Pierwsze zestrzelenie

Zbigniew Lalak

30 listopada 1939 roku oddziały RKKA oraz Floty Bałtyckiej Czerwonego Sztandaru rozpoczęły działania zbrojne przeciwko Finlandii. Przewaga ilościowa i materiałowa była po stronie ZSRR. Siły powietrzne RKKA liczyły 1839 samolotów (bojowych, transportowych i rozpoznawczych). Lotnictwo Floty Bałtyckiej skierowało do walki 469 maszyn. Finowie mogli przeciwstawić zaledwie 128 samolotów, z których tylko 81 było gotowych do walki. Pomimo tak znacznej przewagi piloci fińscy stawili zdecydowany opór napastnikowi. Po 105 dniach walki Finowie zgłosili zestrzelenie 207 maszyn wroga, a artyleria przeciwlotnicza zniszczenie kolejnych 314. Jednak pierwszy zestrzelony radziecki samolot padł łupem fińskiej piechoty.

Główne zadanie przełamania fińskich pozycji na Przesmyku Karelskim otrzymała 7. Armia dowodzona przez komandarma 2. rangi W.F. Jakowlewa. W jej składzie znajdowało się aż dziewięć dywizji strzeleckich, cztery brygady czołgów (w tym jedna ciężkich czołgów), a w odwodzie był korpus czołgów (dwie brygady czołgów i brygada zmotoryzowana). Nie może zatem dziwić fakt, że 7. Armia otrzymała także największe wsparcie lotnicze, na froncie 7. Armii zgromadzono bowiem aż 88,7% ogółu sił powietrznych RKKA: 149 samolotów DB-3, 536 szybkich bombowców SB, 359 myśliwców I-16, 204 maszyny I-15/I-15bis, 102 myśliwce I-153 i 283 samoloty TB-3, R-5, SSS oraz R-Zet. Łącznie było to 1633 samoloty, którymi dowodził kombrig E.S. Ptuchin. To właśnie 7. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego (7. IAP – Istrebitelnyj Awiacjonnyj Połk) zanotował pierwszą stratę bojową w wojnie z Finami.

7. IAP razem z 25., 38. i 68. IAP tworzył 59. Brygadę Lotnictwa Myśliwskiego (Istriebitielnaja Awiacionnaja Brigada). Pułk składał się z czterech eskadr, z których dwie: 2. i 3. AE (Awiacjonnaja Eskadra) wyposażone były w samoloty Polikarpow I-15bis (2. AE – 17 samolotów, 4. AE – 16 maszyn). Każda z dwóch pozostałych, to jest 1. i 4. AE, dysponowała 15 samolotami I-16. 2. AE stacjonował na lotnisku Kasimowo, a 3. AE na lotnisku Lewaszewo. Łącznie w jednostkach przydzielonych do wsparcia działań 7. Armii znajdowało się 204 maszyny typu Polikarpow I-15bis (samoloty znajdowały się także w pułkach lotnictwa szturmowego).

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 4/2024