Kołowe wozy opancerzone ALTUĞ

Michał Nita

W lutym 2025 roku w tureckich mediach oficjalnie poinformowano, że najpóźniej za dwa lata na stan rodzimej armii (Türk Silahlı Kuvvetleri) trafić mają pierwsze wyprodukowane seryjnie i opracowane przez rodzimych konstruktorów wozy opancerzone ALTUĞ 8x8. Obecnie znane są dwa warianty pojazdu: bojowy wóz piechoty i transporter opancerzony. Obie wersje były już niejednokrotnie prezentowane na odbywających się w różnych krajach wystawach sprzętu wojskowego, a z konstrukcjami obu wariantów i ich możliwościami zapoznają się już wojskowi z różnych państw.          

W przeszłości

Dyskusje nad możliwością skonstruowania kołowego wozu opancerzonego, znanego jako ALTUĞ, rozpoczęto już w 2015 roku. Brali w nich udział przedstawiciele wojska i przemysłu. W wyniku tych rozmów zdecydowano, że należy rozpocząć opracowywanie rodzimego kołowego wozu opancerzonego nowej generacji. Jego podstawowa wersja miała być przeznaczona dla wojsk zmechanizowanych, choć oprócz niej przewidywano także przygotowanie wariantów do innych zadań. Oczywiście przed rozpoczęciem prac opracowano wymogi, jakie powinna spełniać nowa konstrukcja:

• masa wozu nie powinna przekraczać 35 ton;
• jego załogę ma tworzyć trzech żołnierzy, a liczebność żołnierzy desantu miała sięgać dziesięciu;
• uzbrojenie wozu miała stanowić armata kal. 35 mm i kaem 7,62 mm;
• wóz miał być wyposażony w układ stabilizacji armaty i system kierowania ogniem;
• dno kadłuba należało wyprofilować w kształt litery „V”;
• pojazd miał napędzać wysokoprężny i możliwie jak najciszej pracujący silnik o mocy minimum 442 kW/600 KM;
• nowy wóz powinien charakteryzować się dużą zwrotnością i przygotowaniem do skutecznego działania w środowisku zurbanizowanym;
• przyszłościowy wóz miał mieć możliwość eksploatowania w zakresie temperatur od –32 do +49°C;
• nowa konstrukcja miała być podatna na wprowadzanie koniecznych z upływem czasu modyfikacji i modernizacji.

Pierwsze prace nad kołowym pojazdem opancerzonym miały rozpocząć się najpóźniej w 2018 roku. Według informacji ze źródeł tureckich zamierzano przygotować pięć prototypów bojowego wozu piechoty (ZMA, Zırhlı Muharebe Aracı) i tyle samo transportera opancerzonego (ZPT, Zırhlı Personel Taşıyıcıdır). Oprócz nich przygotowano także jeden lub dwa kadłuby przeznaczone do badań odpornościowych na uderzenia pocisków i wybuchy. Lata 2019/2020 upłynęły na prowadzeniu intensywnych prac, a w styczniu 2021 roku prototyp bojowego wozu piechoty oficjalnie zademonstrowano przedstawicielom resortu obrony Turcji. Poinformowano wtedy, że będą trwały nad nim dalsze prace i oba warianty wozu zostaną zademonstrowane na wystawie IDEF-21. Testy prototypów przeprowadzano m.in. na specjalnych torach i w terenie o różnych podłożach. Podczas testowania prowadzonego w tzw. terenie średnio-ciężkim prędkość dochodziła do 40 km/h. Poza Turcją prototypy miały być testowane m.in. w Katarze i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Ponadto przeprowadzenie testów zaplanowano również w warunkach zimowych. Od 2022 roku inżynierowie opracowujący wóz uwzględniają także wnioski z działań bojowych na Ukrainie. Jesienią 2023 roku ALTUĞ zademonstrowano w Egipcie. Producentem wozu będzie rodzimy podmiot BMC, a jako pierwsza do służby ma zostać przyjęta wersja bojowego wozu piechoty.

W lutym bieżącego roku BMC i Prezydium Przemysłu Obronnego (SBB, Savunma Sanayii Başkanlığı) zawarły umowę na dostawy 29 wozów opancerzonych ALTUĞ. Wchodzi ona w skład przedsięwzięcia YNZTTA, mającego na celu pozyskanie dla armii Turcji różnych kołowych i gąsienicowych wozów nowej generacji. Według publikowanych informacji, w początkowym okresie produkcji maksymalnie ma powstawać 12 wozów miesięcznie. Produkcja pojazdów ALTUĞ ma się odbywać w zakładach w Ankarze, a kooperantami są m.in. firmy MKEK i ASELSAN.

Przewidywana konstrukcja

ALTUĞ w istniejącej obecnie, czyli nadal prototypowej postaci bojowego wozu piechoty, zbudowano w następującym układzie konstrukcyjnym: z przodu, po prawej stronie kadłuba, znajduje się przedział napędowy, na lewo od niego umieszczono stanowisko  kierowcy, za nim jest miejsce dla dowódcy, w pobliżu niego stanowisko ma działonowy, a tylną część wnętrza kadłuba zajmuje przedział desantowy. Według publikowanych informacji objętość wnętrza wozu może przekraczać 15 m³. Kierowca prowadzi go kierownicą, a nogami naciska na pedały przyspieszenia i hamowania. Na stanowisku kierowcy znajdują się m.in. dwa monitory, a na lewo od nich pulpity. Może on także obserwować obraz z kamery dzienno-nocnej zamontowanej z tyłu kadłuba. Nad stanowiskami kierowcy i dowódcy zamontowano otwierane do tyłu włazy, a za wieżą umieszczono otwieraną do tyłu pokrywę.

Z przodu kadłuba można zauważyć m.in. światła główne, lusterka czy kierunkowskazy, a z tyłu także kierunkowskazy i światła stopu. Zarówno z przodu, jak i z tyłu wozu zamontowano haki holownicze. Na stropie, z przodu kadłuba znajduje się otwierana do góry i na prawo pokrywa, umożliwiająca dostęp do przedziału napędowego.

Według dostępnych informacji, ochrona kadłuba pojazdu ALTUĞ odpowiada poziomowi 4 porozumienia standaryzacyjnego STANAG 4569. Opancerzenie powinno zatem być odporne na uderzenia pocisków przeciwpancernych kal. 14,5 mm, odłamków pocisków artyleryjskich kal. 155 mm eksplodujących w odległościach 30 m od wozu i wybuchów ładunków o masie do 10 kg. Wnętrze zabezpieczono matami przeciwodłamkowymi. Na życzenie zamawiającego ochronę kadłuba i wieży można wzmocnić nie tylko poprzez montaż osłon prętowych, ale i segmen

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 11/2025