Siła złego na jednego

Wojciech Holicki

Zdarzyło się 70 lat temu (48)

Po bitwie w zatoce Leyte, największym starciu powietrzno-morskim w historii, samoloty z amerykańskich lotniskowców w niewielkich odstępach czasu dokonywały zmasowanych ataków na Filipiny. W połowie trzeciej dekady listopada 1944 r. Task Group 38.2 i Task Group 38.3 przeprowadziły kolejną operację typu „uderz i odskocz”, wymierzoną przeciwko jednostkom pływającym oraz lotniskom przeciwnika. Jedno z zadań powierzonych pilotom bombowców zostało sformułowane następująco: „zatopić krążownik ciężki stojący w zatoce Santa Cruz”.

Okrętem, którego dotyczył rozkaz ze sztabu adm. Williama Halseya, był Kumano. Ta jednostka typu Mogami, zbudowana w latach 1934-1937, w dniu wybuchu wojny na Dalekim Wschodzie tworzyła z trzema pozostałymi 7. Dywizjon, który z Chokai ustanowił trzon zespołu osłaniającego desanty na Półwyspie Malajskim. 9 grudnia 1941 r. wodnosamoloty z Kumano i bliźniaczej Suzuyi odnalazły, a potem aż do wyczerpania paliwa w zbiornikach śledziły brytyjski Zespół „Z” (pancernik Prince of Wales, krążownik liniowy Repulse i 4 niszczyciele). Zgodnie z pierwotnym rozkazem 7. Dywizjon, krążownik lekki Sendai i czwórka niszczycieli miały go zaatakować w nocy z 9 na 10, ale poszukiwania wroga nie zakończyły się powodzeniem. Rano do formacji tej dołączyły szybkie pancerniki Kongo i Haruna oraz krążowniki ciężkie Atago i Takao, ale wobec zatopienia jednostek brytyjskich przez samoloty z baz lądowych zadanie przestało być aktualne.

W następnych miesiącach Kumano osłaniał desanty i eskortował konwoje, operując z zatoki Camranh (Indochiny Francuskie, obecnie Wietnam). Rano 11 lutego 1942 r., gdy 7. Dywizjon i krążownik ciężki Chokai eskortowały konwój inwazyjny na Sumatrę, był najprawdopodobniej jednym z obiektów ataku amerykańskiego okrętu podwodnego Searaven (SS 196; odpalił 4 niecelne torpedy do dwóch jednostek). Niecałe 2 miesiące później uczestniczył w rajdzie po wodach Zatoki Bengalskiej, tworząc z Suzuyą i niszczycielem Shirakumo grupę północną zespołu uderzeniowego. 6 kwietnia natknęła się ona na nieeskortowany konwój i zatopiła wszystkie 6 statków o łącznym tonażu 35 600 BRT. 28 maja 7. Dywizjon (jap. Sentai 7) opuścił Guam, kierując się pod Midway; miał pełnić rolę zespołu bliskiego wsparcia desantu. 5 czerwca wieczorem z flagowego Kumano zauważono okręt podwodny (był nim USS Tambor, SS 198) i zwrot alarmowy dla uniknięcia ewentualnych torped zakończył się staranowaniem idącego na końcu szyku torowego Mogami przez trzecią od czoła Mikumę, która pomyłkowo zatoczyła zbyt obszerny krąg. Nazajutrz płynąca na zachód para uszkodzonych okrętów została zaatakowana przez samoloty z lotniskowców Enterprise (CV 6) i Hornet (CV 8); w rezultacie nalotu Mikuma poszła na dno, a Mogami odniósł dodatkowe, poważne uszkodzenia. 13 czerwca Kumano i Suzuya zawinęły do bazy na atolu Truk (obecnie Chuuk, Karoliny).

Oba okręty wyznaczono do udziału w zdobywaniu Birmy. 29 lipca, gdy w eskorcie czterech niszczycieli pokonywały cieśninę Malakka, zaatakowane zostały przez holenderski okręt podwodny O 23, który wystrzelił 4 niecelne torpedy. Osiem dni potem, wobec lądowania Marines na Guadalcanalu, wysłano je na Pacyfik południowy, gdzie zaczęły od biernego uczestnictwa w bitwie powietrzno- -morskiej koło wschodnich Salomonów3 (24-25 sierpnia). 14 września dziesiątka bombowców ciężkich typu Boeing B-17 Flying Fortress zrzuciła ładunek na jednostki 7. Dywizjonu i Kumano odniósł niewielkie uszkodzenia. 26 października, w trakcie bitwy pod Wyspami Santa Cruz, pomagał odpierać naloty na lotniskowce. 4 grudnia, po kolejnym dokowaniu w Kure, dostarczył żołnierzy do Rabaulu (na Nowej Brytanii, w Archipelagu Bismarcka). Pod koniec marca 1943 r., mając za sobą długi postój w Kaviengu (na Nowej Irlandii, w ww. archipelagu), a potem krótszy na Truk, wrócił do Kure, gdzie otrzymał dodatkowe stanowiska działek plot. kal. 25 mm i radar wykrywania celów powietrznych. Kadłub został uszczelniony, m.in. drogą zaspawania najniższych iluminatorów.

Pod koniec czerwca Kumano dostarczył żołnierzy do Rabaulu. 18 lipca opuścił tę bazę, by osłaniać z innymi okrętami niszczyciele wiozące posiłki na Kolombangarę. Zespół ten został zaatakowany przez grupę samolotów Grumman TBF Avenger i jedna z bomb wybuchła blisko rufy flagowca, powodując spore przecieki. Blachy poszycia załatano prowizorycznie po powrocie do Rabaulu, a gruntowny remont przeprowadzono w Kure (trwał od początku września do końca października). Pod koniec roku, po serii przerzutów związanych z inwazją Amerykanów na Wyspy Gilberta, Kumano dostarczył posiłki do Kaviengu. Styczeń 1944 r. wraz z innymi okrętami przestał w bazie Truk, przenosząc się w lutym najpierw na Wyspy Palau, a potem do Singapuru. Na przełomie marca i kwietnia przeszedł tam remont połączony z dozbrojeniem (zamontowano 8 pojedynczych działek 25 mm). W tym czasie, 29 marca, nowym jego dowódcą został kmdr Soichiro Hitomi.

Podczas przegranej sromotnie przez Flotę Cesarską bitwy na Morzu Filipińskim (20-24 czerwca) Kumano wchodził w skład awangardy Zespołu Mobilnego. Po powrocie do Kure został znów dozbrojony, otrzymał też nowe radary. 16 lipca z pozostałymi jednostkami 7. Dywizjonu (oprócz Suzuyi były to Tone i Chikuma) przywiózł żołnierzy i zaopatrzenie do Singapuru, gdzie spędził prawie 3 miesiące. 20 października dywizjon, należący do grupy „B” zespołu wadm. Takeo Kurity, zawinął do zatoki Brunei (Borneo), którą 2 dni potem opuścił by wziąć udział w operacji „Sho-I-Go”, mającej stać się decydującym, zwycięskim oczywiście starciem z Flotą Pacyfiku.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 11-12/2014

Wróć