N1K2-J Shiden Kai

Krzysztof Zalewski

Kawanishi N1K2-J

Shiden Kai

Shiden Kai choć uznawany za jeden z najlepszych samolotów myśliwskich nie był konstrukcją przełomową na miarę myśliwca Mitsubishi A6M2 Zero. O jego legendzie zadecydowała niewielka produkcja seryjna oraz to, że w praktyce trafił on do uzbrojenia tylko jednej jednostki lotniczej, która w zamysłach twórcy miała być elitarna i skupiać najlepszych pilotów marynarki.

Shiden Kai choć gruntownie przeprojektowany nie był konstrukcją nową. Stanowił konsekwentny rozwój zapoczątkowany powstaniem w kwietniu 1942 r. wodnosamolotu myśliwskiego N1K1 Kyofu (Silny Wiatr). W pierwszej fazie jego adaptacji do roli bazowego myśliwca przechwytującego przewidziano tylko niewielkie konieczne zmiany konstrukcyjne. W efekcie otrzymano myśliwiec N1K1-J o układzie średniopłata z niezwykle długimi goleniami podwozia o skomplikowanej konstrukcji i trapiony licznymi awariami. Jednak już na samym początku powstawania konstrukcji zakładano, że prosta adaptacja będzie wstępem do bardziej zaawansowanej przebudowy. Przyjęta strategia rozwoju konstrukcji nie wynikała tylko z chęci maksymalnego przyspieszenia prac w warunkach trwającej wojny, lecz była również spowodowana tym, że Wydział Techniczny Lotnictwa Cesarskiej Marynarki Wojennej początkowo nie był zainteresowany jej rozwojem. Powstające w nim wymagania taktyczno-techniczne znacznie odbiegały od szacunkowych możliwości konstrukcji, a na dodatek zakłady Kawanishi od lat specjalizujące się w produkcji i budowie łodzi latających nie miały większego doświadczenia w projektowaniu myśliwców. Z tych też powodów zarówno N1K1-J jak i N1K2-J w swej początkowej fazie były rozwijane jako prywatne przedsięwzięcia zakładów Kawanishi.

W 1943 r., kiedy były jeszcze prowadzone próby kwalifikacyjne N1K1-J w biurze konstrukcyjnym Kawanishi powstał projekt wstępny wersji rozwojowej. Wyeliminowano w nim długie golenie podwozia głównego, będące dotychczasową „piętą achillesową” poprzedniej wersji. Było to możliwe dzięki całkowitemu przeprojektowaniu kadłuba i układu skrzydło-kadłub. Samolot ze średniopłata stał się dolnopłatem. Równocześnie poprawiono aerodynamikę poprzez zmianę kształtu osłony silnika i wydłużenie kadłuba. Usterzenie również uległo zmianie. Był to więc faktycznie nowy samolot, w którym z oryginału zachowano jedynie skrzydła identyczne z wariantem N1K1-Jb Model 11B. Zrezygnowano natomiast z mało efektywnych 7,7 mm kaemów umieszczonych w poprzednim modelu w górnej części osłony silnika. W celu uproszczenia konstrukcji, a co za tym idzie ułatwienia eksploatacji i produkcji seryjnej, liczbę elementów płatowca zredukowano z dotychczasowych 66 000 sztuk w N1K1-J do zaledwie 43 000 sztuk w N1K2-J. Dodatkowo wprowadzono nowoczesną metodę produkcji kadłuba z półfabrykatów opracowaną przez niemieckiego inżyniera Frantza Paula z zakładów Henschla, który w czasie wojny przybył do Japonii w ramach programu wymiany naukowo-technicznej.

Pierwszy prototyp N1K2-J był gotów pod koniec 1943 r. i 31 grudnia pilot doświadczalny zakładów Kawanishi Munekichi Okayasu z lotniska przyfabrycznego Naruo-Itami wykonał na nim pierwszy 15-minutowy lot. Następnie zastąpił go Wasuke Otokuni, który wykonał drugi nieco dłuższy lot. Tydzień później samolot przekazano do ośrodka doświadczalnego w Yokosuka, gdzie badania kontynuowano. Uczestniczyli w nich kpt. Yoshio Shiga i por. Hajime Koga z Grupy Powietrznej „Yokosuka”. Próby w locie przebiegały pomyślnie i po piętnastu tygodniach, w kwietniu 1944 r. samolot przekazano do prób kwalifikacyjnych. W ich trakcie Yoshio Shiga w czasie testów nurkowania uzyskał prędkość przyrządową 796,4 km/h. Testujący maszynę piloci z Grupy Doświadczalnej „Yokosuka” wyrazili o nowym samolocie pozytywną opinię. Samolot poza występującymi i w poprzedniej wersji niedomaganiami silnika Homare 11 zebrał same pozytywne oceny. Departament Techniczny Dowództwa Lotnictwa Cesarskiej Marynarki Wojennej, tym razem nie czekając na zakończenie realizacji całego kompleksu prób w locie złożył zamówienie na uruchomienie produkcji seryjnej i to na dużą skalę. Samolot otrzymał oznaczenie „Morski przechwytujący samolot myśliwski Shiden Kai Model 21” (N1K2-J Shiden Kai Model 21), w kodzie alianckim nosił on nazwę „George 21”.

 Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia Spec 4/2012