5. Grupa Śmigłowców włoskiej Marynarki Wojennej

Gian Carlo Vecchi

MARISTAELI Luni jest siedzibą dwóch grup lotniczych i Centrum Doświadczalnego Lotnictwa Morskiego (Centro Sperimentale Aeromarittimo). Wzbudza zainteresowanie zagranicznych sił zbrojnych ze względu na dwa stanowiska szkoleniowe: pełny symulator misji (Full Crew Mission Simulator) śmigłowca SH-101A, który służy do szkolenia załóg w różnych scenariuszach, oraz Helo Dunker, czyli unikalną konstrukcję przeznaczoną do szkolenia pilotów i członków załóg śmigłowców wszelkich sił zbrojnych w procedurze ewakuacji po wodowaniu. Autor odwiedził MARISTAELI Luni, aby dowiedzieć się więcej o 5. Grupie Śmigłowców, która od dziesięciu lat użytkuje śmigłowce NHI SH-90A.

5. Grupa Śmigłowców (Quinto Gruppo Elicotteri, 5º GRUPELICOT) została utworzona 1 listopada 1969 roku w Bazie Śmigłowców Marynarki Wojennej w Luni (Stazione Elicotteri Marina Militare di Luni, MARISTAELI Luni) przy lotnisku Sarzana. Pełniła funkcje wsparcia technicznego i logistycznego dla śmigłowców pokładowych z jednostek włoskiej Marynarki Wojennej (Marina Militare) z bazy La Spezia. W kolejnych latach używała śmigłowców AB-47J/G/J3 i SH-34J Seabat. Te ostatnie zostały przekazane przez 1. Grupę Śmigłowców, operującą w tym czasie z bazy MARISTAELI Catania-Fontanarossa. Ich przybycie zapoczątkowało współpracę grupy z Dowództwem Płetwonurków i Komandosów (Comando Raggruppamento Subacquei e Incursori, COMSUBIN) oraz Batalionem Desantowym „San Marco”.

Od 1971 roku grupa była wyposażona w śmigłowce AB-204AS. W 1976 roku przybyły pierwsze AB-212, które stopniowo zastąpiły wszystkie wcześniejsze typy. Od momentu powstania 5. Grupa była zaangażowana w zadania o pierwszorzędnym znaczeniu: zwalczanie okrętów podwodnych i nawodnych, obserwację jednostek morskich należących do państw bloku wschodniego w okresie zimnej wojny, a następnie, od początku lat 90., misje w Zatoce Perskiej, Somalii, Jugosławii, Albanii, Libanie, Afganistanie. Realizowała również niezliczone wezwania do interwencji na rzecz ochrony ludności cywilnej.

W 2000 roku część pilotów i operatorów 5. Grupy zostało przeszkolonych w operacjach wsparcia sił specjalnych. W tym celu Marynarka Wojenna opracowała specjalną konfigurację śmigłowca NH90, przystosowaną do użycia gogli noktowizyjnych (Night Vision Goggles, NVG). 15 czerwca 2011 roku grupa otrzymała pierwszy egzemplarz SH-90A (numer boczny: 3-04). Jego wprowadzenie do służby stanowiło milowy krok w dziedzinie śmigłowców włoskich sił zbrojnych dzięki zapewnieniu interoperacyjności z najbardziej zaawansowanymi flotami sojuszniczymi oraz utrzymaniu wysokich standardów wymaganych przez NATO.

NH90 to pierwszy w świecie śmigłowiec wyposażony w elektroniczny układ sterowania lotem (fly-by-wire). Ma masę startową do 11 ton i jest napędzany dwoma silnikami General Electric T700-GE-T6E1. Charakteryzuje się dużą wszechstronnością konfiguracji i elastycznością użycia. W Marina Militare został następcą lubianego AB-212 ASW i koniem roboczym Lotnictwa Morskiego (Aviazione Navale). W służbie są dwie jego wersje – zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych (Anti-Submarine Warfare/Anti-Surface Warfare, ASW/ASuW) SH-90A (NATO Frigate Helicopter, NFH) i transportowa MH-90A (Tactical Transport Helicopter, TTH).

SH-90A służą do zadań bojowych i obserwacyjnych nad morzem. Zastosowane rozwiązania techniczne, w szczególności składane łopaty wirnika głównego i belka ogonowa oraz system kotwiczenia do pokładu, sprawiają, że mogą być one używane z pokładów okrętów, nawet w niekorzystnych warunkach pogodowych i morskich, oraz przechowywane w niewielkich hangarach. MH-90A mogą przewozić do 14 w pełni wyposażonych żołnierzy. Wykorzystywane są do wsparcia sił desantowych i specjalnych Marynarki Wojennej. Obie wersje mogą być użyte również do zadań poszukiwawczo-ratowniczych (Search and Rescue, SAR) oraz ewakuacji chorych (Medical Evacuation, MEDEVAC) i rannych (Casualty Evacuation, CASEVAC). W tym drugim przypadku w skład załogi wchodzi wyspecjalizowany personel medyczny.

Przybycie SH-90A w 2011 roku wymusiło wprowadzenie pewnych zmian w bazie Luni, umożliwiających pełne wykorzystanie i obsługę tak nowoczesnych śmigłowców morskich, reprezentujących najnowsze osiągnięcia techniczne w branży. SH-90A ma układ sterowania lotem fly-by-wire i wykorzystuje materiały kompozytowe w konstrukcji. Pierwszy zestaw zmian dotyczących SH-90A obejmował unowocześnienie infrastruktury bazy. Dwa hangary użytkowane przez 5. Grupę (jeden dla maszyn operacyjnych z obsługą pierwszego poziomu, drugi dla bardziej zaawansowanej obsługi drugiego i trzeciego poziomu) zostały zmodyfikowane w zakresie oświetlenia wewnętrznego, instalacji elektrycznej dostępnej na każdym stanowisku pracy, sieci informatycznej (niezbędnej do właściwej obsługi śmigłowca, w którym wszelkie informacje techniczne i obsługowe są całkowicie online), ogrzewania, wzmocnienia podłogi, instalacji sprężonego powietrza i odpowiedniego przystosowania warsztatów.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2021