KF-21, TF-X i Tempest – postępy prac nad nowymi samolotami bojowymi

Michał Gajzler

Minione tygodnie przyniosły szereg nowych informacji związanych z pracami nad nowymi bojowymi samolotami wielozadaniowymi, opracowywanymi zarówno w Azji, jak i w Europie. Praktycznie w każdym z wymienionych w artykule przypadków były to wydarzenia istotne z punktu widzenia postępów w realizacji poszczególnych projektów, choć przynajmniej w jednym przypadku deklaracje twórców można uznać za dyskusyjne.

KF-21

Dnia 19 lipca 2022 roku, o godzinie 15:40 czasu lokalnego, w powietrze wzniósł się po raz pierwszy prototyp nowego południowokoreańskiego samolotu myśliwskiego KF-21 Boramae. Maszyna wystartował do swojego pierwszego lotu z bazy 3. Skrzydła Treningowego Sił Powietrznych Republiki Korei, ulokowanego w Sacheon, w prowincji Gyeongsang Południowy. Dziewiczy lot prototypu trwał 33 minuty i przebiegać miał bez zakłóceń, a w jego trakcie typowo, weryfikowano podstawowe charakterystyki samolotu oraz jej zachowanie podczas startu i lądowania. Co prawda oblot tego egzemplarza został opóźniony o kilka godzin, jednak wynikało to z panujących warunków atmosferycznych, nie zaś z kwestii technicznych. Warto dodać, że za sterami KF-21 zasiadł major Ahn Jun-hyun. Podczas pierwszego etapu prób producent będzie skupiał się przede wszystkim na zagadnieniach związanych z bezpieczeństwem lotu. Kolejne etapy obejmować będą sprawdzenie takich parametrów, jak prędkość, pułap i właściwości manewrowe. Przy czym ostateczna weryfikacja osiągów przewidywana jest około 2026 roku, czyli pod koniec programu prób w locie.

Co ciekawe, prototyp KF-21 wystartował do pierwszego lotu z podwieszonymi pod kadłubem czterema makietami europejskich pocisków powietrze–powietrze MBDA Meteor, które mają w przyszłości stanowić uzbrojenie samolotu. Zostały one podwieszone pod specjalnie do tego przeznaczonymi, częściowo zagłębionymi w kadłubie, węzłami podwieszeń. Podczas trwania całego lotu podwozie prototypu pozostawało wypuszczone, a prędkość samolotu była ograniczona do 400 km/h. Maszyna powróciła na ziemię o godzinie 4:13 czasu lokalnego. Oblot samolotu został przeprowadzony przez Siły Powietrzne Republiki Korei, a nadzór nad nim sprawowała agencja DAPA (Defense Acquisition Program Administration).

Drugi lot prototypu południowokoreańskiego samolotu odbył się niewiele później, 29 lipca bieżącego roku. Przy czym ponownie został on opóźniony przez niesprzyjające warunki pogodowe (pierwotnie drugi lot testowy zaplanowano na 28 lipca). Maszyna wystartowała ostatecznie do lotu o godzinie 11:02 czasu lokalnego. Podobnie jak w przypadku pierwszego lotu, skorzystano ponownie z bazy w Sacheon. Samolot, za którego sterami zasiadł ten sam pilot, spędził w powietrzu ok. 40 minut. Maksymalna wysokość lotu została w tym przypadku ograniczona do 4500 m, natomiast prędkość do 400 km/h. Tym razem jednak po starcie podwozie prototypu KF-21 zostało złożone. Należy zaznaczyć, że jak na razie oblatano jedynie prototyp jednomiejscowego wariantu samolotu.

W ramach całego programu udział w próbach w powietrzu wziąć ma łącznie sześć prototypów (kolejne dwa przeznaczono do prób naziemnych), których część znajduje się wciąż na różnych etapach montażu końcowego. Dwie z lotnych maszyn zostaną ukończone w wariancie dwumiejscowym. Do 2026 roku prototypy KF-21 mają wykonać około 2200 lotów testowych.

Koszt pierwszej fazy projektu (mowa tu o koszcie prac rozwojowych), która powinna zakończyć się rozpoczęciem produkcji, został oszacowany na równowartość 6,7 mld USD. Kwota ta nie uwzględnia jednak wydatków związanych z nabyciem maszyn seryjnych. Co ciekawe, ocena gotowości pod kątem przydatności bojowej przełomowego dla całego koreańskiego przemysłu samolotu ma zostać przeprowadzona jeszcze w 2023 roku.

W latach 2026–2028 producent KF-21 ma przeprowadzić integrację nowych systemów uzbrojenia, która pozwoli na rozpoczęcie dostaw wielozadaniowego wariantu Block II (prawdopodobnie będzie on dysponował także poprawionymi powłokami redukującymi skuteczną powierzchnię odbicia czy antenami konforemnymi, nie wyjaśniona jak na razie pozostaje kwestia kadłubowej komory uzbrojenia). Wartość prac oceniono w tym przypadku na 700 mld wonów. Pierwsze egzemplarze w tej wersji miałyby w teorii zostać dostarczone w 2028 roku. W latach 2026–2032 powstać ma łącznie 120 egzemplarzy KF-21 na potrzeby Sił Powietrznych Republiki Korei, przy czym pierwszych 40 maszyn reprezentować będzie wariant Block I. Te powinny zostać dostarczone w latach 2026–2028 i będą dysponować jedynie ograniczonymi możliwościami w zakresie prowadzenia ataków na cele naziemne. Ten stan rzeczy ulegnie zmianie wraz z początkiem dostaw samolotów w wersji Block II. Przy czym plany zakładają dostosowanie ich m.in. do przenoszenia lokalnie opracowywanych pocisków manewrujących oraz 10 innych typów uzbrojenia klasy powietrze–ziemia. W przyszłości planowana jest również integracja KF-21 z pociskami hipersonicznymi, nad którymi trwają prace w Korei Południowej. Uzbrojenie maszyn w wariancie Block I stanowić będą, poza pociskami powietrze–powietrze Meteor i IRIS-T, bomby kierowane JDAM oraz LJDAM, a także koreańskie szybujące bomby naprowadzane GPS typu KGGB.

O ile KF-21 wciąż wykorzystuje szereg importowanych podzespołów i elementów (w tym choćby stanowiące napęd samolotu silniki firmy General Electric F414-GE-400K), to jednak około 65% komponentów prototypu powstało w Korei, w tym tak istotne, jak radar opracowywany przez Hanwha Systems (tworzony we współpracy z inną koreańską firmą, LIG Nex 1, która odpowiada za oprogramowanie) czy systemy walki elektronicznej, za których dostawę odpowiada LIG Nex1.Na marginesie można zauważyć, że próby przeznaczonego dla KF-21 radaru kontynuowane są równolegle do testów KF-21 na latającym laboratorium zbudowanym na bazie Boeinga 737-500 ZS-TFJ (MSN 26541), należącego do południowoafrykańskiej firmy Aircraft Instrument and Electronics.

Przypomnijmy, że oficjalny roll-out pierwszego prototypu KF-21 miał miejsce 9 kwietnia 2021 roku. W uroczystości uczestniczył m.in. prezydent Korei Południowej Moon Jae-in oraz minister obrony Indonezji Prabowo Subianto, a także ponad 200 oficjalnych gości.

W chwili prezentacji pierwszego KF-21 na linii montażowej zakładów KAI w Sacheon w prowincji Gyeongsang Południowy znajdowało się już pięć kolejnych prototypowych maszyn, które wezmą udział w programie prób w locie oraz próbach naziemnych. Obecnie prace przy w sumie sześciu lotnych prototypach dobiegają końca. Okres między pierwszą oficjalną prezentacją samolotu a oblotem został zaś wykorzystany na realizację szeregu prób naziemnych. Na początku lipca bieżącego roku przeprowadzono z kolei, poprzedzające oblot, próby kołowania.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 8/2022