Samoloty Marine Luchtvaartdienst na Dalekim Wschodzie. Część 2

Jacek Pukropp

Oprócz wodnosamolotów Wan Berkel WA za niezbędne do służby w Holenderskich Indiach Wschodnich uznano także łodzie latające dalekiego zasięgu. Od września 1923 roku testowano tu jednosilnikową dwupłatową amfibię Fokker B.I, ale maszyna ta nie spełniła wymagań i nie doszło do zamówienia planowanych 72 płatowców tego typu. Do służby w Indiach Wschodnich weszły łodzie latające Dornier Wal.

Pierwszy Dornier zbudowany na zamówienie Hiszpanii, wkrótce nazwany Wal, został oblatany 6 listopada 1922 roku. Ze względu na ograniczenia traktatowe konstrukcja ta została opracowana w założonej we Włoszech w Pizie filii Dorniera nazwanej Construzioni Meccaniche Aeronautiche S.A. te Marina di Pisa (CMASA). Nie było więc prawdziwego prototypu, nowa łódź latająca wywodziła się z wcześniejszego Do Gs II z 1919 roku. Wal odniósł duży sukces międzynarodowy, w sumie we Włoszech oraz na licencji w hiszpańskich zakładach CASA, japońskich Kawasaki, holenderskich Aviolanda, Dornier Company of America w USA oraz warsztatach lotniczych w Sewastopolu w Związku Sowieckim zbudowano około 300 maszyn tego typu w dwudziestu wariantach. Wal był konstrukcji całkowicie metalowej, napędzały go dwa silniki zamontowane w centralnej gondoli nad kadłubem w układzie tandem, jeden ze śmigłem ciągnącym, drugi z pchającym. Z boku kadłuba zamontowane były dwa pływaki w kształcie szczątkowych skrzydeł (Stummeln), które zapewniały dobrą stabilność na wodzie.

4 lutego 1926 roku KM na mocy kontraktu No. 42552 zamówiła u Dorniera pięć Wali (Militär Wal) napędzanych dwoma silnikami Rolls-Royce Eagle IX o mocy po 360 hp. Rozmowy toczyły się już wcześniej, budowa pierwszego Wala dla MLD – D-1 (c/n 60) rozpoczęła się w CMASA 14 grudnia 1925 roku. 28 maja kolejnego roku miał miejsce pierwszy lot próbny wykonany przez pilota fabrycznego Briganti i OVL2 M.F. Elkerbouta. Pasażerami byli LTZ1 S. Woldringh, OMSD2 A.A.C. Kramer, LTZ1 H.G. de Bruijne i mechanik Dorniera Zinsmeier. Łódź latająca została przejęta 10 czerwca i przygotowana do wysłania do Surabaji. Po zmontowaniu w Marinevliegkamp Marokrembangan (MVKM) pierwszy lot D-1 w Holenderskich Indiach Wschodnich miał miejsce 11 października.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia numer specjalny 1/2024