Morski Oddział Straży Granicznej
Grzegorz Goryński
Morski Oddział Straży Granicznej
Morski Oddział Straży Granicznej im. płk. Karola Bacza funkcjonuje od 1 sierpnia 1991 r. Dokonujące się na początku lat dziewięćdziesiątych zmiany organizacyjne w tej formacji spowodowały, że na wybrzeżu morskim powstała jednolita struktura organizacyjna. Jest ona nowoczesna, a realizowane przez jej funkcjonariuszy zadania mają policyjno – administracyjny charakter. W efekcie przeprowadzanych zmian na wybrzeżu powstał nowoczesny system ochrony morskiej granicy, pozwalający na ścisłą współpracę z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Policją, Urzędami Morskimi, Izbami Celnymi, Marynarką Wojenną oraz formacjami granicznymi innych państw.

Kiedy tworzono Straż Graniczną nie formułowano jeszcze planów instytucjonalnego włączenia Polski w struktury europejskie. Podjęto tylko działania mające na celu gruntowną zmianę istniejącego systemu ochrony granicy państwowej. Była ona odpowiedzią na przemiany polityczno – ustrojowe zachodzące w Polsce i państwach Europy środkowowschodniej, jak też na gwałtowny wzrost przestępczości granicznej, szczególnie o podłożu migracyjnym, której należało położyć kres. W późniejszym jednak czasie, poglądy elit politycznych na bezpieczeństwo Polski i jej miejsce w Europie ewoluowało w kierunku NATO oraz Wspólnot Europejskich. Istotną rolę w realizacji tych zadań spełnia Morski Oddział Straży Granicznej, który ochrania 481,3 km, odcinek granicy, czyli ok. 15% całkowitej jej długości. Z tego 440 km przypada na morski odcinek, 29,5 km na granicę RP z Republiką Federalną Niemiec i 11,3 km odcinek RP z Federacją Rosyjską na Zalewie i Mierzei Wiślanej, łącznie funkcjonariusze kontrolują ruch graniczny w 18 przejściach. Terytorialny zasięg działalności MOSG obejmuje polskie obszary morskie o powierzchni 36.724 km2 oraz obszary województwa pomorskiego, część województwa zachodniopomorskiego – powiaty: białogardzki, gryficki, kamieński, kołobrzeski, koszaliński, sławieński i miasta na prawach powiatu: Koszalin i Świnoujście oraz powiat elbląski, miasto Elbląg i gminę Frombork z województwa warmińsko – mazurskiego. Do podstawowych zadań realizowanych przez funkcjonariuszy MOSG należy zaliczyć:
- ochronę granicy morskiej przed nielegalną migracją;
- organizowanie kontroli ruchu granicznego w przejściach granicznych oraz zapewnienie sprawności odpraw i płynności ruchu granicznego;
- wykrywanie przestępstw i wykroczeń granicznych oraz ściganie ich sprawców;
- zwalczanie przemytu zorganizowanego i przeciwdziałanie przemytowi narkotyków, broni oraz substancji radioaktywnych przez przejścia graniczne i z otwartego morza;
- ochronę ważnych szlaków komunikacyjnych;
- zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa w przejściu granicznym, komunikacji lotniczej, szlakach komunikacyjnych i strefie nadgranicznej;
- zabezpieczenie interesów ekonomicznych RP na polskich obszarach morskich; wykrywanie zanieczyszczeń środowiska morskiego i ustalanie ich sprawców,
- udział w akcjach poszukiwawczo – ratowniczych na morzu.
Stojąc na straży polskiej granicy państwowej Straż Graniczna czynnie uczestniczy w niemilitarnym systemie bezpieczeństwa Polski. Od 1 maja 2004 roku jest także współodpowiedzialna za bezpieczeństwo państw tworzących Unię Europejską i ich obywateli. Funkcjonariusze Placówek SG pełnią służbę graniczną, a ponadto prowadzą działania graniczne, wykonują czynności operacyjno – rozpoznawcze i administracyjno – porządkowe oraz czynności na polecenie sądu i prokuratury, a także innych właściwych organów państwowych. Zapewniają także bezpieczeństwo w przejściach granicznych i strefie nadgranicznej. Funkcjonariusze Dywizjonów SG sprawują nadzór nad powierzonymi im odcinkami (rejonami) odpowiedzialności przy pomocy jednostek pływających wykonujących zadania w strefie przybrzeżnej i na pełnym morzu. W ramach obserwacji morza i morskich wód wewnętrznych Straż Graniczna nadzoruje żeglugę jednostek, które dokonują swobodnego przepływu, wykrywa i obserwuje obiekty latające, a także ujawnia zanieczyszczenia środowiska naturalnego i oznaki wszelkich katastrof morskich oraz inne zjawiska mające wpływ na bezpieczeństwo na morzu (na polskich obszarach morskich), w tym także związane z bezpieczeństwem żeglugi i rybołówstwem.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2010