Kontrakt na pojazdy minowania narzutowego Baobab-K

Tomasz Dmitruk

Wojna w Ukrainie pokazuje, że zapory minowa nadal mają istotne znaczenie w prowadzeniu działań obronnych. Ich szybkie postawienie umożliwiają pojazdy miniowania narzutowego (PMN). Na wyposażeniu Wojska Polskiego do tej pory było tylko kilka takich wozów na podwoziu gąsienicowym, znanych pod kryptonimem Kroton. Sytuacja ta jednak powinna ulec poprawie w wyniku podpisania 14 czerwca br. umowy na dostawy w latach 2026-2028 kołowych PMN Baobab-K w liczbie 24 egzemplarzy.

Kontrakt zawarty został pomiędzy Agencją Uzbrojenia a konsorcjum w składzie: Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. (lider) oraz Huta Stalowa Wola S.A., a jego wartość wyniosła ok. 510 mln PLN brutto. Zamówienie obejmuje również pozyskanie pakietu logistycznego i szkoleniowego.

Tego samego dnia podpisano również drugą umowę na dostawy kaset minowych ISM (Inżynieryjnego Systemu Minowania) i min przeciwpancernych. Zamówienie to udzielone zostało Bydgoskim Zakładom Elektromechanicznym Belma S.A., które są producentem m.in. miotaczy min zamontowanych na PMN oraz kaset minowych i min. Kontrakt ten obejmuje zakup: ponad 10 tys. kaset minowych ISM z przeciwpancernymi minami narzutowymi MN-123 przeznaczonych dla systemu Baobab-K (czyli ok. 50 tys. min), kilkaset kaset minowych z ćwiczebnymi minami narzutowymi MN-123/C (również dla systemu Baobab-K), a także ponad 6 tys. kompletów min przeciwpancernych do ustawiania ręcznego MR-123. Całość tej umowy zrealizowana zostanie do 2026 roku, a jej wartość wynosi 566 mln PLN brutto. Pozyskanie PMN oraz min przeciwpancernych będzie łącznie kosztowało budżet państwa ok. 1,076 mld PLN brutto.

Historia pojazdów minowania narzutowego (PMN) sięga końca ubiegłego wieku, kiedy rozpoczęto prace badawczo-rozwojowe związane z opracowaniem tego rodzaju konstrukcji. W pierwszej kolejności powstała jednak 16-tonowa platforma gąsienicowa, która otrzymała nazwę Transporter Minowania Narzutowego (TMN) Kroton. Został on zbudowany na zmodyfikowanym, pływającym podwoziu gąsienicowym ciągnika-transportera MT-LB, na którym zamontowano cztery miotacze min, z których każdy posiadał 20 luf.

W pojedynczej lufie możliwe było umieszczenie jednej kasety z pięcioma minami przeciwpancernymi MN-123, co pozwalało na postawienie przez jeden PMN pola z łącznie 400 minami. Tego samego typu miotacze, kasety i miny stosowane były w kolejnych wersjach PMN, w tym zamówione zostały dla PMN Baobab-K. Demonstrator Krotona zaprezentowano w 2001 roku podczas targów MSPO w Kielcach. W 2002 roku wojsko zamówiło dwa pojazdy w wersji próbnej, których badania zakończono z sukcesem w 2003 roku. Wojsko ostatecznie zamówiło tylko kilka tego typu pojazdów, które dostarczano w latach 2004-2007. Obecnie w użyciu pozostaje prawdopodobnie jedynie do sześciu Krotonów.

Równolegle, pierwsze kołowe PMN próbowano opracować na bazie podwozia ciężarówki Star 1466. Demonstrator pojazdu w tej wersji powstał z inicjatywy HSW S.A. w 2005 roku, jednak nie doczekał się wdrożenia do produkcji. Również w tym przypadku na podwoziu zamontowano cztery 20-lufowe miotacze min. Kolejna przejściowa wersja demonstratora opracowana została na podwoziu Jelcz P662D.35 z napędem w układzie 6x6, także wyposażonym w cztery 20-lufowe miotacze min. Otrzymała ona już nazwę Baobab, jej masa wynosiła 21 ton, a pierwsza publiczna prezentacja miała miejsce podczas MSPO w Kielcach w 2007 roku.

Docelowy system Baobab-K został opracowany na podstawie prac badawczo-rozwojowych realizowanych w dwóch etapach. W pierwszym etapie 30 czerwca 2014 roku zlecono Określenie Założeń do Projektowania (OZP), które były gotowe w 2015 roku. Wykonawcą tego etapu o wartości niemal 500 tys. PLN było konsorcjum firm: HSW S.A. (lider), Jelcz Sp. z o.o., BZE Belma S.A., WB Electronics S.A., AREX Sp. z o.o. oraz Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej.

Następnie w latach 2015-2018 kilkukrotnie w drodze konkurencyjnej podejmowano nieudane próby zlecenia drugiego etapu pracy rozwojowej tj. Projektowanie i Rozwój (PiR). Sztuka ta udała się dopiero 28 grudnia 2018 roku, kiedy to podpisano umowę o wartości 19,9 mln PLN brutto z konsorcjum firm: HSW S.A., Jelcz Sp. z o. o., BZE Belma S.A. oraz WITInż. Była to jedyna oferta złożona w postępowaniu prowadzonym od maja 2018 roku. Na wykonanie prototypu systemu wykonawca otrzymał trzy lata.

W marcu 2021 roku zakończono badania zakładowe prototypu opracowanego na podwoziu Jelcz P882.53 z napędem 8x8, na którym zamontowano sześć 20-lufowych miotaczy min. W kolejnych miesiącach prowadzone były badania kwalifikacyjne (państwowe) prototypu, zakończone wynikiem pozytywnym w listopadzie 2022 roku. Następnie 24 marca 2023 roku Agencja Uzbrojenia poinformowała o rozpoczęciu postępowania na dostawy PMN Baobab-K, które prowadzono w formie negocjacji z HSW S.A. To w ich rezultacie 14 czerwca br. podpisano umowę.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 7/2023