Od szkicu do pistoletu – jak MPS nabierał kształtu?

Maciej Dojlitko

Niedawno premierę na rynku cywilnym miał pistolet MPS wyprodukowany przez Fabrykę Broni „Łucznik” – Radom. Broń zbiera na razie pozytywne opinie – jest chwalona za cenę, ergonomię i celność, ale wielu strzelców pozytywnie ocenia jego wygląd.

Wygląd każdego przedmiotu, w tym broni, ma decydujące znaczenie przy sprzedaży, wszak kupujemy przede wszystkim oczami i wielu klientów nie zdecyduje się na produkt, który może i jest funkcjonalny, dobry jakościowo itd., ale gdy przychodzi do oceny jego wyglądu, mówią, że jest brzydki. Przykładów na to jest wiele, wystarczy wspomnieć choćby (nie)słynnego Fiata Multiplę, który był bardzo funkcjonalnym samochodem, a jego brzydota była wprost proporcjonalna do funkcjonalności...

Bardzo więc dobrze, że przy projektowaniu nowego pistoletu FB ŁR zdecydowała się poświęcić wiele uwagi jego wyglądowi zewnętrznemu i zdała się na pomoc z zewnątrz.

Geneza projektu

Projektowanie pistoletu stanowi wyjątkowe, wielotorowe wyzwanie, które nieczęsto zdarza się w polskich realiach przemysłowych. Po transformacji ustrojowej w Polsce powstało jedynie kilka produktów w segmencie krótkiej broni palnej, między innymi: MAG 95, MAG98, VIS 100, VIS 100M1 produkowane przez Fabrykę Broni w Radomiu oraz Wist 94 firmy Prexer. W obliczu dynamicznie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, rosnącej konkurencji międzynarodowej oraz wysokich oczekiwań służb mundurowych i użytkowników ze strzeleckiego środowiska cywilnego, Fabryka Broni w Radomiu podjęła decyzję o zaprojektowaniu i produkcji pierwszego polskiego pistoletu bezkurkowego w systemie striker fire z polimerowym szkieletem.

Znaczenie designu w przemyśle zbrojeniowym

Design w kontekście broni był obecny w militarnej historii ludzkości od zarania – działając intencjonalnie lub jako efekt uboczny procesu konstrukcyjnego. Całościowa forma broni lub jej poszczególne elementy odpowiedzialne za konkretne funkcje obsługowe mogą samoistnie komunikować bryłą i kształtem kierunek działania, sugerować przyłożenie siły nacisku, podpowiadać zastosowanie odpowiedniego chwytu czy pozycji, a także samym oddziaływaniem wizualnym budować przekonanie o solidności, przeznaczeniu czy skuteczności. Ten sam przedmiot działający mechanicznie i funkcjonalnie w sposób w pełni skuteczny może wyglądać „agresywnie” i „groźnie”, jak również „tandetnie”, „miękko” czy „rachitycznie”. Projektant powinien przyjąć określoną strategię designu, która uwzględnia wielowarstwowy charakter komunikacji wizualnej broni palnej. Strategia ta musi balansować między funkcjonalnością a percepcją, gdyż forma produktu nie tylko determinuje jego ergonomię
i użyteczność, lecz także kształtuje sposób, w jaki użytkownik postrzega jego niezawodność, precyzję i przeznaczenie. Projektant staje przed wyborem między minimalistycznym podejściem, gdzie każdy element wizualny służy wyłącznie funkcji, a bardziej ekspresyjnym designem, który świadomie buduje określony charakter produktu. Kluczowe jest zrozumienie, że broń palna komunikuje swoje właściwości nie tylko przez parametry techniczne, ale również przez język formy – dlatego strategia projektowa musi być spójna z docelową grupą użytkowników, kontekstem użytkowania oraz pozycjonowaniem marki na rynku. Projektant musi świadomie decydować, czy broń ma wyglądać „profesjonalnie”, „agresywnie”, „elegancko” czy „niezawodnie”, ponieważ te cechy wizualne bezpośrednio wpływają na zaufanie użytkownika do produktu i jego gotowość do jego wyboru.

Analiza stylistyczna rynku

Rynek producentów broni można w pewnym sensie porównać z sytuacją istniejącą w przemyśle motoryzacyjnym – każdy producent szuka swojego miejsca i nie chce wpisywać się jednoznacznie w stylistykę konkurencji. W przeszłości rozpoznanie pistoletu Parabellum P08, Colta 1911 czy Browninga HP nie nastręczało trudności. Dziś zastosowanie polimerów, form wtryskowych i rozwój technologiczny oferuje na rynku setki modeli charakteryzujących się różnorodnością designu. Poszukując różnic stylistycznych, można zestawić dwie skrajne opcje: Glock reprezentuje radykalny minimalizm w designie broni palnej – każdy element wizualny służy wyłącznie funkcji, tworząc ikonę przemysłowej prostoty wpisującą się w filozofię designu „Form follows function” oraz „Less is more”, z kolei Beretta APX to przykład „tactical elegance” – połączenia włoskiej elegancji z agresywną funkcjonalnością, która tworzy nowoczesną estetyką militarną.

Istotne przy projektowaniu designu bryły i rozwiązań funkcjonalnych dla pistoletu MPS było stworzenie zestawu cech charakterystycznych wyłącznie dla Fabryki Broni, co było szczególnie trudne w kontekście dużej liczby pistoletów z tego segmentu dostępne na polskim rynku.

Proces projektowy koncepcji pistoletu MPS

Proces projektowy został podzielony na trzy następujące po sobie etapy, konsultowane przez zespół z FB oraz specjalistów z wielu dziedzin.

Etap I: Research i weryfikacja stanu istniejącego

Początkiem był research i weryfikacja stanu istniejącego w kontekście konkurencyjnych produktów bezkurkowej broni krótkiej dostępnej na światowym rynku. Testom i analizie poddano wiele popularnych konstrukcji. Istotnym elementem było rozeznanie projektanta w zakresie opisywanej tematyki – umiejętność obsługi broni, trening strzelecki, doświadczenia nabyte podczas korzystania z wielu konstrukcji pistoletowych. Oczekiwania potencjalnych użytkowników były w tym procesie bardzo istotne – konsultacje prowadzono wielotorowo z funkcjonariuszami służb oraz doświadczonymi strzelcami sportowymi.

Główne założenia projektowe dla pistoletu MPS:

Założenia techniczne:

• system działania mechanizmu striker fire;
• polimerowy szkielet niebędący istotną częścią konstrukcyjną broni;
• system optic ready;
• uwzględnienie w wersjach rozwojowych innych długości lufy z szyną montażową;
• dostosowanie manipulatorów dla prawo- i leworęcznych użytkowników.

Założenia estetyczne:

Założenia estetyczne oscylowały w obrębie uzyskania pewnej agresywności wyrazu oraz unikania podobieństw formalnych do innych konstrukcji bezkurkowych. Forma zaakcentowania i oparcia się na motywie znaku FB Radom jako rozpoznawalnej marce – jednoelementowej syntetycznej formie trójkąta – była od początku istotna.

Założenia ergonomiczne:

• część powierzchni dźwigni rozkładania oraz zrzutu zamka pistoletu powinny umożliwiać dogodne oparcie kciuków podczas celowania i strzelania;
• dolna krawędź kończąca linie frezów na zamku zamknięta w celu zabezpieczenia dłoni przed tarciem;
• możliwość regulacji i dopasowania odpowiedniej objętości uchwytu uwzględniająca trzy centyle;
• chwyt rękojeści ukształtowany tak, aby znajdował się jak najbliżej linii lufy w celu zminimalizowania negatywnego efektu podrzutu broni;
• frezowania na zamku również na przedniej części zamka, przewidując zamontowanie kolimatora;
• elementy formy bryły powinny wskazywać i naprowadzać użytkownika do właściwej pozycji chwytu.

Pełna wersja artykułu w magazynie Strzał 3-4/2025