Pancerniki typu Diingyuan (1881 – 1912). Część 1

Roman Tyrakowski

Po wcieleniu do Floty Beiyang w 1885 roku pancerniki te stały się najpotężniejszymi okrętami na całym Pacyfiku. Prymat ten został utrzymany aż do 1898 roku, kiedy to do służby weszły dwie inne tego typu jednostki – Fuji i Yashima – zbudowane dla Japonii w stoczniach brytyjskich.

Początki nowoczesnej chińskiej floty

W pierwszej połowie XIX w. potężne ongiś Cesarstwo Chińskie lata swojej świetności miało już za sobą, a następujący po sobie kolejni władcy z mandżurskiej dynastii Qing nie potrafili sprostać wyzwaniom piętrzącym się przed Państwem Środka. Niewątpliwie najpoważniejszymi z nich były; pojawiające się wciąż rebelie chłopskie, coraz bardziej skorumpowany system urzędniczy, zmniejszające się dochody państwa, a przede wszystkim – zagrożenie ze strony europejskich mocarstw kolonialnych. Pomimo prowadzonej przez Chiny polityki izolacjonistycznej, mocarstwa te – chcąc czerpać zyski z intratnego handlu – usiłowały różnymi sposobami zapewnić sobie wpływy w Państwie Środka.

Przez lata europejski popyt na towary chińskie rósł nieustannie, ale władze chińskie nie były zainteresowane towarami z Europy i za porcelanę, jedwabie i herbatę, żądały zapłaty wyłącznie w srebrze, co przy zwiększających się obrotach zaczynało być kłopotliwe. Dla pozyskania srebra kupcy europejscy (głównie brytyjscy) zaczęli więc sprowadzać do Chin opium, a jego dostawy gwałtownie wzrosły w latach 30. XIX w. Gdy cesarz Daoguang (1820-1850) wydał zakaz wwozu opium i nakazał zniszczyć składy z tym narkotykiem, doszło do wojny z Wielką Brytanią, zwanej w historiografii jako I wojna opiumowa (1839-1842). W jej trakcie brytyjska armia i flota rozgromiły zacofane technologicznie siły Cesarstwa, po czym wymuszono na nim wypłatę odszkodowań za opium i większe otwarcie się na handel.

Upokarzająca klęska i związana z nią konieczność wypłacenia olbrzymich odszkodowań wojennych wywołały głęboki kryzys w państwie, pogłębiony jeszcze wybuchem kolejnych niezwykle krwawych rebelii (powstanie tajpingów, powstanie Nian i inne). W międzyczasie zaczęły nabrzmiewać nowe zarzewia konfliktów z Wielką Brytanią i Francją, co w konsekwencji doprowadziło do II wojny opiumowej (1856-1860), którą Chiny ponownie przegrały. Po tej kolejnej już spektakularnej klęsce Imperium Qing stanęło przed widmem rozpadu… i aby nie dopuścić do tego, a także by zabezpieczyć państwo przed kolejnymi agresywnymi działaniami mocarstw europejskich, grupa wyższych urzędników zainicjowała cały cykl gruntownych reform nazwanych polityką samowzmocnienia.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 5/2025