Modernizacja u bratanków. Węgry inwestują w armię

Michał Gajzler

W ostatnich latach Węgry rozpoczęły realizację szeregu ambitnych programów modernizacji sił zbrojnych. Ich największe nasilenie przypada na okres od 2018 roku. Realizowane programy obejmują zarówno projekty skupiające się na modernizacji węgierskich wojsk lądowych (Magyar Szárazföldi Haderő), jak i sił powietrznych (Magyar Légierő). Choć w modernizacji i decyzjach dotyczących poszczególnych rozwiązań doszukać się można wątków politycznych, to nie sposób jednak odmówić węgierskim władzom konsekwencji w działaniu. Utrzymanie finansowania kolejnych programów modernizacyjnych powinno w najbliższych latach pozwolić na wycofanie szeregu przestarzałych już systemów uzbrojenia, pozostających jeszcze na wyposażeniu węgierskich sił zbrojnych.

„Zrinyi 2026” i finanse

Większość węgierskich inwestycji obronnych prowadzona jest w ramach programu „Zrinyi 2026” (nazwa programu pochodzi od nazwiska XVII-wiecznego dowódcy wojskowego). Jego realizacja ma pochłonąć łącznie od 9 do 10 mld EUR. O ile w 2019 roku na obronność Węgry wydatkowały równowartość 1,46 mld USD, to w 2020 roku na ten sam cel przewidziano 1,92 mld USD. Na razie nie wiadomo, jak na budżecie węgierskiego Ministerstwa Obrony na 2021 rok odbije się pandemia COVID-19. Wcześniejsze zapowiedzi mówiły o przyznaniu na obronność równowartości 2,25 mld USD, co stanowić miało 1,66% PKB. Dla porównania można przypomnieć, że jeszcze w 2017 roku, a więc w roku rozpoczęcia realizacji programu „Zrinyi 2026”, na obronność przeznaczono ledwie 1,1%. Wedle założeń programu do 2026 roku węgierski poziom wydatków na obronność powinien osiągnąć pułap 2% PKB. Realizowane programy obejmują w praktyce pełne spektrum sprzętu, począwszy od broni indywidualnej i oporządzenia, na systemach przeciwlotniczych skończywszy. Pod koniec 2018 roku minister obrony Węgier Tibor Benkő zaanonsował plany zwiększenia liczebności sił zbrojnych z 29 700 do 37 650 żołnierzy (mowa w tym przypadku o żołnierzach w służbie czynnej).

Broń strzelecka, granatniki

Jeszcze pod koniec marca 2018 roku doszło do podpisania umowy między należącą do węgierskiego Ministerstwa Obrony firmą HM Arzenál a czeską firmą Česká Zbrojovka. Podpisane porozumienie obejmuje licencyjną produkcję na Węgrzech karabinków szturmowych Bren 2 (kal. 5,56x45 mm), pistoletów maszynowych Scorpion Evo 3 (kal. 9x19 mm), a także pistoletów R-07 i R-09 (kal. 9x19 mm). Całkowita wartość transakcji została oceniona na ok. 100 mln EUR. Na mocy zawartej umowy ustalono, że w początkowej fazie projektu nowa broń będzie montowana na Węgrzech z wykorzystaniem zestawów komponentów dostarczonych przez czeskiego producenta. Docelowo przynajmniej część podzespołów miałaby być jednak produkowana lokalnie. Umowa, jaką zawarto z ČZ, ogranicza ilość broni, jaką może wyprodukować HM Arzenál do 200 tys. egzemplarzy do 2028 roku (umowa obejmuje okres 10 lat). Strona węgierska miała zapewnić sobie prawa do eksportu wyprodukowanej broni.

W czasie uroczystego przekazania pierwszej partii łącznie 10 000 szt. nowej broni (obejmującej CZ 806 Bren 2, pistolety R-07, R-09 oraz pistolety maszynowe Scorpion Evo 3), minister obrony Tibor Benkő (do 2018 roku szef Sztabu Obrony Republiki Węgierskiej) poinformował również oficjalnie o planach odbudowy kompetencji w zakresie produkcji amunicji małokalibrowej i prochu. Przy czym jednak jak do tej pory nie zostały one zrealizowane. Przezbrojenie węgierskich sił zbrojnych w nową broń osobistą ma zakończyć się w 2026 roku. Montaż i produkcja prowadzone są w zakładach ulokowanych w Kiskunfélegyháza na południu Węgier. Te należą formalnie do TERRA Gyártó és Szolgáltató Plc., spółki odkupionej przez HM Arzenál od innego państwowego przedsiębiorstwa, HM Elektronikai, Logisztikai és Vagyonkezelő Plc. Całkowita wartość inwestycji obejmującej zakup licencji, prace konstrukcyjne oraz zakup niezbędnych do produkcji maszyn została oszacowana na 21,742 mld HUF (ok. 71,5 mln USD).

Czeskie Breny 2 zastąpią w węgierskiej służbie produkowane lokalnie do przełomu wieku przez Fegyver-és Gépgyár (FEG) karabinki kal. 7,62x39 mm AK-63, będące wariantem AKM. Umowa na zakup czeskiej broni strzeleckiej w praktyce rozwiązała problem konieczności wymiany broni osobistej w węgierskich siłach zbrojnych. Ewentualne dalsze zakupy dotyczyć mogą już w praktyce wyłącznie broni maszynowej lub wyborowej. Użytkowane wciąż na Węgrzech granatniki ppanc RPG-7 mają natomiast zostać zastąpione przez szwedzkie granatniki Carl Gustaf M4. Węgierskie plany obejmują również rozbudowę infrastruktury (m.in. strzelnic). W najbliższych latach przewidywane jest również unowocześnienie wyposażenia indywidualnego żołnierzy.

Lotnictwo

Pierwszym poważnym krokiem do modernizacji Węgierskich Sił Powietrznych, a przy okazji pierwszym dużym programem modernizacji sił zbrojnych po upadku komunizmu, stała się zawarta w 2003 roku umowa leasingu 14 samolotów Saab JAS 39C/D Gripen (kontrakt pierwotnie miał być podpisany jeszcze w 2001 roku i obejmować leasing 12 maszyn, jednak ostatecznie został renegocjowany). Dostawy samolotów zakończono w 2007 roku. Gripeny wciąż stanowią główną siłę bojową węgierskiego lotnictwa. Umowa ich leasingu została przedłużona w 2012 roku na kolejne 10 lat. Jej termin upływa w marcu 2026 roku (okres leasingu liczony jest od 2006 roku). 

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 10/2020