KADEX 2012

Miroslav Gyűrösi

KADEX 2012

Kazachska międzynarodowa wystawa systemów uzbrojenia i wyposażenia wojskowego KADEX (Kazakhstan Defence Exhibition) odbyła się po raz drugi w maju bieżącego roku. Sukces premierowego KADEX-u z 2010 r., a także bardzo dobra sytuacja ekonomiczna gospodarza, znajdująca bezpośrednie przełożenie w wysokości wydatków obronnych, sprawiły, że tegoroczna edycja wystawy spotkała się z ogromnym zainteresowaniem.

 Wystawa ponownie miała miejsce na terenie wojskowej bazy lotniczej, która stanowi wydzieloną część międzynarodowego lotniska stolicy Republiki Kazachstanu, Astany. Ci, którzy mieli okazję odwiedzić KADEX po raz drugi, a do tych zaliczał się piszący te słowa (patrz NTW 7/2010), mogli porównać tegoroczne przedsięwzięcie do pierwszej edycji. Zorganizowanie wystawy w Astanie w 2010 r. było dla wielu specjalistów z branży wojskowej dużym zaskoczeniem – należy podkreślić, że zdecydowanie pozytywnym. KADEX-2012 był już tylko jedną z wielu podobnych imprez o lokalnym charakterze na świecie. Jej organizatorzy jasno określili kierunki rozwoju przedsięwzięcia, które  koncentruje się na kazachskim rynku, co w oczywisty sposób wpływa na obecność konkretnych wystawców i gości. Dzięki temu prezentacje są ściślej powiązane ze specyfiką rynku – można rzec, że są bardziej konkretne, w wielu przypadkach powiązane z już realizowanymi lub znajdującymi się w przygotowaniu programami i projektami. W odróżnieniu od pierwszej edycji zmieniono termin wystawy – przed dwoma laty odbyła się ona pod koniec  maja, tym razem w dniach 3–6 maja. Zmianę tę organizatorzy tłumaczyli m.in. faktem, że dzięki niej KADEX-2012 wpisał się w obchody 20. rocznicy powstania Sił Zbrojnych Republiki Kazachstanu. Szkoda tylko, że nie dopisała tym razem pogoda – przez cały czas niebo było zachmurzone, wiał silny, zimny wiatr, częste były także przelotne opady deszczu. Na szczęście w zasadzie tylko złą pogodę można zaliczyć do negatywów tegorocznego KADEX-u... Wystawa została zorganizowana przy współpracy administracji rządowej oraz kazachskich przedsiębiorstw państwowych: Ministerstwa Obrony Republiki Kazachstanu oraz firm RGP Kazspeceksport, Kazakhstan Engineering, Kazachwzrywprom, Kazachstan GIS Centr, a także firmy wystawienniczej Astana-Ekspo KS. Wystawcy prezentowali swe eksponaty w czterech hangarach lotniczych oraz czterech mniejszych, składanych halach, zaś większość sprzętu ciężkiego stała pod gołym niebem. W sumie w salonie KADEX-2012 wzięło udział 211 wystawców. Spośród nich najwięcej, bo aż 77, było oczywiście z Kazachstanu, choć często pod szyldem lokalnego partnera występowały przedsiębiorstwa zagraniczne. Pozostałe 134 firmy reprezentowało „z otwartą przyłbicą” 19 krajów z całego świata – Austrię, Białoruś, Bułgarię, Czechy, Chorwację, ChRL, Francję, Hiszpanię, Holandię, Izrael, Indie, Niemcy, Polskę, Rosję, Słowenię, Stany Zjednoczone, Turcję, Wielką Brytanię i Włochy. Z zagranicy najwięcej firm przyjechało z Rosji – 56, ale „mocno” reprezentowana była także Turcja, z 14 wystawcami, którzy skoncentrowani zostali we wspólnym stoisku narodowym.

Lotnictwo i obrona przeciwlotnicza
Siły powietrzne i ich technika, przede wszystkim z racji pokazów w locie, zwykle są najbardziej widoczne i budzą największe zainteresowanie na wystawach o ogólnym profilu. Siły Zbrojne Republiki Kazachstanu mają bardzo duże ambicje związane z rozwojem lotnictwa i obrony powietrznej, co przekłada się na poważne inwestycje. Obejmują one  modernizację i zakup nowych statków powietrznych, uzbrojenia i wyposażenia dla praktycznie wszystkich części składowych tego, co zwykle określa się jako siły powietrzne – samolotów bojowych, samolotów transportowych, śmigłowców wszystkich klas i kategorii, a także sprzętu obrony przeciwlotniczej.

 W grupie samolotów bojowych na ziemi, ale codziennie także w powietrzu, prezentowany był wielozadaniowy MiG-29M2 (izdielije 9-61), wystawiany przez producenta, rosyjską korporację RSK MiG. Konstrukcja tej maszyny, będącej liczącym się kandydatem do roli zasadniczej lotniczej platformy bojowej Sił Powietrznych Republiki Kazachstanu w nieodległej przyszłości, łączy w sobie zalety wszystkich członków rodziny MiG-29 (niewielkie rozmiary, zwarta konstrukcja, doskonała aerodynamika, wysoki stosunek ciągu do masy) oraz liczne modyfikacje, zaimplementowane w ostatnich latach, wynikające z jednej strony z doświadczeń 30 lat eksploatacji bazowej konstrukcji, z drugiej – z wykorzystania zupełnie nowych technologii i rozwiązań, nie tylko zresztą w zakresie wyposażenia. Chociaż MiG-i-29 izdielije 9-12 i 9-61 są do siebie na pierwszy rzut oka niezwykle podobne, faktycznie to zupełnie inne samoloty. MiG-29M2 napędzany jest dwoma silnikami RD-33MK o ciągu 9 ton każdy (z dopalaniem). Dzięki ekonomiczniejszym silnikom i pojemniejszym integralnym zbiornikom paliwa zasięg dwumiejscowego MiG-a-29M2 bez zbiorników dodatkowych sięga 1700 km, a w przypadku jednomiejscowej wersji MiG-29M nawet 2000 km (w 9-12 1500 km i 2100 km z 1500-litrowym zbiornikiem dodatkowym). To właśnie zasięg jest jednym z głównych czynników, który może wpłynąć na korzystny dla RSK MiG werdykt kazachskich decydentów. W porównaniu bowiem do samolotów rodziny Su-27/30 zasięg jest co prawda nieco mniejszy, ale z kolei koszty pozyskania i eksploatacji są o rząd wielkości mniejsze. Republika Kazachstanu to rozległy kraj, a stare odmiany MiG-a-29 nie prezentowały się najlepiej pod względem zasięgu i długotrwałości lotu, szczególnie w porównaniu z rodziną Su-27. Prezentowany w Kazachstanie samolot MiG-29M2 nie był wyposażony w system uzupełniania paliwa w locie, ale może on oczywiście zostać zainstalowany. Maksymalna masa przenoszonych podwieszeń to aż 6500 kg na 9 węzłach pod kadłubem i skrzydłami. Maszyna jest wyposażona w nowoczesne wyposażenie awioniczne i kabiny w architekturze „glass cockpit”. Prototyp MiG-a-29M2 (9-61), poza lotami pokazowymi, codziennie realizował po kilka lotów zapoznawczych z wyższymi oficerami Sił Powietrznych Republiki Kazachstanu.

 Przypadkowa nie była także prezentacja projektu samolotu rozpoznania taktycznego Su-27BM1R (Su-27UBM2R) w stoisku białoruskich 558. Lotniczych Zakładów Remontowych (558. ARZ) z Baranowicz. Firma ta przed kilkoma laty zmodernizowała na zlecenie Kazachstanu siedem jednomiejscowych Su-27 i trzy dwumiejscowe Su-27UB do standardu Su-27BM1 i Su-27UBM2. Elementem tamtego pakietu modernizacyjnego była m.in. integracja zasobnika nawigacyjno- celowniczego Litening izraelskiej firmy Rafael. Istotą nowego projektu, oferowanego przez białoruską firmę wraz z partnerem z Izraela, jest doposażenie wcześniej zmodernizowanych maszyn w zasobniki rozpoznawcze Reccelite oraz uzupełnienie wyposażenia naziemnego w mobilne centrum odbioru i analizy informacji rozpoznawczych.

 Kolejną częścią kazachskich sił powietrznych, modernizacji której poświęca się wiele uwagi, jest lotnictwo transportowe, w tym jego komponent śmigłowcowy. Kazachstan, w ramach pozyskiwania nowych technologii, w tej sferze koncentruje się na współpracy z czołowymi producentami z zachodniej Europy. Na jej bardzo duże znaczenie wskazuje fakt, że głównym sponsorem tegorocznego KADEX-u była firma Airbus Military. MO Kazachstanu w styczniu br. zawarło kontrakt na dostawę dwóch samolotów transportowych CASA C-295M w roku 2013, a także podpisało list intencyjny dotyczący możliwości dokupienia kolejnych sześciu w okresie do 2018 r. Obowiązującą polityką władz Kazachstanu we wszystkich dziedzinach związanych z własną gospodarką, a w szczególności dziedzinami techniczno-technologicznymi, jest pozyskiwanie nowych zdolności. Stąd też częścią kontraktu z Airbus Military jest umowa o przekazaniu dokumentacji i wyposażenia umożliwiająca obsługę techniczną samolotów przez lokalne przedsiębiorstwa.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 7/2012