Łódź latająca MBR-2

Andrij Charuk

W latach dwudziestych ubiegłego wieku wiodącym specjalistą w tworzeniu wodnosamolotów w ZSRR był Dmitrij Grigorowicz. Ten projektant, którego działalność rozpoczęła się jeszcze przed pierwszą wojną światową, nie nadążał już jednak za postępem technologicznym. W połowie lat dwudziestych D. Grigorowich zaprojektował kilka nowych wodnosamolotów, ale żaden z nich nie został przyjęty do uzbrojenia. Nieudana była również działalność Paula Eme Richarda, francuskiego projektanta, który przybył do ZSRR na zaproszenie rządu radzieckiego w 1928 roku. Jego biuro projektowe stało się jednak dobrą szkołą dla wielu młodych inżynierów. Następnie stali się znanymi projektantami, a jednym z nich była Georgij Berijew. To właśnie on został najsłynniejszym sowieckim projektantem wodnosamolotów. Pierwszym produktem Berijewa była latająca łódź MBR-2.

W 1931 roku kontrakt Richarda wygasł i wrócił on do Francji. Jego biuro projektowe zostało rozwiązane, a inżynierów rozesłano do innych instytucji. Berijew dostał się do Centralnego Biura Projektowego (CBP; Центральное конструкторское бюро, ЦКБ), a dokładniej do brygady nr 5, która zajmowała się wodnosamolotami. Na jej czele stanął Ihor Czetwerikow, który w tym czasie projektował samolot rozpoznania morskiego dalekiego zasięgu MDR-3. Berijev z własnej inicjatywy zajął się projektem samolotu rozpoznania morskiego krótkiego zasięgu MBR-2 (Морской ближний разведчик; МБР-2).

Projektowanie

Dla MBR-2, oznaczonego w dokumentacji CBP jako samolot nr 25, wybrano schemat jednosilnikowej jednopłatowej łodzi latającej z silnikiem zamontowanym na wysięgnikach nad kadłubem. Konstrukcja łodzi z dwoma redanami miała gwarantować operowanie z powierzchni morza przy wysokości fal do 0,7 metra. Dla „samolotu nr 25” wybrano nowy, 12-cylindrowy silnik M-27 – chłodzony cieczą, o układzie cylindrów w kształcie litery W.

Według pierwotnej koncepcji MBR-2 miał zostać samolotem o konstrukcji całkowicie metalowej. Niestety kolidowało to ze skromnymi możliwościami sowieckiej metalurgii metali nieżelaznych. Wielkość produkcji stopów aluminium była ograniczona, ponadto priorytetem była produkcja ciężkich bombowców TB-3, które pochłaniały ogromną ilość zasobów. Dlatego MBR-2 został zaprojektowany jako całkowicie drewniany samolot przystosowany do masowej produkcji.

Bazą produkcyjną СBP były Moskiewskie Zakłady Lotnicze nr 39. Produkcja prototypu „samolotu nr 25” ciągnęła się jednak bardzo powoli – był to projekt inicjatywny, a zakład był obciążony planowymi zamówieniami.

W tej sytuacji Berijew, całkowicie w duchu tamtych czasów, zwrócił się do komitetu Komsomołu zakładu nr 39. Organizacja wzięła samolot pod swoją opiekę, a jej członkowie aktywnie pracowali nad produkcją prototypu. Jesienią 1931 roku był on już prawie gotowy, ale silnik M-27 nie wykazywał wymaganych osiągów i w końcu zrezygnowano z jego produkcji. Dyrektor zakładu nr 39 natychmiast nakazał wstrzymanie produkcji „samolotu nr 25”, który nagle okazał się pozbawiony silnika.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 4/2024