Czołgi Hermanna Göringa pod Warszawą

Norbert Bączyk

Latem 1944 roku w walkach w rejonie Warszawy brała udział niemiecka Dywizja Spadochronowo-Pancerna „Hermann Göring”, nosząca imię i nazwisko ówczesnego Marszałka Rzeszy. Mimo nazwy, mającej podkreślać przynależność do Luftwaffe, nie była to dywizja spadochronowa, a typowy związek zmechanizowany. Jej komponent pancerny również nie był jednak przesadnie silny, ograniczając się do dwóch słabo wyposażonych batalionów pancernych, z których zaledwie jeden miał na uzbrojeniu klasyczne czołgi Panzer IV. W walkach w rejonie Warszawy II Batalion Fallschirm-Panzer-Regiment „Hermann Göring” uczestniczył ze zmiennym szczęściem.

Dywizję Pancerną „Hermann Göring” zaczęto formować wiosną 1943 roku na bazie ocalałych pododdziałów zniszczonej w Tunezji grupy dywizyjnej o tej samej nazwie (pierwotne formowanie dywizji „Hermann Göring”, zapoczątkowane jesienią 1942 roku, zostało zakłócone i przerwane skierowaniem część jej sił do Afryki Północnej po lądowaniu w Maroku i Algierii sił alianckich). Ostatecznie struktura organizacyjna tego związku taktycznego odbiegała od klasycznej dywizji pancernej Heer i pod pewnymi względami przypominała dywizję grenadierów pancernych wedle wzorca 1942-1943. Podczas gdy klasyczna niemiecka dywizja pancerna miała dwa pułki piechoty zmotoryzowanej (grenadierów pancernych) po dwa bataliony, w tym przypadku w skład każdego pułku wchodziły po trzy bataliony. Odmienna była również struktura pułku pancernego. Wynikało to z faktu, że Pułk Pancerny „Hermann Göring” formowano w okresie zawirowań strukturalnych związanych z klęską w Stalingradzie. Wzorem 14., 16. i 24. DPanc, które odtwarzano wiosną 1943 roku po klęsce w tym mieście, pułk czołgów dywizji pancernej Luftwaffe miał teoretycznie aż trzy bataliony, przy czym trzeci batalion wyposażono w działa pancerne – jednocześnie miał on strukturę nie batalionu czołgów (Panzer-Abteilung), a batalionu przeciwpancernego z działami samobieżnymi. Odbyło się to kosztem klasycznego batalionu przeciwpancernego – odtworzona dywizja nie miała w składzie Panzerjäger-Abteilung (w praktyce był nim wzmiankowany III Batalion Pancerny Pułku Pancernego). Dywizja, jednak z pułkiem pancernym słabszym, niż pierwotnie planowano, latem 1943 roku brała udział w walkach o Sycylię, a następnie od września 1943 roku do wiosny 1944 toku operowała w południowych i środkowych Włoszech. Wzięła udział m.in. w bitwie pod Anzio oraz walkach w rejonie Rzymu, ponosząc przy tym znaczne straty.

W międzyczasie dywizja pancerna „Hermann Göring” została przemianowana na Dywizję Spadochronowo-Pancerną (Fallschirm-Panzer-Division) „Hermann Göring”. Ta nazwa nie tylko miała wyraźnie podkreślać bardziej przynależność do Luftwaffe, lecz także wskazywać, że wiele jej pododdziałów rekrutowało się z kompanii i batalionów o pierwotnie takim charakterze. W związku ze zmianą nazwy również pułki dywizyjne nazywano odtąd w zbliżony sposób.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 5/2017