Maltańskie Beauforty – sierpień 1942

Wojciech Holicki

27 lipca 1942 roku zakończyła się pierwsza bitwa pod El Alamein, oznaczająca zatrzymanie dwumiesięcznej, bardzo udanej ofensywy Panzerarmee Afrika. Dowodzący nią feldmarszałek Erwin Rommel planował rozpocząć decydujące natarcie ku Kanałowi Sueskiemu najpóźniej pod koniec sierpnia. W związku z tym zażądał, by przed tym terminem do portów libijskich zawinęło jak najwięcej statków z zaopatrzeniem. Za sprawą bazujących na Malcie samolotów torpedowych RAF-u kilka z nich nie dotarło do Afryki Północnej.

21 czerwca, po kilku dniach walk, oddziały Rommla zdobyły Tobruk i tym samym wielkie zapasy materiałowe, które wydatnie ułatwiły im kontynuację ofensywy. W lipcu i w pierwszych tygodniach następnego miesiąca dostawy przebiegały bez większych zakłóceń. Dopiero 15 sierpnia brytyjski okręt podwodny Porpoise storpedowałmotorowiec Lerici (6070 BRT), który z bliźniaczym Ravello płynął do Benghazi w eskorcie niszczyciela i trzech torpedowców. Ciężko uszkodzony transportowiec musiał zostać dobity, na dno poszło 2198 t amunicji i wyposażenia, 588 t paliw i smarów oraz 173 pojazdy.

Dwa dni później feldmarszałek Albert Kesselring, dowódca Wehrmachtu na południu Europy, poleciał do Egiptu. Podczas narady z Rommlem usłyszał, że „Lis pustyni” potrzebuje do dnia rozpoczęcia ofensywy, którym miał być 30 sierpnia, jeszcze 30 000 t paliw, prawie 2700 t amunicji i 500 pojazdów. Kesselring wiedział, że po 2 lipca straty na trasach z Włoch i Grecji nie przekroczyły 7% tonażu, więc Panzerarmee Afrika otrzymała około 90 000 t zaopatrzenia, czyli zdecydowanie ponad jej przeciętne miesięczne zapotrzebowanie. Liczby Rommla uznał za wzięte z księżyca, skoro nigdy wcześniej nie dostarczono w ciągu dwóch tygodni więcej niż 24 000 t paliw. Ostatecznie, po długim sporze, stanęło na tym, że do portów na zachód od frontu pod El Alamein ma dotrzeć dodatkowo 5700 t paliwa, 2000 t amunicji i 295 pojazdów.

Pierwszy atak

W porównaniu z sytuacją zaopatrzeniową wojsk Rommla, maltańska przedstawiała się tragicznie. Po 28 lipca paliwa lotniczego było już tak mało, że bazujące na wyspie Beauforty i Beaufightery zostały „uziemione”. Dwa tygodnie później na Morze Śródziemne wszedł jednak płynący do La Valetty wielki konwój W.S.21S. Operacja „Pedestal” mimo wysokich strat własnych zakończyła się strategicznym sukcesem aliantów, bo dotarło tam pięć z 14 statków. Jako ostatni, 15 sierpnia, znalazł się w porcie ciężko uszkodzony zbiornikowiec Ohio (9514 BRT), mający w zbiornikach m.in. benzynę lotniczą. Ten składnik jego ładunku pozwolił na natychmiastowe wznowienie działań ofensywnych jednostek RAF-u.

217. Squadron, jeden z trzech latających na Beaufortach, bezpośrednio po zakończeniu operacji „Pedestal” zaczął kontynuować swój przelot na Daleki Wschód. Działo się to zgodnie z rozkazem, który otrzymał prawie 3 miesiące wcześniej, „anulowanym” niemal potajemnie przez dowódcę sił lotniczych na Malcie po tym, gdy dotarło tam w połowie roku jego 19 załóg. Działania bojowe jednostki w czerwcu i lipcu wiązały się z ciężkimi stratami własnymi, zostało ich osiem. Szybko wykruszyły się również załogi 86. Squadronu (pierwotnie było ich 12), a pod koniec lipca maltańską eskadrę 39. tworzyła praktycznie jedna, pod komendą jego dowódcy, S/Ldr Patricka Gibbsa. Z Gibraltaru i Egiptu przylatywały jednak od początku sierpnia całkiem obfite uzupełnienia, a ponieważ przesunięcie się frontu na wschód czyniło trzymanie Beaufortów w Egipcie bezcelowym, na lotnisko Luqa wróciła reszta podwładnych Gibbsa. Gdy miał on do dyspozycji już 10 załóg, podjęto decyzję o włączeniu tych z 86. do jego jednostki. W połowie miesiąca wzmocniony w ten sposób 39. Squadron miał na stanie 20 Beaufortów. Tak jak w poprzednich miesiącach, mogły one liczyć na wsparcie i osłonę Beaufighterów. 20 sierpnia oficjalnie sformowany został, z eskadry 235. i kilku maszyn 248., 227. Squadron. Komendę nad nim objął W/Cdr Donald Ross Shore, jednostka miała na stanie kilkanaście maszyn, z których część wyposażono w wyrzutniki podskrzydłowe dla dwóch bomb o masie 113 kg.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 2/2025