Od Groma do Groma-M
Andrzej Kiński
Od Groma do Groma-M
Przenośny przeciwlotniczy zestaw rakietowy Grom to bardzo ważny wyrób dla polskiej zbrojeniówki – jest jedynym typem uzbrojenia o cechach inteligentnych, całkowicie wytwarzany w naszym kraju. Jego opracowanie i wdrożenie do produkcji można z powodzeniem uznać za jedno z największych osiągnięć tej gałęzi przemysłu w III RP. Czas nie stoi jednak w miejscu – rozwój techniki i technologii powoduje, że nawet zaawansowane uzbrojenie, wprowadzone do produkcji w 2002 r., musi już dziś być modernizowane. Nowe wyzwania stawia przed nim także pole walki, ale także regulacje prawa międzynarodowego.
Od chwili wprowadzenia do produkcji docelowej odmiany (odmiana przejściowa – Grom-I – kompletowana z udziałem zespołów z importu, była produkowana od 1995 r.) przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego (PPZR) Grom oraz rozpoczęcia jego dostaw do Wojska Polskiego mija w bieżącym roku 10 lat. W 2002 r. był to jeden z najnowocześniejszych (jeśli nie najnowocześniejszy i najskuteczniejszy) zestawów przeciwlotniczych w swej klasie na świecie, na dodatek produkowany całkowicie przez krajowy przemysł, włącznie z kluczowymi zespołami, nadającymi mu cechy broni inteligentnej. Grom, nad którym prace zainicjowano jeszcze na początku lat 90. XX wieku, może służyć jako wzorcowy przykład, jak powinno powstawać i rozwijać się nowoczesne uzbrojenie – od procesu formułowania wymagań, przez fazę badawczo-rozwojową, wdrożenie, uruchomienie produkcji, realizację dostaw dla odbiorcy krajowego i na eksport, aż po modyfikacje i modernizacje, inicjowane w ścisłej współpracy z użytkownikiem. Należy także podkreślić, że pozytywne opinie polskich przeciwlotników na temat Groma pomogły w zdobyciu kilku zamówień eksportowych na ten zestaw – tak w bazowej odmianie przenośnej, jak i w ramach rakietowo-artyleryjskich systemów przeciwlotniczych bardzo krótkiego (bliskiego) zasięgu, dla przykładu – w rękach Gruzinów Grom z sukcesem przeszedł swój chrzest bojowy podczas konfliktu gruzińsko-osetyjskiego w sierpniu 2008 r. Warto w tym miejscu przypomnieć, że do powstania Groma w największym stopniu przyczynili się naukowcy z Instytutu Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej z Warszawy, a konkretnie Zespołu Elektroniki Kwantowej Zakładu Systemów Optoelektronicznych pod kierunkiem prof. dr. inż. Zbigniewa Puzewicza oraz, już nieistniejącego, Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Skarżysko ze Skarżyska-Kamiennej. Produkcja tak skomplikowanego uzbrojenia jak Grom wymaga bardzo złożonego łańcucha kooperacyjnego, którego ogniwa stanowi obecnie kilkadziesiąt polskich placówek naukowobadawczych oraz przedsiębiorstw produkcyjnych. Wśród nich kluczowe znaczenie dla projektu mają: Zakłady Metalowe Mesko S.A. ze Skarżyska-Kamiennej (finalista wyrobu), Centrum Rozwojowo-Wdrożeniowe Telesystem-Mesko Sp. z o.o., Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Warszawa II S.A., Zakład Produkcji Specjalnej Gamrat Sp. z o.o. z Jasła oraz Centralne Laboratorium Akumulatorów i Ogniw z Poznania.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 2/2011