Operacja Mount Hope III

Marcin Strembski

Okoliczności pozyskania przez państwa Zachodu radzieckiej techniki bojowej zazwyczaj są ściśle związane z konfliktami toczonymi za pośrednictwem krajów Trzeciego Świata, wspieranych materiałowo i szkoleniowo przez obie strony zimnowojennego układu sił. Nie inaczej było w przypadku zdobycia pierwszego kompletnego śmigłowca Mi-24.

Na początku lat 80. podzielony wewnętrznymi konfliktami Czad składał się de facto z dwóch odrębnych państw. W południowej części urzędował wspierany przez Zachód rząd Hissène’a Habré, w północnej zaś utworzony i wspierany przez Libię separatystyczny Przejściowy Rząd Jedności Narodowej (GUNT), na czele którego stał Goukouni Oueddei. By zakończyć spory, w 1984 r. na 16 równoleżniku ustanowiono linię demarkacyjną i zobowiązano Libię do wycofania wojsk z północnej części Czadu. Ponieważ wycofanie libijskich wojsk ekspedycyjnych nie nastąpiło, nawet pomimo odwrócenia się GUNT od dawnego protektora, w grudniu 1986 r. walki rozgorzały na nowo. Sprawnie przeprowadzona przez wojska czadyjskie i francuskie ofensywa doprowadziła w ciągu kilku miesięcy do odbicia utraconych terytoriów. 22 marca 1987 r. po krótkich acz krwawych walkach zdobyto główną bazę libijskiego lotnictwa w Czadzie zlokalizowaną na lotnisku w Ouadi Doum. Szturm na bazę był zaskakujący, ponieważ zgromadzone w bazie statki powietrzne były ewakuowane już pod ogniem atakujących żołnierzy. Jednak Libijczycy nie zdołali poderwać w powietrze wszystkich maszyn. W zdobytej bazie zwycięzcy przejęli 6 lekkich samolotów o napędzie tłokowym typu SF-260, 5 odrzutowców szkolno-bojowych L-39 oraz pojedynczy śmigłowiec szturmowy Mi-25 (eksportowa odmiana Mi-24D dla krajów spoza układu Warszawskiego). Ponadto w ich ręce wpadły wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych systemu 2K12 Kub, wyrzutnie systemu 9K35 Strieła-10 oraz pojazdy artyleryjskiego zestawu przeciwlotniczego ZSU-23-4 Szyłka, a także radar P-15 Tropa. W bitwie wzięto także 81 jeńców, wśród których znalazł się płk. Chalifa Bilkasim Haftar (obecny przywódca zbuntowanej Libijskiej Armii Narodowej z rządem w Tobruku).

Przygotowania

Po klęsce wojsk libijskich 11 września 1987 r. ogłoszono zawieszenie broni. Ostatecznie w maju 1988 r. przywódca Libii, Muammar Kaddafi, uznał Habré za legalnego przedstawiciela Czadu. Jednocześnie na odzyskanych przez ten kraj terytoriach Libijczycy pozostawili cały internowany sprzęt. Oczywiście natychmiast wzbudził on zainteresowanie służb wywiadowczych wielu krajów Zachodu. Negocjacje z rządem Czadu w sprawie pozyskania Mi-25 Amerykanie rozpoczęli w lutym 1988 r., a już na przełomie marca i kwietnia uzgodniono warunki potajemnego przejęcia Mi-25 (Francuzi przejęli inny śmigłowiec tego typu zestrzelony walkach o Fada). Waszyngton zobowiązał się zapłacić rządowi Czadu 2 mln dolarów oraz dostarczyć pociski przeciwlotnicze Stinger. To otwierało drogę do podjęcia akcji przewiezienia śmigłowca do USA. Sytuację jednak komplikował fakt, że ze strony Czadu nie można było się spodziewać żadnej realnej pomocy przy transporcie zdobyczy, ani nawet gwarancji że śmigłowiec będzie czekał w pierwotnej lokalizacji. Rozległe pustynne tereny blisko granicy z Libią były bowiem wciąż bardzo słabo kontrolowane przez siły rządowe.

Zadanie sprowadzenia Mi-25 powierzono niezbyt jeszcze wtedy znanej jednostce 160. Special Operations Aviation Regiment (160. Task Force). Przygotowania rozpoczęto od wysłania ze stałego miejsca dyslokacji jednostki w Fort Campbell w Kentucky na poligon White Sands w Nowym Meksyku oddziału złożonego z 75 ludzi, dwóch samolotów transportowych C-5 Galaxy i dwóch ciężkich śmigłowców CH-47D Chinook. Tam operacja, której nadano kryptonim Mount Hope II, miała zostać przećwiczona „na sucho”. Oddalony poligon nie tylko pozwalał na trening z dala od ciekawskich oczu osób postronnych, lecz także zapewniał podobne warunki termiczne i terenowe, jakie panują na Saharze, oraz ogromną przestrzeń, niezbędną do pełnego przećwiczenia zadania.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2018