Program „Jastrzębie+”. Modernizacja polskich F-16
Marcin Strembski
Dnia 13 sierpnia 2025 roku w Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 2 S.A w Bydgoszczy wicepremier minister ON Władysław Kosiniak-Kamysz, reprezentując rząd Polski, podpisał z rządem USA umowę na przeprowadzenie kompleksowej modernizacji (Mid-Life Upgrade, MLU) wszystkich polskich samolotów F-16C/D Block 52+ do standardu Block 72 (F-16V).
Kontrakt o wartości około 3,8 mld USD netto przewiduje przeprowadzenie niemal całego procesu modernizacyjnego w Polsce, w bydgoskich zakładach WZL-2. Wyjątkiem będzie przebudowa i testy dwóch pierwszych maszyn, które odbędą się w latach 2028–2030 w zakładach Lockheed Martin w USA. Pozostałe samoloty będą natomiast sukcesywnie modernizowane w kraju w latach 2030–2038. Proces został zaplanowany na dość długi czas, z uwagi na konieczność zachowania dostępności odpowiedniej liczby samolotów w eskadrach bojowych. Jednoczesne wycofanie na modernizację zbyt dużej liczby maszyn z pewnością odbiłoby się na jakości i ciągłości szkolenia lotniczego. Po zakończeniu prac samoloty będą stopniowo wracały do służby liniowej. Umowa przewiduje również dostarczenie symulatorów szkoleniowych, budowę magazynów dla wrażliwych komponentów, zapewnienie części zamiennych oraz wsparcie techniczne personelu amerykańskiego. Modernizacja ma zwiększyć potencjał operacyjny polskich Sił Powietrznych i ich interoperacyjność z siłami NATO.
Polskie F-16C/D służą już blisko 20 lat – samoloty weszły do użytku w latach 2006–2008. Co ciekawe, w trakcie dotychczasowej eksploatacji nasze Jastrzębie przeszły dość istotne zmiany – oprogramowanie komputera misji zostało zaktualizowane do wersji M6.5 a paleta uzbrojenia została poszerzona o pociski manewrujące AGM-158A JASSM i AGM-158B-2 JASSM-ER, a także nowe wersje pocisków powietrze–powietrze AIM-120C-7 AMRAAM i AIM-9X Block II. Zamontowano też nowy transponder identyfikacji „swój–obcy” pracujący w trybie Mode 5 oraz odporniejszy na zakłócenia moduł GPS, a także zostały rozszerzone możliwości wymiany danych przez terminal Link 16. Modernizacja podniesie możliwości Jastrzębi do poziomu reprezentowanego przez najnowszą, aktualnie produkowaną wersję Block 72. Dzięki temu polskie myśliwce zachowają nowoczesność przez kolejne lata eksploatacji, a dzięki nowym komputerom łatwiej będzie w przyszłości wprowadzać w nich dodatkowe zmiany (np. integracje wyposażenia) i aktualizacje oprogramowania. W ramach modernizacji polskich myśliwców wymienić można kilka podstawowych systemów i urządzeń.
Zmodernizowane samoloty otrzymają radar AN/APG-83 SABR z anteną AESA, który zastąpi dotychczasową stację impulsowo-dopplerowską AN/APG-68 (V)9. Nowy radiolokator zapewnia znacznie większy zasięg i precyzję wykrywania oraz klasyfikowania obiektów, umożliwia śledzenie do 20 rozproszonych celów jednocześnie, jak również ma lepszą odporność na zakłócenia oraz nowe tryby pracy powietrze-powietrze i powietrze-ziemia. Jastrzębie otrzymają także nowy modułowy komputer misji MMC 7000AH charakteryzujący się wielokrotnie większą mocą obliczeniową, umożliwiającą przetwarzanie danych z nowoczesnych sensorów, urządzeń łączności i systemów uzbrojenia w czasie rzeczywistym. Przy okazji komputer ten waży o ponad połowę mniej niż dotychczasowe urządzenia, które zastępuje (w praktyce wypełnia zadania trzech starszych jednostek obliczeniowych), a także ma o 1/3 mniejsze zapotrzebowanie na moc elektryczną.
W ramach prac przewidziano także wprowadzenie nowoczesnego kokpitu, w którym pojawi się dodatkowy ekran centralny CPD (Center Pedestal Display) o wymiarach 6x8 cali i wysokiej rozdzielczości oraz współpracujący z nim nowy generator obrazu IPDG (Improved Programmable Display Generator). Ponadto pilot otrzyma udoskonalony wyświetlacz nahełmowy JHMCS II. Dzięki tym modyfikacjom powinno się znacząco zmniejszyć obciążenie pilota pracą podczas zarządzania coraz bardziej skomplikowaną sytuacją w powietrzu. W kabinie znajdzie się również fotel katapultowy nowej generacji Martin-Baker US18E, który jest bardziej tolerancyjny na różnicę masy poszczególnych osób (47-111 kg bez wyposażenia osobistego) oraz zawiera wspólne procedury, części i osprzęt pomocniczy z fotelem US16E montowanym seryjnie na F-35.
Przeżywalność myśliwca poprawi zaawansowany system samoobrony AN/ALQ-254(V)1 Viper Shield, który jest w pełni zintegrowany z systemami WRE oraz radarem SABR i obejmuje urządzenie do generowania zakłóceń aktywnych i nowoczesne czujniki ostrzegające o opromieniowaniu radarowym oraz wyrzutnie środków zakłócających i flar. Nowa, zaawansowana technologia zapobiega wszelkim interferencjom podczas prowadzenia walki radioelektronicznej dla i ze strony samolotu skrzydłowego. Zdolności bojowe polskich F-16 poprawi integracja z nowoczesnym uzbrojeniem. Na tym etapie wiadomo o dodaniu, do już i tak bogato arsenału F-16C/D, nowoczesnych pocisków powietrze–powietrze AIM-120D-3, a także małogabarytowych bomb kierowanych GBU-39/B (SDB-I), GBU-53/B StormBreaker (SDB-II).
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 8/2025