„Cyfrowy” Orlik do szkolenia na cyfrowym polu walki

Stanisław Kutnik

„Cyfrowy” Orlik do szkolenia

 na cyfrowym polu walki

Producent Orlika, EADS PZL „Warszawa-Okęcie” S.A., od czasu dostawy pierwszych Orlików dla Sił Zbrojnych RP stale prowadzi różnego rodzaju prace analityczne i badawcze mające na celu utrzymanie odpowiedniego poziomu nowoczesności swojego produktu. Jednym z rozwiązań zaproponowanych Siłom Powietrznym była zmodernizowana wersja samolotu, z nowym skrzydłem i silnikiem nosząca oznaczenie TC-II.

Zmiany samolotów bojowych dotyczyły nie tylko ich osiągów, lecz także wyposażenia. Nowe wyposażenie wymagało „ucyfrowienia” samolotów szkolnych. I tak pojawiła się odmiana TC-II z elementami z rynku cywilnego, znana szerzej jako TC-II Garmin. Polskie lotnictwo wojskowe zleciło EADS PZL przebudowę 16 samolotów z wersji TC-I do wersji TC-II Garmin. Program ten aktualnie dobiega końca.

W planach prezentowanych przez Siły Powietrzne kolejnym krokiem było pozyskanie Orlika z wyposażeniem cyfrowym, który umożliwi zapoznanie ucznia-pilota z zasadami użycia zintegrowanych systemów awionicznych podobnych do zabudowanych na wielozadaniowych samolotach wojskowych. W założeniach, zaraz po decyzji o Garminie, Siły Powietrzne miały określić swoje oczekiwania dla wersji PZL-130 Orlik TC-II z glass cockpit. Jednak czas mijał, a wymagania się nie pojawiały, polskiemu samolotowi natomiast było coraz dalej do propozycji konkurentów. W wyniku tego, pomimo braku jednoznacznych decyzji co do zakupu ze strony wojskowej oraz braku sprecyzowanych wymagań, EADS PZL podjęło decyzję opracowania na własny koszt demonstratora technologii cyfrowych na samolocie Orlik oznaczonego PZL-130 Orlik TC-II GC. Opracowanie Zintegrowanego Systemu Awionicznego (ZSA) podjęto wspólnie z Instytutem Technicznym Wojsk Lotniczych (ITWL), który jako jedyny w Polsce opracował i wdrożył tego typu systemy awioniczne, poczynając od Gipsówki z końca lat dziewięćdziesiątych, aż do W-3PL (program Głuszec). Bazą do opracowania stały się wspólnie uzgodnione przez EADS PZL i ITWL wymagania typowe dla zaawansowanych samolotów szkolnych z silnikiem turbośmigłowym.

W projekt zaangażowane są również inne ośrodki krajowe – Instytut Lotnictwa (ILot), Centrum Techniki Morskiej (CTM), ATM Avionics SA oraz szereg renomowanych producentów osprzętu lotniczego z Europy.

W międzyczasie Siły Powietrzne rozpoczęły opracowywanie swoich wymagań dla „cyfrowego” samolotu szkolno-treningowego oraz wyraziły zainteresowanie założeniami nowego Orlika, który był już na zaawansowanym etapie prac.

Baza dla ucyfrowienia – PZL-130 Orlik TC-II
Bazą dla „cyfrowego” Orlika jest eksploatowany w Siłach Powietrznych PZL-130 Orlik TC-II. Zostanie on zmodernizowany w obszarze zasad eksploatacji oraz szeregu systemów pokładowych, z wyłączeniem rozwiązań, które w przeszłości wymusiło unifikowanie Orlika z Iskrą (stosowaną w dalszym szkoleniu), na rzecz wprowadzenia standardów NATO.

Nowy Orlik TC-II we wszystkich wersjach to także nowa jakość w eksploatacji. System eksploatacji będzie oparty, podobnie jak w TC-II, o obsługę co 200 i 400 godzin lotu oraz przeglądy specjalne co około 2400 godzin i resurs całkowity minimum 10 000 godzin. Eksploatacja według stanu technicznego, dłuższe okresy pomiędzy przeglądami, wydłużony czasookres eksploatacji samolotu wymagają wsparcia informatycznego eksploatacji (liderem w Polsce jest ITWL), szeregu technologii z zakresu badań nieniszczących (dostępnych w EADS PZL i ITWL). Prace w tym zakresie trwają razem z wprowadzaniem wersji Garmin.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2013