Samoloty Marine Luchtvaartdienst na Dalekim Wschodzie 1918–1942. Część 1

Jacek Pukropp

Pierwsze plany utworzenia jednostki lotniczej dla Koninklijke Marine (KM – Królewska Marynarka) powstały w 1913 roku i miały na celu poprawę możliwości rozpoznania.Już w 1914 roku rozpoczęto budowę bazy wodnosamolotów na wyspie Texel, a rok później przeszkolono pierwszą grupę lotników. W lipcu 1914 roku KM otrzymała swój pierwszy wodnosamolot. Był to nowy Farman HF.22 służący do szkolenia pilotów.Wraz z Luchtvaartafdeeling der Koninklijke Landmacht (LVA – Departament Lotnictwa Królewskiej Armii Holandii) trenowali oni w bazie lotniczej w Soesterbergu.W kwietniu 1916 roku Farmana przeniesiono na lotnisko KM w Schellingwoude, a w 1917 roku na nowe lotnisko KM De Mok na wyspie Texel. Do szkolenia wykorzystywano także wodnosamoloty pływakowe Friedrichshafen FF-19 i FF-29 oraz Sopwith Baby, a także łódź latającą White & Thompson Type 3. Podczas wielkiej wojny Holandia zachowywała neutralność, wcielano jednak do służby internowane maszyny obu walczących stron, w tym dużą dwusilnikową łódź latającą Felixtowe F-2A. W sumie MLD otrzymała w ten sposób 17 maszyn, z których 11 odkupiono od ich poprzednich właścicieli.

18 sierpnia 1917 roku w ramach KM formalnie powołano Marine Luchtvaartdienst (MLD – Służba Lotnicza Marynarki Wojennej). Główną siedzibą była baza De Mok. W tym samym roku MLD najpierw przeniosła się do Veere, a następnie na lotnisko De Kooy w pobliżu Den Helder.Początkowo MLD była wyposażona głównie w holenderskie samoloty Van Berkel, Fokker, Koolhoven i Spijker (Spyker).Następnie pojawiły się także typy zagraniczne, w tymdobrze znany Dornier Wal, który był wykorzystywany w Holenderskich Indiach Wschodnich z baz na Jawie –Marinevliegkamp Tandjong Priok (MVKP) koło Batawii (dziś Dżakarta; operacyjna od 24 grudnia 1918 roku) i Marinevliegkamp Marokrembangan (MVKM) koło Surabaji (operacyjna od 30 lipca 1925roku).

Do bazy MVKP pierwsze maszyny, którymi były Friedrichshafen FF-33J i Rumpler 6B-1, dotarły 26 września 1918 roku. Dopiero jednak w 1920 roku dostarczono tu większą liczbę maszyn. Było to pierwszych 12 wodnosamolotów typu Van Berkel WA, które pozwoliły rozpocząć regularną służbę.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia numer specjalny 6/2023