Missile Moyenne Portée

Mariusz Cielma

następca MILAN-a

Obecnie Wojska Lądowe Sił Zbrojnych Republiki Francuskiej używają kilku przeciwpancernych systemów rakietowych. Są wśród nich systemy przenośne (MILAN – 550 wyrzutni, Eryx – 700 wyrzutni, Javelin – 76 wyrzutni), samobieżne na pojazdach (np. 30 kołowych transporterów VAB uzbrojonych w poczwórną wyrzutnię Mephisto z 4 ppk HOT) i śmigłowcowe (SA342M1 Gazelle z systemem Viviane i pociskami HOT oraz EC665 Tigre HAD z ppk Hellfire II). W większości są to już systemy użytkowane od dekad i znajdujące się na końcu swojej drogi rozwoju, czy nawet – w przypadku MILAN-a i HOT-a – żywotności technicznej. Nie zmienia to faktu, że w dalszym ciągu ich zapasy są pokaźne, przykładowo na początku 2013 roku we francuskich magazynach znajdowało się jeszcze 6000 pocisków HOT.

Postępujący proces starzenia się kierowanego uzbrojenia przeciwpancernego spowodował, że dla poprawy sytuacji sprzętowej i zdolności operacyjnych Francja musiała w ostatnich latach posiłkować się zakupem nowszych systemów produkcji... amerykańskiej. Mowa o przenośnych FGM-148 Javelin i śmigłowcowych AGM-114 Hellfire II. To dobitny dowód na pojawienie się we francuskim arsenale luki pokoleniowej w rodzimych systemach przeciwpancernych, szczególnie średniego i dalekiego zasięgu. Mimo to złożona przez przemysł propozycja dotycząca kolejnej modernizacji systemu MILAN do standardu MILAN-ER, nie spotkała się z zainteresowaniem.

Głównym dostawcą tego typu uzbrojenia do Armée de terre jest rakietowy koncern MBDA – europejski gigant, którego udziałowcami są: Airbus Group (37,5%), BAE Systems (37,5%) i Finmeccanica (25%). W przypadku przeciwpancernych systemów szczególne wiano do chlubnej przeszłości grupy wniosła francusko-niemiecka firma Euromissile, która firmowała powstanie, rozwój i produkcję systemów MILAN, HOT i Eryx. Dwa pierwsze to już historia, bowiem ich programy zainicjowano przed niemal półwieczem.

MILAN (Missile d´infanterie léger antichar, lekki system przeciwpancerny piechoty), prace nad którym firmy Nord Aviation z Francji i MBB z Niemiec zapoczątkowały jeszcze w 1962 roku, wprowadzony został do służby w 1972 r. System znalazł się w uzbrojeniu blisko 40 armii świata, a do 2006 r. (także na licencji w Indiach, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii) wyprodukowano ok. 350 tysięcy pocisków i 10 000 wyrzutni. Na przestrzeni ponad 30 lat pojawiło się kilka wersji rozwojowych MILAN-a (1, 2, 2T, 3, ER), w których poprawiano głównie skuteczność głowicy bojowej i niezawodność układu naprowadzania, a także zwiększono zasięg. Ostatnią wersją był, wspomniany już, MILAN-ER cechujący się zasięgiem wydłużonym z 2000 do 3000 metrów. Z dzisiejszego punktu widzenia głównym ograniczeniem MILAN-a jest półautomatyczny sposób naprowadzania pocisku na cel – po odpaleniu do momentu trafienia operator musi utrzymywać znak celowniczy na sylwetce celu.

Z kolei system przeciwpancerny HOT (Haut subsonique Optiquement Téléguidé Tiré d’un Tube/High Subsonic Optical Remote-Guided, Tube-Launched, pocisk o wysokiej prędkości poddźwiękowej naprowadzany optycznie, odpalany z pojemnika), opracowywany był w kooperacji Nord Aviation i MBB od początku lat 70. XX wieku, z przeznaczeniem do instalacji na pojazdach lub śmigłowcach. Miał on bowiem masę 23,5 kg, a więc blisko dwukrotnie więcej od MILAN-a (12 kg), ale HOT-a cechował zdecydowanie większy zasięg maksymalny (4300 wobec 2000 metrów) i lepsza przebijalność (800 mm RHA wobec 600 mm, w wersjach bazowych). Jako system ciężki i stosunkowo kosztowny nie uzyskał takiej popularności jak mniejszy kuzyn, niemniej był przedmiotem eksportu do kilkunastu krajów świata (poza Niemcami i Francją, m.in. do Arabii Saudyjskiej, Austrii, Egiptu, Hiszpanii, Iraku, Libanu, Maroka, Syrii, ZEA). Także HOT doczekał się trzech modernizacji (HOT-2, HOT-2MP z głowicą odłamkowo- -burzącą i HOT-3 z głowicą tandemową o przebijalności do 1250 mm RHA). W sumie powstało ok. 2000 wyrzutni i ok. 80 000 pocisków HOT. HOT-3 ma nadal bardzo skuteczną część bojową, ale co do jego systemu naprowadzania, to zastrzeżenia są podobne, jak w przypadku MILAN-a.

Najnowszym systemem przeciwpancernym Armée de terre francuskiej proweniencji, a jednocześnie przedstawicielem najlżejszej kategorii ppk, znajdującym się zresztą nadal w ofercie MBDA, jest Eryx. Swymi korzeniami sięga on schyłkowego etapu zimnej wojny, a od 1994 r., gdy uruchomiono jego seryjną produkcję, powstało ok. 50 tysięcy pocisków i 3500 wyrzutni. To lekki (13 kg z pociskiem), przenośny system, charakteryzujący się znaczną prędkością lotu (do 245 m/s), dzięki czemu maksymalną skuteczną odległość 600 metrów uzyskuje już po nieco ponad 4 sekundach od odpalenia. Ta charakterystyka powoduje, że Eryx jest skuteczną bronią przeciwko celom ruchomym, optymalizowano go także do użycia w terenie zurbanizowanym. Do tej pory zakupiony został, oprócz Francji, m.in. przez: Kanadę, Turcję, Malezję, Norwegię i Brazylię, a także państwa Bliskiego Wschodu.

Z kronikarskiego obowiązku należy wspomnieć o, także firmowanym przez MBDA, blisko 50-kilogramowym pocisku PARS 3 LR o zasięgu 6–7 km. Jak dotąd znalazł on jednego użytkownika – Bundeswehrę – w której stanowi główny oręż śmigłowców bojowych Tiger UHT.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 4/2014

Wróć