Radiowy system ratowniczy HOOK2

TOMASZ KWASEK

Podobnie jak w innych państwach NATO, w Wojsku Polskim funkcjonuje system poszukiwania i ratownictwa ludzi w okresie pokoju, zwłaszcza w Siłach Powietrznych i Marynarce Wojennej, które mają odpowiednie komórki instytucjonalne i siły oraz środki wydzielone do zadań ratownictwa – SAR (Search and Rescue). Problematyka odzyskiwania izolowanego personelu (Personnel Recovery) do niedawna w Siłach Zbrojnych RP była jednak zawężona do działań i przedsięwzięć realizowanych tylko w czasie pokoju na terenie kraju oraz podejmowanych przez wytypowane siły i środki w ramach reagowania kryzysowego lub prowadzonych akcji poszukiwawczo-ratowniczych.

Od 2011 r. w ramach NATO funkcjonuje nowa doktryna połączonego systemu odzyskiwania personelu wojskowego w postaci dokumentu „Bi-SC Joint Operational Guidelines (JOG) 11/01 Joint Personnel Recovery (JPR)”, a jednym z celów Sił Zbrojnych RP jest budowa i rozwój sprawnego systemu ratownictwa bojowego.

Akcje poszukiwawczo-ratownicze SAR dzielą się – najogólniej rzecz biorąc – na akcje bojowe i niebojowe. W ramach działań o charakterze bojowym wyróżnić należy: odzyskiwanie bojowe CR (Combat Recovery), bojowe poszukiwanie i ratowanie CSAR (Combat Search and Rescue) i niekonwencjonalne odzyskiwanie personelu NAR (Non-conventional Assisted Recovery). Odzyskiwanie bojowe CR to misje zmierzające do odzyskania personelu, podejmowane w warunkach bojowych. Ratowani z definicji nie są odpowiednio wyszkoleni w procedurach ratowniczych i nie dysponują wyposażeniem umożliwiającym współdziałanie z siłami prowadzącymi akcję. Natomiast bojowe akcje poszukiwawczo-ratownicze CSAR to również działania, mające na celu odzyskanie personelu w warunkach występowania zagrożenia militarnego, ale odzyskiwani (piloci statków powietrznych, żołnierze sił specjalnych, inny personel) dysponują jednak odpowiednim wyszkoleniem i wyposażeniem umożliwiającym przeprowadzenie skutecznej operacji przez wyspecjalizowane siły i środki.

Jednym z najważniejszych czynników powodzenia misji CSAR, z uwagi na wysoką dynamikę działań ratowniczych i zmieniającą się sytuację taktyczną, jest dokładne i bezbłędne ustalenie położenia ratowanego oraz odpowiednia z nim komunikacja. Do niedawna najważniejszą formą komunikacji była dwustronna głosowa komunikacja radiowa – tak stanowiła np. „JP 3-50.2 Doctrine for Joint Combat and Rescue” US Army z 1996 r. Jednak, wraz z rozwojem możliwości systemów komunikacyjnych, powinna ona być sukcesywnie zastępowana przez dwukierunkową wymianę danych w paczkach trwających milisekundy, w celu zminimalizowania prawdopodobieństwa wykrycia emisji przez przeciwnika.

Jednym ze stosowanych współcześnie systemów łączności w zadaniach ratownictwa powietrznego jest HOOK2 GPS CSAR koncernu General Dynamics, przeznaczony do zadań z zakresu bojowych akcji poszukiwawczo-ratowniczych, zarówno dla potrzeb wojska, jak i służb państwowych, organów administracji czy organizacji paramilitarnych. System jest następcą protokołu HOOK, aktualizowanym od 1996 r. W trakcie rozwoju systemu wprowadzono m.in. nowe odbiorniki GPS i protokoły transmisji danych, protokoły GPRS/BFT i możliwość wysyłania komunikatów tekstowych.

Bazowy zestaw składa się z: doręcznej indywidualnej radiostacji ratowniczej (radioboi) AN/PRC- -112G (najnowszej) lub starszego typu AN/PRC-112B1; stacji bazowej komunikacji satelitarnej SATCOM SBS-112; przystawki-interrogatora przenośnego Quickdraw2 i programatora GPS-112.

AN/PRC-112G stanowi wyposażenie indywidualne pilotów (załóg) samolotów lub śmigłowców wykonujących zadania bojowe, natomiast urządzenie Quickdraw2 znajduje się na statkach powietrznych, wykonujących zadania CSAR, ewakuacji medycznej lub w wyposażeniu grup CSAR, zaś stacja bazowa jest przeznaczona dla centrum dowodzenia misji CSAR. Urządzenia pracujące w systemie HOOK2 umożliwiają dwukierunkową szyfrowaną łączność (wysyłanie i odbieranie wiadomości) oraz przekazywanie danych dotyczących pozycji poszukiwanej osoby (osób) w oparciu o system nawigacji satelitarnej GPS oraz system pozycjonowania DME (Distance Measuring Equipment). Oprogramowanie urządzeń systemu HOOK2 jest rekonfigurowalne, pozwala na zdefiniowane zastosowania urządzeń i możliwość łatwej rozbudowy funkcjonalności.

System umożliwia – w przypadku gdy pilot (załoga) lub inny personel zaginął na terenie zajętym przez przeciwnika – wysłanie za pomocą radiostacji AN/PRC-112G zaszyfrowanej wiadomości o pozycji ratowanego, dwukierunkową utajnioną komunikację tekstową pomiędzy ratowanym a siłami CSAR, np. w celu udzielenia ratowanemu instrukcji lub wskazania drogi ewakuacyjnej i skrócenia czasu trwania misji ratunkowej, a tym samym zmniejszenia prawdopodobieństwa wykrycia przez przeciwnika. Wyposażony w interrogator Quickdraw2 statek powietrzny ratownictwa bojowego uzyskuje w czasie rzeczywistym dane lokalizacyjne odzyskiwanego personelu, w postaci zobrazowania graficznego położenia obiektu. System HOOK2 ma również redundantny dla satelitarnego system DME, który może być używany jako awaryjny system pozycjonowania. DME działa na zasadzie radionamierzania: statek powietrzny inicjuje transmisję, urządzenie odpowiada tylko na swój kod identyfikacyjny, co pozwala określić odległość i azymut odbiornika. Wielokrotne transmisje pozwalają zwiększyć dokładność określenia pozycji urządzenia.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 12/2014

Wróć