Kawanishi J6K Jinpu

Leszek A. Wieliczko

Kawanishi J6K Jinpu

Jednym z mniej znanych japońskich samolotów projektowanych podczas wojny jest myśliwiec dalekiego zasięgu Kawanishi J6K1 Jinpu, często niesłusznie określany jako myśliwiec przechwytujący. Samolot ten projektowano w latach 1943- -1944 jako dalsze rozwinięcie o rok wcześniejszego projektu J3K1. Zmieniająca się sytuacja wojenna sprawiła, że prace przy projekcie J6K1 nie wyszły poza pełnowymiarową makietę.

Niemal do końca lat trzydziestych ubiegłego wieku Lotnictwo Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej (Dai-Nippon Teikoku Kaigun Kokutai) zadowalało się jednym rodzajem samolotu myśliwskiego – myśliwcem pokładowym (kanjo sentoki, w skrócie kansen; w systemie literowo-cyfrowych oznaczeń samolotów oznaczanym literą A). Samoloty tego rodzaju konstruowano głównie z myślą o służbie na pokładach lotniskowców, ale z powodzeniem operowały także z lotnisk lądowych. Jednak rozpoczęta w 1937 r. wojna w Chinach ujawniła konieczność pozyskania dwóch zupełnie nowych, bardziej wyspecjalizowanych rodzajów myśliwców – myśliwca przechwytującego (kyokuchi sentoki, w skrócie kyokusen) i myśliwca eskortowego dalekiego zasięgu (enkyori sentoki, w skrócie tosen). Oba rodzaje samolotów miały działać wyłącznie z baz lądowych i w związku z tym były określane ogólnym terminem myśliwiec lądowy (rikujo sentoki, w skrócie rikusen; oznaczany literą J).

Rozwój sytuacji militarnej podczas wojny w Chinach skłonił w 1938 r. Lotnictwo Marynarki Wojennej do podjęcia prac nad ciężkim wielomiejscowym myśliwcem dalekiego zasięgu, przeznaczonym głównie do eskorty własnych samolotów bombowych. Japońskie bombowce, atakujące obiekty położone w głębi terytorium przeciwnika, w dużej odległości od własnych baz, napotykały bowiem na coraz silniejsze przeciwdziałanie wrogich myśliwców, a równocześnie zasięg własnych myśliwców pokładowych Mitsubishi A5M (jedynych, jakimi w owym czasie dysponowało Lotnictwo Marynarki) okazał się niewystarczający dla zapewnienia im eskorty. Nowy myśliwiec eskortowy musiał charakteryzować się przede wszystkim bardzo dużym zasięgiem, pozwalającym na towarzyszenie bombowcom przez całą drogę do celu i z powrotem. Inne parametry, w tym głównie prędkość maksymalna i zwrotność, miały pozostać na takim poziomie, aby umożliwić nawiązanie równorzędnej walki powietrznej z nieprzyjacielskimi jednosilnikowymi myśliwcami.

Jeszcze w 1938 r. Wydział Techniczny Głównego Biura ds. Lotnictwa Armii (Rikugun Koku Honbu Gijutsubu) skierował do wytwórni Mitsubishi i Nakajima pierwsze zlecenie opracowania myśliwca dalekiego zasięgu 13-Shi Rikujo Sentoki (Myśliwiec lądowy 13-Shi). Firma Mitsubishi nie podjęła jednak prac nad projektem takiego samolotu, ze względu na obciążenie biura konstrukcyjnego innymi, pilniejszymi zadaniami, w tym przede wszystkim projektem nowego myśliwca pokładowego 12-Shi Kansen (przyszłego A6M1 Reisen). Natomiast w Nakajima skonstruowano dwusilnikowy trzymiejscowy myśliwiec dalekiego zasięgu 13-Shi Sohatsu Rikujo Sentoki (Dwusilnikowy myśliwiec lądowy 13-Shi, przyszły J1N1), który wszakże nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Samolot ten wykorzystywano natomiast później z pewnymi sukcesami jako maszynę rozpoznawczą (J1N1-R) i nocny myśliwiec (J1N1-S Gekko).

Zgodnie z pierwszym czteroletnim programem rozwoju prototypów nowych samolotów (Dai-Ichi-Ji Yon-Kanen Jitsuyo-ki Shisei Keikaku, w skrócie nazywanym po prostu pierwszym programem czteroletnim – Dai-Ichi-Ji Yon-Kanen Keikaku) na lata budżetowe 1939-1942, następca myśliwca J1N1 miał powstać w ramach specyfikacji 16-Shi Enkyori Sentoki (16-Shi Rikujo Sentoki), wydanej w 1941 r. Tym razem specyfikację skierowano wyłącznie do firmy Nakajima. Jednak w owym czasie biuro konstrukcyjne tej wytwórni wciąż było zajęte dopracowywaniem samolotu J1N1, a także kilkoma innymi pilnymi zadaniami, w związku z tym w ogóle nie podjęło prac nad projektem myśliwca dalekiego zasięgu 16-Shi.

W 1942 r. Gijutsubu powrócił do pomysłu skonstruowania następcy myśliwca J1N1 w ramach drugiego programu czteroletniego (Dai-Ni-Ji Yon-Kanen Keikaku) na lata budżetowe 1941-1944. Ponieważ jednak w tym czasie firma Nakajima otrzymała już zlecenia opracowania projektów myśliwca przechwytującego według specyfikacji 17-Shi Kyokusen oraz dwusilnikowego samolotu myśliwsko-bombowego według specyfikacji 17-Shi Sentoki Ken Bakugekiki, więc specyfikację 17-Shi Rikujo Sentoki (Myśliwiec lądowy 17-Shi) dla nowego myśliwca dalekiego zasięgu Gijutsubu skierował do firmy Kawanishi (Kawanishi Kokuki Kabushiki Kaisha). Wytwórnia ta była znana dotąd głównie z budowy wodnosamolotów i łodzi latających, ale właśnie w tym czasie zgłosiła gotowość do udziału w pracach również nad samolotami myśliwskimi.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 5/2014