Fiat uzbrojony, czyli autotaczanka

Jędrzej Korbal

Sprzęt motorowy użytkowany przez Wojsko Polskie w latach trzydziestych, choć nieliczny w swojej masie, składał się z rozmaitych typów, wersji i odmian pojazdów. W znakomitej większości ich podstawą były modele włoskiego Fiata, które z czasem dostosowano do panujących nad Wisłą warunków drogowych i specyfiki wojskowej służby. Zdecydowanie największej liczby modyfikacji i wyprodukowanych egzemplarzy doczekał się niewielki Polski Fiat 508. Jednym z jego rozwojowych wariantów był pojazd specjalny znany jako autotaczanka wykorzystujący opracowane w kraju podwozie typu 302 i służący do transportu ckm.

Krótko po uruchomieniu rzeczywistej krajowej produkcji Polskiego Fiata 508 III, czyli popularnego Junaka, w ramach wojskowych instytucji badawczy rozpoczęto prace nad dostosowaniem podwozia tego pojazdu do potrzeb armii. Dokładnie 27 lutego 1936 roku Biuro Badań Technicznych Broni Pancernych (BBTechBrPanc.) rozpoczęło cykl studiów doświadczalnych z wymienionym wyżej modelem samochodu[1]. Zlecone przez DowBrPanc. prace badawcze ukierunkowano m.in. na zaprojektowanie i ustalenie metod przewożenia ckm wz. 30 Browning wraz z obsługą i podstawą na użytkowanym już w armii uterenowionym samochodzie typu Polski Fiat 508 „Łazik” (PF 508 „Łazik”). Dnia 20 kwietnia strona wojskowa przekazała do PZInż. szkice rysunkowe prezentujące dwa rozwiązania konstrukcyjne związane z zamocowaniem ckm na przedmiotowym pojeździe. Z materiału ikonograficznego wynika jasno, że dla potrzeb opartej o ww. dokumentację przebudowy zmodyfikowano podwozia samochodów typu „Łazik”. Prototypy posiadały szereg elementów charakterystycznych dla wozów osobowych – tylne błotniki, składaną szybę przednią, oddzielne siedzenia kierowcy i pasażera wykonane z rur giętych i wyposażone w skórzane torby na tylnej stronie oparć itd. Z drugiej strony wozy wyposażono już w zapasowe (wolne) koło z odrębnym błotnikiem będące jednym z podstawowych wyróżników przyszłego podwozia typu 302, o którym mowa dalej.

[1] J. Romanek, Polskie ciągniki wojskowe. Ciągniki kołowe i kołowo-gąsienicowe rodzimej konstrukcji w wojsku II Rzeczypospolitej, Poznań 2023. Ogólne informacje podane przez autora w tej istotnej, zarówno dla historii WP jak i polskiej motoryzacji, publikacji wymagają jednak rozwinięcia i doprecyzowania, szczególnie gdy mowa o kwestiach organizacyjnych, technicznych i ilościowych.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 6/2025