwa Izrael przed atakiem powietrznym, obrona rejonów operacyjnych Sił Obronnych, uzyskanie panowania w powietrzu nad rejonami operacyjnymi Sił Obronnych, wsparcie działań wojsk lądowych i sił morskich, atakowanie celów na terytorium nieprzyjaciela, zwiad i rozpoznanie, przewóz żołnierzy, ładunków, sprzętu wojskowego i uzbrojenia, poszukiwanie i ratownictwo, ewakuacja rannych, wsparcie i realizacja operacji specjalnych, doskonalenie i rozwijanie zdolności bojowych. Siły Powietrzne mają obecnie około 38 tys. osób personelu w służbie czynnej oraz ponadl 650 samolotów, śmigłowców i bezzałogowych statków powietrznych (BSP).
Struktura organizacyjna
Za całokształt polityki obronnej państwa oraz kierowanie i nadzorowanie działalności sił zbrojnych odpowiada premier rządu za pośrednictwem Ministerstwa Obrony (Misrad ha-Bitahon). Ministrowi obrony podlega bezpośrednio szef Sztabu Generalnego (Rosz ha-Mate ha-Klali, w skrócie Ramatkal), który jest faktycznym głównodowodzącym Sił Obronnych Izraela, odpowiedzialnym za przygotowanie, organizację i wykorzystanie sił zbrojnych w czasie pokoju i wojny. Jest wybierany na trzyletnią kadencję (z możliwością przedłużenia o rok lub w rzadkich przypadkach o dwa lata) przez rząd na podstawie rekomendacji ministra obrony. Podlegają mu wszyscy dowódcy rodzajów sił zbrojnych, wojsk i służb. Szefem Sztabu Generalnego jest od 16 stycznia 2023 roku generał broni (raw alluf) Herci (właśc. Hercel) Halewi.
Siedziby Ministerstwa Obrony, Sztabu Generalnego (Mate ha-Klali, w skrócie Matkal) i Dowództwa Sił Powietrznych (Mate Chejl ha-Awir) znajdują się w osiedlu Ha-Kirja w Tel Awiwie. Dowódcą Sił Powietrznych (Mefakdej Chejl ha-Awir) jest od 4 kwietnia 2022 roku generał dywizji (alluf) Tomer Bar. Odpowiada on za przygotowanie podległych jednostek, służb i personelu do realizacji powierzonych zadań oraz dowodzenie operacyjne siłami powietrznymi. Wspiera go sztab oraz grupy (wydziały) operacji lotniczych, śmigłowców i współpracy z Wojskami Lądowymi, szkolenia, wywiadu, wyposażenia i spraw personalnych oraz dowództwa jednostek i kierowania, obrony powietrznej i służby zdrowia.
W składzie Sił Powietrznych funkcjonują eskadry i bazy lotnicze i rakietowe, jednostki specjalne, zwiadowcze, walki elektronicznej, łączności, doświadczalne, obsługi technicznej, logistyczne, budowlane, medyczne i inne (w dalszej części artykułu wymieniono tylko te jednostki pomocnicze, które stacjonują w opisanych bazach lotniczych, pomijając wszakże m.in. jednostki budowlane), stacje radiolokacyjne, pułki obrony powietrznej oraz szkoły różnych specjalności i poziomu. Eskadra (tajjeset) jest podstawową, samodzielną lotniczą jednostką organizacyjną. W zależności od przeznaczenia i wyposażenia eskadry mają od kilku do ponad 20 statków powietrznych. Stacjonują na co dzień w ośmiu bazach Sił Powietrznych (basis Chejl ha-Awir, w skrócie bacha), przy czym bazy, w których stacjonują tylko eskadry lotnicze (lub rakietowe), są tradycyjnie nazywane skrzydłami (kanaf). W każdej bazie funkcjonują również eskadry administracyjna, zabezpieczenia operacji lotniczych oraz obsługi technicznej.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 11/2023