Odznaka za Rany 1939
Grzegorz Grześkowiak
Odznaka za Rany 1939
Tak jak Eisernes Kreuz 1939, tak i Verwundetenabzeichen (Odznaka za Rany) jest najbardziej rozpoznawalnym wyróżnieniem wojskowym nadawanym w okresie II Wojny Światowej żołnierzom niemieckiego Wehrmachtu.
W dniu 3 marca 1918 roku Cesarz Wilhelm II ustanowił po raz pierwszy odznakę (Verwundetenabzeichen) honorującą żołnierzy, którzy w walce odnieśli rany lub zostali okaleczeni.
W dniu 22 maja 1939 roku Hitler wznowił jej nadawanie. Na samym początku nadawano tę odznakę tylko niemieckim ochotnikom, którzy w czasie wojny domowej w Hiszpanii2) walczyli w szeregach Legionu Condor po stronie generała Franco przeciwko oddziałom republikańskim i odnieśli rany.
1 września 1939 roku Hitler podpisał rozporządzenie o wprowadzeniu Verwundetenabzeichen również dla żołnierzy i oficerów Wehrmachtu, którzy w wyniku działań bojowych zostali ranni lub okaleczeni (cyt.):
Ustanowiona zostaje Odznaka za Rany jako pamiątka dla tych, którzy odnieśli rany lub okaleczenia w walce za Ojczyznę z wrogiem.
Artykuł 1
1. Odznaka za Rany jest nadawana w trzech stopniach:
Czarna: za dwukrotne zranienie,
Srebrna: za trzykrotne i czterokrotne
zranienie,
Złota: powyżej czterech zranień lub za ciężkie
okaleczenie.
2. Wcześniejsze zranienia, za które nadano już Odznakę za Rany, w przypadku kolejnego zranienia podlegają sumowaniu w celu nadania Odznaki za Rany wyższego stopnia.
Artykuł 2
Oznaka za Rany ma taką samą szatę graficzną jak odznaka z okresu Wojny Światowej 1914-1918, uzupełnioną przez swastykę, która jest umieszczona na środku stalowego hełmu.
Artykuł 3
Odznaka za Rany jest noszona po lewej stronie na piersi.
Artykuł 4
Szef OKW opracuje rozkaz wykonawczy wraz z Ministrem Stanu i Szefem Kancelarii Prezydialnej Wodza i Kanclerza Rzeszy.
Berlin, 1. września 1939.
Adolf Hitler
Szef Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych
Keitel
Minister Spraw Wewnętrznych
Frick
Minister Stanu i Szef Kancelarii Prezydialnej Wodza i Kanclerza Rzeszy
Dr. Meißner
Na podstawie wyżej przytoczonego rozporządzenia Szef OKW w dniu 1 września 1939 roku wydał rozkaz wykonawczy, dotyczący Verwundetenabzeichen 1939 (cyt.):
Na podstawie wyżej przytoczonego rozporządzenia Szef OKW w dniu 1 września 1939 roku wydał rozkaz wykonawczy, dotyczący Verwundetenabzeichen 1939 (cyt.):
1. Założenia dla nadania Odznaki za Rany nie dotyczą chorób i okaleczeń, nawet jeśli są spowodowane przez wroga, jeśli nie mają związku z działaniami bojowymi.
2. Uprawnionymi do otrzymania Odznaki za Rany są osoby, które odniosły wiele zranień w różnym okresie czasu lub równocześnie, a zranienia te są konsekwencją działań bojowych.
3. Srebrna Odznaka za Rany może zostać nadana bez względu na liczbę zranień, kiedy zranienie dotyczy:
- utraty ramienia lub nogi,
- utraty obu stóp,
- utraty obojga goleni z zachowaniem obu stawów kolanowych,
- uszkodzenia obojga oczu, co w konsekwencji doprowadziło do ograniczenia widzenia,
- utraty jednego oka z uszkodzeniem połowy twarzy,
- okaleczenia twarzy, co w konsekwencji doprowadziło do jej zniekształcenia,
- uszkodzenia kręgosłupa, co w konsekwencji doprowadziło do jego całkowitego usztywnienia, uszkodzenia rdzenia kręgowego, co doprowadziło w konsekwencji do ciężkiego zaburzenia funkcji ruchowych.
4. Złota Odznaka za Rany może zostać nadana bez względu na liczbę zranień, kiedy zranienie dotyczy:
- utraty obu rąk lub nóg,
- utraty ręki i stopy lub więcej członków,
- utraty nogi i ręki ,
- utraty całkowitej wzroku w obu oczach,
- uszkodzenia rdzenia kręgowego, co doprowadziło w konsekwencji do całkowitego zaburzenia funkcji ruchowych.
5.Odznaka za Rany może być noszona tylko w jednym stopniu – najwyższym.
6. Odznaka za Rany 1918 i Odznaka za Rany dla Niemieckich Ochotników Legionu Condor nie może być noszona w przypadku nadania Odznaki za Rany 1939.
Rozkaz wykonawczy z 1 września 1939 roku w okresie od 1939 roku do 1944 roku uzupełniano dwudziestokrotnie. Przyczyną tak częstych suplementów były nowe sytuacje wynikające z działań wojennych, prowadzonych przez Wehrmacht.
Prawo do nadawania Verwundetenabzeichen 1939 miał właściwy przełożony służbowy od stanowiska dowódcy batalionu lub jego odpowiednik z Wojskowego Korpusu Medycznego – ordynator Szpitala Wojskowego.
Pełna wersja artykułu w magazynie Poligon 1/2014