Radzieckie myśliwce o napędzie mieszanym
Dariusz Paduch
Niezwykle intensywny rozwój lotnictwa w okresie międzywojennym umożliwił osiągnięcie przez samoloty myśliwskie prędkości lotu rzędu 500 km/h, a samoloty doświadczalne przekroczyły nawet barierę 700 km/h. Wspólne wysiłki konstruktorów samolotów i silników oraz aerodynamików, umożliwiły z czasem przybliżenie osiągów maszyn seryjnych, do osiągów konstrukcji eksperymentalnych (osiągnięto to w połowie lat 40.). Mimo to dekadę wcześniej, już w połowie lat 30., dla specjalistów nie było tajemnicą, że możliwości rozwojowe samolotów napędzanych silnikami tłokowymi dobiegają końca, a dalszy wzrost prędkości jest ograniczony możliwościami tradycyjnego zespołu napędowego.
Przy prędkościach 700-800 km/h sprężystość powietrza powoduje gwałtowne pogorszenie się własności aerodynamicznych samolotu oraz wydajności śmigła. Doborem odpowiedniego profilu można zmniejszyć opór falowy skrzydła, w przypadku śmigła jednak taka „terapia” jest niemożliwa, a w związku z tym i zwiększanie mocy silnika niewiele daje. Poza tym udział masy zespołu napędowego w ogólnej masie samolotu zaczął niepokojąco rosnąć, osiągając niedopuszczalne wartości, a – co za tym idzie – powstało pytanie, czym zastąpić tradycyjny zespół napędowy, aby możliwe było osiąganie coraz to większych prędkości.
Równocześnie z pierwszym lotem samolotu w 1903 roku Konstantin Ciołkowski opublikował pracę, która stała się biblią dla przyszłych konstruktorów rakietowych i odrzutowych – Badanie przestrzeni świata przyrządami odrzutowymi – zawierająca projekt rakiety kosmicznej oraz pierwszy na świecie projekt silnika rakietowego napędzany ciekłym paliwem. Ówczesne możliwości technologiczne sprawiły, że rozważania te jeszcze długo pozostały tylko rozprawą teoretyczną, wielu konstruktorów jednak podążyło tym tropem. W 1912 roku inż. Gorochow stworzył ideę sprężarkowego silnika odrzutowego, jednak wybuch I wojny światowej, rewolucja październikowa i następujące później czasy terroru w ogromnym stopniu zahamowały te prace.
Pełna wersja artykułu w magazynie TWH nr specjalny 1/2018