Marynarka wojenna Iranu

Ivan Zajac

Marynarka wojenna Iranu

(cz. I)

Budowę nowoczesnych sił morskich, opartych na wzorcach zachodnich, rozpoczęto w Iranie na początku lat 60. XX wieku, a więc w okresie władzy szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Za początek procesu modernizacji Cesarskiej Marynarki Wojennej Iranu (Imperial Iranian Navy – IIN) uznaje się zlecenie budowy za granicą niewielkich jednostek, jak np. czterech korwet typu Bayandor w Stanach Zjednoczonych (typ PF-103, Bayandor, Naghdi, Milanian, Kahnamuie; pierwotnie: wyporność 900/1135 t, prędkość 20 w., uzbrojenie: 2x1 76 mm, 1x2 40 mm, miotacz bg Hedgehog, 2 zrzutnie bg) oraz zakup z „drugiej ręki” starszych okrętów, pamiętających jeszcze lata II wojny światowej. W Wielkiej Brytanii pozyskano w ten sposób w 1967 r. niszczyciel Artemiz (eks HMS Sluys, typu Battle; po przekazaniu: wyporność 2325/3360 t, prędkość 31 w., uzbrojenie: 2x2 114 mm, 4x1 40 mm, 1x4 wyrzutnia poc. plot. Seacat (16), 1x3 miotacz bg Squid – więcej w NTW 2 i 3/2005), zaś w USA, na początku lat 70., niszczyciele Babr (eks USS Zellars) i Palang (eks USS Stormes), należące do typu Allen M. Sumner (w 1961 r. przeszły modernizację FRAM II, po przekazaniu: wyporność 2200/3320 t, prędkość 34 w., uzbrojenie: 2x2 127 mm, 4x1 Standard (8), 2x miotacz bg Hedgehog, 2x3 wt 324 mm POP, 1x śmigłowiec AB 204, jako źródła części zamiennych dla nich zakupiono także niszczyciele USS Kenneth D. Bailey, w 1975 r., i USS Bordelon, w 1977 r., oba typu Gearing). Wszystkie trzy okręty przeszły przed przekazaniem remonty połączone z modernizacją zakrojoną na szeroko skalę. W jej ramach Babr i Palang otrzymały nowe główne uzbrojenie w postaci czterech stałych wyrzutni przeciwokrętowych kierowanych pocisków rakietowych General Dynamics RGM-66D Standard SSM-ARM o zasięgu 65–70 km (w zależności od odmiany) lub przeciwlotniczych RIM-66B Standard SM-1MR, a Artemiz otrzymał je podczas modernizacji w połowie lat 70.

Równolegle z decyzją o pozyskaniu niszczycieli, w Wielkiej Brytanii zamówiono nowe lekkie fregaty Saam, Zaal, Rostam i Faramarz eksportowego projektu Vosper Mk 5 (typ Saam). Umowę dotyczącą ich budowy podpisano 25 sierpnia 1966 r. i w owym okresie były to bardzo nowoczesne, uniwersalne jednostki o wyporności pełnej 1540 t. Dziś okręty tej wielkości klasyfikowane są jako korwety, stąd w tym artykule będą one tak określane. Dzięki silnemu zespołowi napędowemu w układzie CODAG zdolne były one rozwinąć prędkość maksymalną nawet 39 w. Ich uzbrojenie tworzyła armata uniwersalna Vickers Mk 8 kal. 114 mm, zdwojona armata automatyczna Oerlikon-Contraves GDM-A kal. 35 mm, pięcioprowadnicowa, obrotowa wyrzutnia pokpr Sistel Sea Killer Mk 2 o zasięgu 25 km (więcej w NTW 8/2009), potrójna wyrzutnia plot. pocisków kierowanych Short Seacat systemu GWS-20 o zasięgu ok. 5 km oraz miotacz bomb głębinowych Limbo Mk X. Wyposażenie elektroniczne obejmowało m.in. stację radiolokacyjną dozoru ogólnego Plessey AWS-1, dwa systemy kierowania ogniem Contraves Sea Hunter 4, a także sonary kadłubowe typów 170 i 174. Kolejnymi nowoczesnymi jednostkami było 12 ścigaczy rakietowych typu La Combattante IIB (typ Kaman), zamówionych we Francji w 1974 r. Ich dostawę zrealizowano w latach 1977-1981. Były to okręty o wyporności pełnej 275 t, uzbrojone w armatę uniwersalną OTO Melara Compact kal. 76 mm, armatę plot. Breda-Bofors kal. 40 mm i dwie zdwojone pojemnikowe wyrzutnie pokpr McDonnell Douglas RGM-84A Harpoon o zasięgu do 90 km. Wykrywanie celów i kierowanie ogniem zapewniał im m.in. system HSA WM 28.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 8/2010