Lekka dwuwspółrzędna stacja radiolokacyjna ReVISOR

MIROSLAV GYŰRÖSI

Rok 2014 można uznać za największy przełom dla obrony przeciwlotniczej Republiki Czeskiej, przynajmniej od czasu wprowadzenia do uzbrojenia zestawu rakietowego bliskiego zasięgu RBS-70 w roku 2005. W ubiegłym roku rozpoczęto bowiem operacyjną eksploatację nowego typu stacji radiolokacyjnej, będącej zarazem pierwszym wyrobem w tej kategorii lokalnego producenta. Radar ten, co warto podkreślić, nie jest modernizacją istniejącej konstrukcji, ale rozwiązaniem, które powstało w ostatnich latach od zera.

Dla firmy RETIA, a.s. z Pardubic, jej zarządu i zespołu konstrukcyjnego, projekt rozwoju i skonstruowania sensora radiolokacyjnego bardzo krótkiego zasięgu stanowił ogromne wyzwanie. Dysponowali oni z minionych lat znacznymi doświadczeniami w adaptacjach nowych interrogatorów do radarów sowieckiej proweniencji, czy modernizacjach radarów ostrzegawczych, także wywodzących się z b. ZSRS, pracujących w różnych pasmach częstotliwości. Dziełem firmy z Pardubic był remont i głęboka modernizacja
przeciwlotniczych zestawów rakietowych 2K12M2 Kub-M2 do standardu Kub CZ, a także zautomatyzowany system dowodzenia i kierowania ogniem przeciwlotniczych zestawów rakietowych RACCOS – oba zostały wprowadzone do uzbrojenia Armády České Republiky (AČR). Niemniej opracowanie od podstaw stacji radiolokacyjnej własnej konstrukcji było zadaniem pionierskim. Pierwszy seryjny egzemplarz stacji radiolokacyjnej bardzo krótkiego zasięgu, nazwanej przez producenta ReVISOR, został przekazany zamawiającemu pod koniec kwietnia 2014 r., zaś drugi pod koniec listopada ub.r. AČR wprowadziła je do uzbrojenia, jako „czujnik rozpoznawczy RVR” (průzkumné čidlo RVR), 25. przeciwlotniczemu pułkowi rakietowemu w Strakonicach.


DEMONSTRATOR
Historia nowej czeskiej stacji radiolokacyjnej bierze swój początek od projektu badawczo-rozwojowego FR-TI1/446 (Průzkumné čidlo velmi krátkého dosahu), którego celem było opracowanie i przetestowanie funkcjonalnego demonstratora sensora radiolokacyjnego bardzo krótkiego zasięgu. Projekt był dofinansowany i nadzorowany przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu Republiki Czeskiej, a jego realizacja rozpoczęła się 1 marca 2009 r. Przedsięwzięcie było bezpośrednią odpowiedzią na potrzebę dostarczenia systemom: dowodzenia i kierowania ogniem OPL oraz przeciwlotniczym zestawom rakietowym bliskiego zasięgu, precyzyjnej informacji radiolokacyjnej o sytuacji powietrznej. Jak wspomniano, projekt był dofinansowany z budżetu państwa, który w okresie trzech lat jego realizacji przeznaczył na ten cel 41 287 tys. koron czeskich (w 2009 r. – 9 514 tys., w 2010 r. – 25 730 tys., w 2011 r. – 6 043 tys.). Resztę środków – nieco ponad 50% – zainwestowała RETIA: było to dokładnie 50 462 tys. koron czeskich. Całość pochłonęła zatem 91 782 tys. koron czeskich (ok. 14 mln złotych). Czas realizacji projektu ustalono na trzy lata, do 31 grudnia 2011 r. Głównym jego celem było opanowanie i przetestowanie nowych rozwiązań w technice radiolokacyjnej, mogących znaleźć zastosowanie przy konstruowaniu koherentnego radaru z fazowanym szykiem antenowym, przeznaczonego do wykrywania i śledzenia celów powietrznych. W 2009 r. konstruktorzy analizowali różne koncepcje radaru i jego rozwiązań, a także opracowali i przeprowadzili symulację algorytmów jego pracy. Pod koniec 2009 r. opracowany projekt demonstratora urządzenia – FV PČ (Funkční vzor průzkumného čidla) – został zaakceptowany i zatwierdzony do realizacji. Jego przeznaczeniem było potwierdzenie poprawności wybranych rozwiązań, technologii i algorytmów pracy. Na bazie doświadczeń uzyskanych podczas prób demonstratora zamierzano, jeśli zajdzie taka potrzeba, skorygować projekt, opracować dokumentację wykonawczą i na jej podstawie zbudować urządzenie prototypowe. W 2010 r. w firmie RETIA powstały wzory funkcjonalne zasadniczych bloków FV PČ z zaimplementowanymi na nich algorytmami obróbki sygnałów i informacji, wykonana została także
jednostka antenowa radaru. W 2011 r. kontynuowano kompletowanie FV PČ, całość uruchomiono i poddano badaniom zakładowym. Demonstrator FV PČ był autonomicznym systemem, umieszczonym na lekkiej, jednoosiowej przyczepie, z parą zautomatyzowanych stanowisk operatorskich (dowódcy i operatora) na bazie wzmocnionych komputerów przenośnych. Zestaw FV PČ składa się z: głowicy radiolokacyjnej, platformy obrotowej, systemu pozycjonowania, nośnej i transportowej przyczepy o konstrukcji ramowej, na której, oprócz obrotowej platformy z głowicą radiolokacyjną, zabudowane zostały wszystkie pozostałe bloki elektroniki. Z systemem pozycjonowania współpracuje para wysięgników w przedniej części przyczepy z opuszczanymi podporami i pojedyncza podpora w jej tylnej części. Platforma obrotowa z głowicą radiolokacyjną podczas transportu składa się do przestrzeni w górnej części konstrukcji ramowej przyczepy.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 1/2015