Nowy transporter gąsienicowy Patria TRACKX

Michał Nita

W czerwcu 2024 roku, na międzynarodowej wystawie sprzętu wojskowego Eurosatory w Paryżu, przedstawiciele firmy Partia po raz pierwszy oficjalnie zaprezentowali model, opracowywanego w ramach międzynarodowego europejskiego programu FAMOUS i planowanego do wprowadzenia na stan Wojsk Lądowych Finlandii (Maavoimat), nowego lekkiego gąsienicowego wozu opancerzonego. Wcześniej był on znany pod skrótem ATV (All Terrain Vehicle), a później w różnych źródłach zaczęto go nazywać Patria TRACKX. Obecnie nadal prowadzone są nad nim intensywne prace, po których zakończeniu, co powinno nastąpić za około dwa lata, ma się zacząć jego produkcja i wprowadzanie do eksploatacji w fińskich sił zbrojnych.        

W minionych latach

Już w ubiegłej dekadzie w kręgach wojskowych i przemysłowych dyskutowano nad możliwością opracowania rodzimego transportera gąsienicowego, mającego zostać następcą m.in. bardzo popularnych i eksploatowanych także w armii Finlandii wozów MT-LB. Uczestniczący w rozmowach zgodzili się, że czas opracowywania nowego wozu „od zera” do postaci ostatecznie spełniającej wymogi wprowadzenia na stan armii powinien być nie dłuższy niż cztery lata. Według bardzo wstępnych i zarazem optymistycznych przewidywań z przeszłości, fińscy decydenci liczyli, że wprowadzenie go do służby będzie mogło nastąpić już w 2025 roku. Przed przystąpieniem do opracowania nowego wozu fińscy wojskowi, we współpracy ze specjalistami z przemysłu, opracowali następujące wymagania taktyczno-techniczne:

• w skład załogi nowego wozu, w jego podstawowym wariancie, mieli wchodzić jedynie kierowca i dowódca, a liczebność desantu miała dochodzić do 10 żołnierzy;
• wysokość kadłuba wozu miała być możliwie jak najmniejsza;
• jego maksymalna masa miała nie przekraczać 18 ton;
• nowy wóz miał zostać wyposażony w pracujący cicho silnik wysokoprężny o mocy 250 kW/340 KM, a ponadto jednostka napędowa miała mieć możliwość łatwego uruchamiania w warunkach zimowych;
• układ napędowy wozu miał być hydromechaniczny;
• nowy wóz miał się cechować możliwie jak najmniejszym naciskiem na podłoże;
• planowany do wdrożenia wóz miał być nośnikiem różnych rodzajów i typów uzbrojenia;
• kadłub powinien wytrzymywać uderzenia pocisków wystrzeliwanych z broni strzeleckiej i odłamków pocisków artyleryjskich, a także wybuchy min i ładunków;
• wóz miał charakteryzować się dużym prześwitem i mieć zdolność do pływania;

• pojazd miał mieć możliwość eksploatacji w różnych, w tym oczywiście surowych warunkach terenowo-klimatycznych, czyli zadowalającego poruszania się m.in. po śniegu, błocie czy w terenie podmokłym, a zakres temperatur pozwalających na użytkowanie wozu sięgać miał od –46 do +44°C;

• oprócz podstawowej wersji transportera opancerzonego kadłub wozu miał stać się także tzw. bazą do przygotowania innych wyspecjalizowanych wariantów do realizacji danych zadań.

Ostatnie analizy nad wymogami wobec przyszłościowego wozu prowadzono jeszcze w 2019 roku, a po zakończeniu opracowania wymagań, dokonano ich ostatecznego sprawdzenia i zatwierdzenia. W 2020 roku oficjalnie rozpoczęto prace nad transporterem opancerzonym Patria TRACKX. Można tu przypomnieć, że jest on przygotowywany w ramach zarządzanego przez firmę Patria programu rozwoju technologii przyszłościowych wozów gąsienicowych FAMOUS (Future highly mobile Augmented arMOUred System). Oprócz zarządzającego i koordynującego program fińskiego podmiotu biorą w nim udział także firmy z Łotwy, Estonii, Danii, Niemiec, Belgii, Francji, Hiszpanii i Grecji. Wspomniany program miał otrzymać dofinansowanie z Unii Europejskiej (95 mln Euro, dodatkowe 19 mln EURO dołożyły firmy uczestniczące w programie).

Jeszcze przed powstaniem prototypów zamierzano przygotować będące ich poprzednikami dwa pojazdy doświadczalne. Miały one posłużyć do przeprowadzenia badań wstępnych. Po zakończeniu eksploatacji tych maszyn i analizie uzyskanych z badań wyników oficjalnie podsumowano początkowy etap prac, a następnie rozpoczęto budowę pierwszego prototypu. Według publikowanych informacji zaplanowano zbudowanie trzech prototypów oznaczonych kolejno jako P-1, P-2 i P-3. Według wytycznych, podczas początkowego eksploatowania miały one przejechać minimum 5000 km. Po testach prowadzonych przez specjalistów z Patrii miały się odbyć próby prowadzone także z udziałem wojskowych. Pierwsza publiczna prezentacja modelu nowego pojazdu gąsienicowego odbyła się jak już wspomniano w czerwcu 2024 roku na wystawie Eurosatory. Na jego stropie zaplanowano zamontowanie stanowiska strzeleckiego Kongsberg RS-6 uzbrojonego w zdalnie naprowadzaną armatę kal. 30 mm. Poinformowano wówczas, że do grudnia 2024 roku powinien zostać przygotowany pierwszy prototyp wozu. Nieznacznie spóźniono się z jego ukończeniem, gdyż przygotowywany prototyp był gotowy w styczniu 2025 roku. Wkrótce rozpoczęły się jego testy obejmujące m.in. jazdy przez przeszkody i w trudnym terenie. Według informacji z marca 2025 roku w czasie jazdy po drodze utwardzonej osiągnął on nawet prędkość 88 km/h. W czasie testów zaplanowano także przeprowadzenie strzelań. Na stropach prototypów miała być zamontowana obrotnica Platt MR-550 z wkm M2HB kal. 12,7 mm i niechłodzonym celownikiem termowizyjnym Senop Husky FCTS, który może współpracować m.in. z dalmierzem laserowym, przelicznikiem balistycznym, odbiornikiem GPS i cyfrowym kompasem. Ponadto na prototypach miały być zamontowane wieże uzbrojone w armaty M621 kal. 20 mm i M230LF kal. 30 mm. W czasie początkowych testów miały być przeprowadzone strzelania m.in. z wkm M2HB i armaty M621.

Wiosną 2025 roku na poligonie Rovajarvi odbyły się oficjalne pokazy prototypu P-1, a na miesiące letnie zaplanowano jego dalszą próbną eksploatację. W czasie jej trwania byli obecni także fińscy wojskowi. Na stropie demonstrowanego wiosną prototypu, nad przedziałem desantowym, zaplanowano zamontowanie opancerzonego stanowiska strzeleckiego GPK RM-750 z duńskiej firmy SIMA Innovation. Może ono zostać zbrojone w wkm M2HB kal. 12,7 mm czy wspomnianą francuską armatę M621. W oparciu o wyniki testów pierwszego prototypu przygotowano drugi, który był gotowy do eksploatacji w sierpniu 2025 roku. W kolejnym miesiącu pierwszy prototyp pokazano na wystawie DSEI w Londynie.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 9/2025