Gorący rok Panzerwaffe
Norbert Bączyk
Gorący rok Panzerwaffe
Na początku 1944 roku obie główne strony zmagające się na europejskiej arenie II wojny światowej – Niemiecka Rzesza oraz Wielka Trójka (USA, Wielka Brytania i ZSRR) – szykowały się do rozstrzygających batalii. Jeśli Niemcy chcieli myśleć jeszcze o zachowaniu szans w tej wojnie, musieli dokonać rzeczy realnie niemożliwej. Powstrzymać jednocześnie napierającą na zachód Armię Czerwoną i równolegle udaremnić inwazję anglo-amerykańską na Francję. Hitler uznał, że większym zagrożeniem jest inwazja na zachodzie Europy, gdyż w przypadku utraty zagarniętych w 1940 roku tamtejszych państw, wrogie armie podeszłyby do najważniejszych strategicznie obszarów Rzeszy z Zagłębiem Ruhry na czele. A to oznaczałoby szybki upadek nazistowskich Niemiec. Front Wschodni, który wciąż wiązał większość Wojsk Lądowych (Heer) Wehrmachtu, od początku 1944 roku zaczął być więc traktowany przez OKW mniej priorytetowo. Jednak strategia Hitlera przyniosła katastrofę. Wojska Frontu Zachodniego, otwartego 6 czerwca 1944 roku, były zbyt słabe, aby powstrzymać uderzenie potężnej armii aliantów. Po kilku miesiącach zaciekłych zmagań musiały ustąpić z Francji i Belgii. Wojska na Froncie Wschodnim, znacznie osłabione wzmacnianiem kontyngentów na zachodzie, także poniosły klęski na Białorusi i w Rumunii. Wojna na dwa fronty zakończyła się dla Niemiec katastrofą.
W 1944 roku wszystkie rodzaje broni Wehrmachtu zanotowały gigantyczne straty. Dotyczyło to też chluby niemieckiej armii – wojsk pancernych – Panzertruppen. Broń pancerna – Panzerwaffe – stanowiła kluczową siłę Wojsk Lądowych (Heer), będących z kolei najważniejszą częścią całych sił zbrojnych (Wehrmacht). Nigdy wcześniej wojska pancerne nie doznały takich porażek. Skalę strat można spróbować prześledzić dokładnie, a to dzięki zachowanym dokumentom Głównego Inspektora Wojsk Pancernych (Der Generalinspekteur der Panzertruppen), dowództwa samochodowego (General des Kraftfahrwesens) oraz ogólnie dokumentom OKH (Oberkommando des Heeres – Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych). Niniejszy materiał opiera się wyłącznie właśnie na takich, oryginalnych dokumentach. Są to zbiorcze wykazy miesięczne strat (verluste – pod tym pojeciem kryją się zarówno straty bezpowrotne - Totalausfalle, jak również pojazdy odesłane na naprawy do Rzeszy, a zatem na długi czas lub na zawsze utracone przez daną jednostkę – Heimatinstandsetzung) broni pancernej Wojsk Lądowych Wehrmachtu z okresu grudzień 1943–listopad 1944. Niestety, w zbiorze raportów Głównego Inspektora Wojsk Pancernych i OKH straty te wyraźnie opisano jako verluste – Heer, co oznacza, że najprawdopodobniej nie wykazują one strat sprzętowych wojsk pancernych Waffen-SS, choć realnie Der Generalinspekteur der Panzertruppen nadzorował także i te formacje. Skala strat oraz inne przesłanki teoretycznie pozwalają spekulować, że może jednak wliczono w nie także broń pancerną Waffen-SS. Niemniej na dokumentach, jak już napisano, widnieje nagłówek Heer (Heer to Wojska Lądowe, ale można to słowo zastosować wobec całości wojsk walczących na lądzie).
Pełna wersja artykułu w magazynie Poligon 3/2009