Pancerna pięść Marszałka

Pierwszymi pojazdami pancernymi, które użytkowali bojowo Finowie były cztery rosyjskie samochody pancerne. 12 kwietnia 1918 roku w Helsinkach oddziały fińskie w walkach z Czerwoną Gwardią zdobyły dwa samochody typu Austin (3 seria). Tego dnia Finowie przy wsparciu niemieckiej Dywizji Bałtyckiej rozpoczęli szturm stolicy, w której w styczniu wybuchło bolszewickie powstanie. Oba samochody zostały zdobyte w trakcie walk w dzielnicy Töölö. Pojazdy były lekko uszkodzone i po naprawach zostały włączone do oddziału samochodów pancernych (Panssariauto-osasto) Gwardii Obywatelskiej miasta Helsinki (Suojeluskunta). Dwa kolejne samochody były typu Armstrong-Whitworth-Fiat. Pierwszy samochód tego typu Finowie zdobyli 27 marca 1918 roku pod miejscowością Messukylä niedaleko Tampere. Okoliczności, w których doszło do zdobycia tego pojazdu są do dziś niejasne. W kwietniu gdy Finowie wkroczyli do Viipuri (Wyborg) zdobyli drugi samochód tego typu. Oba pojazdy zostały wcielone do oddziału samochodów pancernych Gwardii obywatelskiej w Helsinkach. W 1922 roku Panssariauto-osasto zostało przekształcone w Kompanię Motorową (Mootorikomppania), która została rozformowana w 1926 roku. Samochody zostały spisane ze stanu i ze złomowane.

Na początku był… Renault FT
30 czerwca 1919 roku minister obrony Finlandii, gen. mjr Rudolf Walden, wydał rozkaz nakazujący utworzenie Pułku Czołgów (Hyökkaysvaunurykmentin - HYR). Pułk został oficjalnie sformowany 15 lipca 1919 roku, a jego pierwszym dowódcą został mjr Harry Uno Alfthan. Ogłoszono ochotniczy zaciąg do nowej formacji. W ciągu pierwszych dni zgłosiło się siedmiu oficerów kawalerii, trzech piechoty, oraz po jednym z artylerii i marynarki. Początkowo wyznaczono etat pułku na 214 oficerów i żołnierzy, jednak we wrześniu zmieniono go na 179 osób. Pierwszą garnizonem jednostki była mała wyspa Santahaminaa niedaleko Helsinek. 26 sierpnia do portu w helsinkach wpłynął transportowiec SS Joazerio na pokładzie, którego znajdowało się 32 czołgi Renault FT. Zakupiono 14 takich czołgów uzbrojonych w armatę Puteaux kalibru 37 mm oraz 18 czołgów wyposażonych w karabin Hotchkiss kalibru 8 mm. Finowie zapłacili 67 mln marek fińskich za czołgi wraz z uzbrojeniem, warto podkreślić, że pojazdy nie pochodziły z francuskiego demobilu wojskowego, lecz były to czołgi z bieżącej produkcji. Dodatkowo w 1921 roku zamówiono w firmie Jules Weitz specjalne platformy do transportu tych czołgów. Łącznie zakupiono ich 16, do holowania czołgów zaś dokupiono jeszcze sześć ciągników Latil. W tworzeniu HYR uczestniczyli Francuzi. Wraz z dostawą czołgów skierowali grupę specjalistów mających pomóc Finom w organizowaniu wojsk pancernych, jej dowódcą został kpt. Pivetau a jego zastępcą por. D’Arcier, który także odpowiadał za szkolenie techniczne. W sierpniu w HYR służyło 11 oficerów, 39 podoficerów zawodowych, 34 podoficerów służby czasowej oraz 111 szeregowców skierowanych. Szkolenie odbywało się w trzech oddziałach - A, B i C. W oddziale A szkolenie przechodzili specjaliści czołgowi (strzelanie i kierowanie ogniem), oddział B obejmował kierowców i mechaników czołgowych rekrutujących się spośród podoficerów zawodowych, oddział C zaś szkolił kierowców-rezerwistów. Pułk podlegał dowództwu artylerii, składał się z dwóch dywizjonów I i II, z których każdy miał etat: dowództwo i trzy baterie, które z kolei dzieliły się na dwie sekcje. W dywizjonie znajdowało się 15 czołgów, stan osobowy wynosił: 4 oficerów, 15 podoficerów i 50 szeregowych. W baterii znajdował się czołg dowódcy oraz cztery wozy w dwóch sekcjach, w każdej z nich był czołg uzbrojony w armatę i karabin maszynowy. Dodatkowo w dywizjonie znajdował się pluton techniczno-naprawczy. Pierwszy regulamin opracowano we wrześniu 1919 roku, była to „Instrukcja obsługi czołgów, eksploatacji i kierowania" (Ohjeita keveiden hyökkdysvaunujen kaytössd ja ohjauksessa). W tym czasie na pobliskim froncie rosyjskiej wojny domowej załamała się kolejna ofensywa gen. Judenicza, który w tej sytuacji zwrócił się o pomoc do Finów i francuskiej misji wojskowej. Finowie nie włączyli się do walk z powodów politycznych, jednak ulegli prośbom Francuzów i zgodzili się na wysłanie dwóch czołgów do Estonii. Czołgi (z numerami seryjnymi 68348 i 67072) przybyły do Tallina 17 października 1919 roku. Do pierwszej akcji bojowej doszło 27-31 października w okolicach Narwy. W późniejszym okresie jeszcze czterokrotnie fińskie czołgi brały udział w walkach, łącznie przejechały 130 km. Po całkowitym rozbiciu wojsk rosyjskich, czołgi przekazano wojskom estońskim, a w kwietniu 1920 roku zostały one przetransportowane do Helsinek. Ponieważ zużycie pojazdów walczących w Estonii było znaczne, Francuzi zgodzili się na przekazanie dwóch nowych czołgów (66614 i 67220). W ten sposób 21 września na pokładzie transportowca SS Ceres przybyły do Helsinek dwa kolejne czołgi Renault FT. Łącznie armia fińska otrzymała od strony francuskiej 34 czołgi Renault FT. 3 września 1921 roku HYR został przeniesiony do nowego garnizonu w miejscowości Hameelina. Zorganizowano tam duży poligon umożliwiający ćwiczenia. Nowym dowódcą został płk Aarne Sihvo. Był to niezwykle energiczny oficer, położył on olbrzymie zasługi dla rozwoju fińskich wojsk pancernych. W 1923 roku opublikował pierwszą w Finlandii pracę teoretyczną dotyczącą wojsk pancernych „Lekki czołg piechoty w boju"” (Kevyt taisteluvaunujalkavaen asseena). Opracował regulaminy szkoleniowe, a w 1926 roku postulował wsparcie oddziałów czołgowych specjalnie wyszkolonymi kompaniami piechoty wyposażonymi w samochody. W 1936 roku A. Sihvo opublikował najważniejszą pracę teoretyczną jaką była książka „Wojska pancerne i ich zastosowanie” (Panssarijoukot ja niiden toiminta). W drugiej połowie lat dwudziestych ubiegłego wieku czołgi Renault FT nie stanowiły już wartościowego sprzętu pancernego. Zgodnie z regulaminem użytkowania czołgi mogły pokonać dziennie odległość nie większą niż 20 km! Zalecano aby maksymalna prędkość marszu nie przekraczała 7,5 km/h. W 1930 roku w czasie ćwiczeń kolumna czołgów pokonała odległość 60 km ze średnia prędkością zaledwie 4 km/h i jak napisał w raporcie dowódca z powodów technicznych „stracono” 25% wozów. Kolejnym problemem na jaki natrafiono w trakcie eksploatacji czołgów francuskich był brak radiostacji. W 1922 roku zamierzano wyposażyć w radiostacje 8 wozów, głównie czołgi, które były pojazdami dowódców ale okazało się, że w wozach jest zbyt mało miejsca. Jedynym pozytywnym aspektem w użytkowaniu tych czołgów był brak kłopotów z amunicją do armat SA-18. Okazało się bowiem, że można używać amunicji od armat piechoty kalibru 37 mm K/14 zakładów Obuchowskich i K/15 produkcji Rosenberga a także od armaty przeciwlotniczej Maxim. Problemem był natomiast brak rodzimej amunicji do karabinów maszynowych Hothkiss kalibru 8 mm, którą musiano kupować we Francji. W 1937 roku w Arsenale Nr 1 (Asevarikko 1) opracowano czołgową wersję ciężkiego karabinu maszynowego Maxim M/09-31 (czołgowe oznaczenie 7,62 ItKk/31 VKT) i przezbrojono czołgi FT. Zasilanie w amunicję następowało z bębna, na którym była zamocowania taśma z 250 nabojami. Była to jedyna modyfikacja czołgów Renault FT służących w fińskiej armii.