Lotnictwo Islandzkiej Straży Wybrzeża
Leszek A. Wieliczko
Islandia jest jednym z państw-założycieli Sojuszu Północnoatlantyckiego, ale jako jedyny członek NATO nie ma własnych sił zbrojnych. Jedyną organizacją paramilitarną dysponującą statkami powietrznymi jest Islandzka Straż Wybrzeża, która w grudniu br. będzie świętowała 70. rocznicę rozpoczęcia regularnych operacji lotniczych, a w lipcu przyszłego roku setną rocznicę utworzenia. Obecnie w jej wyposażeniu znajdują się trzy śmigłowce poszukiwawczo-ratownicze Airbus Helicopters H225 i samolot obserwacyjny morski Bombardier DHC-8-Q314.
Islandzka Straż Wybrzeża (isl. Landhelgisgæsla Íslands, w skrócie Landhelgisgæslan lub po prostu Gæslan, LHG; ang. Icelandic Coast Guard, ICG) jest jedną z cywilnych państwowych służb porządku publicznego i ratowniczych. Jej zadaniem jest ochrona morskich granic państwa, wybrzeża i morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej (Exclusive Economic Zone, EEZ), poszukiwanie i ratownictwo na morzu i lądzie (Search and Rescue, SAR), ewakuacja medyczna, patrolowanie oceanu w celu wykrywania i zwalczania przestępczości, terroryzmu i nielegalnego rybołówstwa (także poza EEZ) oraz wykrywania i monitorowania skażeń i gór lodowych, likwidacja min morskich (Explosive Ordnance Disposal, EOD), obserwacje i pomiary hydrograficzne w celu sporządzania i publikowania morskich map nawigacyjnych, obsługa latarni morskich i innych urządzeń nawigacyjnych oraz dozorowanie przestrzeni powietrznej kraju.
Siedziba ICG znajduje się w Narodowym Centrum Ratowniczym (Björgunarmiðstöðin; National Rescue Center) w Reykjavíku. Dyrektorem generalnym Islandzkiej Straży Wybrzeża (forstjóri Landhelgisgæslunnar; odpowiednik stopnia Rear Admiral w Marynarkach Wojennych innych państw) jest od 2005 roku Georg Kr. Lárusson. Na czele Wydziału Lotniczego (Flugdeild; Aeronautical Division lub Aviation Department) stoi dyrektor operacji lotniczych (flugrekstrarstjóri; odpowiednik stopnia Commander Senior Grade) pilot Bjarni Á. Sigurðsson. Baza Wydziału Lotniczego znajduje się w Porcie Lotniczym Reykjavík (Reykjavíkurflugvöllur; Reykjavík Airport). W wyposażeniu ICG znajdują się obecnie trzy okręty (kutry) patrolowe, szybka łódź motorowa, trzy śmigłowce i samolot. Personel liczy około 250 osób.
Islandzki region odpowiedzialności w zakresie poszukiwania i ratownictwa (Search and Rescue Region, SRR) obejmuje ogromną powierzchnię 1,9 mln km2. Za koordynowanie i prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych, monitorowanie ruchu jednostek morskich oraz utrzymywanie łączności z jednostkami ICG i innymi służbami państwowymi odpowiada Połączone Centrum Ratownictwa i Koordynacji (Joint Rescue and Coordination Centre, JRCC). Stały, całodobowy dyżur pełni w nim trzech lub czterech kontrolerów.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 5/2025