Samoloty Petliakow Pe-2 w służbie Suomen Ilmavoimat.

Zbigniew Lalak

4 kwietnia 1946 roku samolot Petliakow Pe-2 o numerze ewidencyjnym PE-211 pilotowany przez por. Aimo Juhola wykonał swój ostatni lot. W barwach fińskiego lotnictwa wojskowego maszyna wylatała 264 godziny. Był to ostatni z ośmiu egzemplarzy, jakimi dysponowali Finowie w latach 1941 – 1944. Maszyna cieszyła się uznaniem pilotów, był to bowiem najszybszy samolot bombowy, jaki służył w lotnictwie fińskim w okresie wojny ale była znienawidzona przez mechaników. To właśnie jego osiągi sprawiły, że Finowie podjęli starania, aby maszyny tego typu trafiły na wyposażenie dywizjonów bombowych.

Sukcesy, jakie odniosły wojska niemieckie w czerwcu i lipcu 1941 roku w trakcie operacji „Barbarossa” sprawiły, że pod kontrolą Niemców znalazł się cały obszar wschodniej Polski oraz część radzieckiej Białorusi i Ukrainy (w połowie lipca Niemcy dotarli do Smoleńska i Kijowa). Poza rozległymi terenami Wehrmacht zdobył znaczne ilości pozostawionego uzbrojenia i wyposażenia wojskowego. Na zajętych lotniskach przejęto dużą liczbę porzuconych samolotów, silników oraz innego sprzętu lotniczego. Część maszyn została zniszczona lub uszkodzona przez wycofujących się Rosjan, ale pozostały także maszyny, które po niezbędnych remontach nadawały się do dalszej służby liniowej.

Zgodnie z umową niemiecko-fińską, Niemcy umożliwili kupno zdobytego radzieckiego uzbrojenia armii fińskiej. Finowie poszukiwali nowoczesnych samolotów. 13 lipca 1941 roku dowódca Ilmavoimat gen. Lundqvist otrzymał list od płk. Petersena oficera Luftwaffe, który poinformował, że na w magazynach na lotnisku w Mitawie znajduje się 12-20 samolotów Iliuszyn DB-3, które po remoncie można będzie skierować do służby liniowej. Kilka dni później mjr. von Nordenskiöld – oficer łącznikowy Luftwaffe przy Kwadrze Naczelnego Wodza – przekazał pismo, w którym Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy zgadzało się na przekazanie (sprzedaż) 20 samolotów Iliuszyn DB-3. Finowie natychmiast wysłali do Berlina mjr. Olavi Salminena, który miał uzgodnić z Niemcami szczegóły przetransportowania maszyn do Finlandii (Finowie zamierzali kupić 30 nowoczesnych samolotów bombowych). Dowódca LLv 46 (mjr. Niilo Jusu) otrzymał rozkaz, aby skompletować załogi, które miały przyprowadzić nowe maszyny. 21 lipca gen. Ploch z Ministerstwa Lotnictwa Rzeszy poinformował Finów, że strona niemiecka może przekazać tylko 10 maszyn DB-3. 25 lipca do Mitawy przybyła grupa fińskich pilotów i mechaników. Na miejscu okazało się, że ich stan techniczny uniemożliwia transport drogą powietrzną, a na dodatek tylko pięć z nich można zaklasyfikować do remontu (ostatecznie Finowie zdecydowali się na jeszcze jedną maszynę). Strona fińska niezniechęcona postawą Niemców zwróciła się o możliwość pozyskania samolotów SB zamiast DB-3. Strona niemiecka poinformował, że dysponuje także radzieckimi „super bombowcami” Petliakow Pe-2 (dokładna monografia samolotu Petliakow Pe-2 autorstwa Krzysztofa Cieślaka została opublikowana w TWH 3/2028 oraz 5/2028), które mogą rozwijać prędkość 500 km/h. Finowie znając te maszyny zwrócili się o możliwość ich zakupu zamiast bombowców DB-3.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 3/2025