M-346FA Bojowy Master

Tomasz Kwasek

Samolot Alenia Aermacchi (obecnie Leonardo Aircraft) M-346 Master jest nowoczesną odrzutową maszyną szkolenia zaawansowanego, używaną przez siły powietrzne Polski, Włoch, Izraela i Singapuru. Najnowszą wersją Mastera jest odmiana bojowa M-346FA (Fighter-Attack), która pod względem charakterystyk i osiągów przewyższa bojowe maszyny turbośmigłowe, a w niektórych zadaniach nie ustępuje nawet naddźwiękowym konkurentom.

Od LCA do M-346FA

Już w czasie projektowania samolotu szkolenia zaawansowanego M-346 AJT (Advanced Jet Trainer) Master konstruktorzy firmy Alenia Aermacchi przewidywali zbudowanie odmiany szkolno-bojowej. W 2008 roku w odpowiedzi na zapotrzebowanie Zjednoczonych Emiratów Arabskich opracowano projekt bojowej odmiany Mastera oznaczonej akronimem LCA (Light Combat Aircraft). Odbiorca oczekiwał, że spośród 48 maszyn 20 będzie wyprodukowanych w wersji uzbrojonej. Samolot LCA miał otrzymać wielofunkcyjną stację radiolokacyjną Selex ES (obecnie Leonardo-Finmeccanica Electronics, Defence and Security Systems) Grifo-346.

Pod skrzydłami i kadłubem miało się znaleźć dziewięć węzłów podwieszeń o łącznym udźwigu 3000 kg. Przewidywane uzbrojenie miało obejmowało zasobnik z działkiem lotniczym Nexter DEFA 554 kalibru 30 mm, pociski rakietowe powietrze–powietrze Raytheon AIM-9 Sidewinder lub Diehl BGT Defence IRIS-T, pociski rakietowe powietrze–ziemia MBDA Brimstone lub Raytheon AGM-65 Maverick, pociski przeciwokrętowe MBDA MARTE MK2/A, zasobniki z niekierowanym pociskami rakietowymi kalibru 70 mm, w tym Ordtech LAU-3/A i LAU-32/A, bomby kierowane Elbit Opher, Lockheed Martin–Raytheon GBU-12 Paveway II i GBU-16 Paveway II, bomby swobodnie spadające Mk82, Mk83, Mk20 Rockeye lub Insys BL755, bomby przeciwbetonowe MBDA BLU-107 Durandal oraz zasobniki z subamunicją BRD.

Podwieszane wyposażenie specjalistyczne miało obejmować zasobnik obserwacyjno-celowniczy Rafael Litening lub Thomson-CSF (obecnie Thales) ATLIS II oraz zasobnik walki elektronicznej Elettronica ELT 55. Maszyna miała otrzymać urządzenie systemu wymiany informacji taktycznych pracujące w standardzie Link-16 oraz układ ostrzegania przed opromieniowaniem radiolokacyjnym i zintegrowane z nim wyrzutniki pułapek termicznych i radiolokacyjnych. Samolot miał mieć również zmodyfikowaną instalację paliwową pozwalającą na podwieszenie do trzech dodatkowych zbiorników paliwa o pojemności 630 dm3. Płatowiec miał bazować na podstawowej wersji szkolno-treningowej, konwersja do wariantu LCA miała zajmować około 1 godz., a masa startowa M-346 LCA sięgać 10250 kg. Ostateczny zestaw uzbrojenia podwieszanego proponowanego wariantu Mastera zależeć miał od wymagań zamawiającego.

Dla potrzeb bojowej odmiany M-346 przebadano zestaw nowych pokryć powierzchni płatowca, których zastosowanie miało zmniejszyć sygnaturę radiolokacyjną samolotu. Specjalnymi środkami miały być pokryte elementy kadłuba, wloty powietrza do silników, krawędzie natarcia skrzydeł i usterzenia. Rozwiązanie testowano w latach 2010–2011 przy współpracy z firmą Ingegneria Dei Sistemi. Zgodnie z szacunkami producenta samoloty w wariancie bojowym miałyby być o około 20% droższe od maszyn w wersji szkolno-treningowej AJT – LIFT (Advanced Jet Trainer – Lead-In Fighter Trainer), głównie z uwagi na zastosowanie radiolokatora i dodatkowego wyposażenia elektronicznego.

Doświadczenia uzyskane w trakcie realizacji projektu LCA wykorzystano podczas prac nad nową odmianą samolotu oznaczoną M-346FT (Fighter-Trainer). Demonstrator tej wersji został przebudowany z seryjnego egzemplarza samolotu o numerze CSX55152 (później MM55152), eksploatowanego czasowo przez lotniczą jednostkę doświadczalną RSV (Reparto Sperimentale di Volo), a następnie dostarczonego włoskim siłom powietrznym jako T-346A. Publiczna prezentacja prototypu M-346FT miała miejsce w lipcu 2016 roku na Farnobourgh Air Show. Zgodnie założeniami maszyna ma być przeznaczona do zadań z zakresu szkolenia lotniczego, ale również do zadań bojowych, w tym zwalczania celów powietrznych na niskich i średnich wysokościach, bezpośredniego wsparcia wojsk CAS (Close Air Support) czy misji przeciwpartyzanckich COIN (Counter Insurgeny). Przewidywano, że dodatkowe wyposażenie ma być wzbogacone o komputer misji, system wymiany danych taktycznych i układ samoobrony, samolot ma mieć nowe symulacje i szkolenia. Według deklaracji przedstawicieli Leonardo w początkowej fazie rozwoju konstrukcji nie przewiduje się instalacji pokładowej stacji radiolokacyjnej. Na samolocie przewidziano pięć węzłów podwieszeń o łącznym udźwigu 2000 kg. Demonstrator M-346FT prezentowano z pociskami powietrze–powietrze AIM-9M Sidewinder, bombami kierowanymi GBU-12 Paveway II i zasobnikiem rozpoznawczym Rafael Recce Lite. Maszyna miała być dostosowana także do przenoszenia zasobników z uzbrojeniem lufowym, bomb kierowanych Boeing GBU-38 JDAM (Joint Direct Attack Munition), Boeing GBU-39 SDB (Small Diameter Bomb), Raytheon GBU-49 Enhanced Paveway II, Elbit Lizard 2+ i Lizard 4, zasobników z rakietami niekierowanymi, bomb swobodnie spadających (np. Mk82, Mk82HD Snakeye), zasobnika obserwacyjno-celowniczego Litening czy trzech dodatkowych zbiorników paliwa o pojemności 630 dm3. Masa maksymalna wariantu M-346FT ma sięgać 9600 kg. W tym standardzie mają być produkowane nowe maszyny, możliwe ma być również dokonywanie konwersji wersji szkolno-treningowej do standardu maszyn szkolno-bojowych, w tym już eksploatowane.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2018