Co nowego z Rafale?

Łukasz Pacholski

Co nowego z Rafale?

Nieco historii
Prace nad Rafale rozpoczęły się w 1975 roku, kiedy w Ministerstwie Obrony Francji przystąpiono do wypracowania założeń nowej konstrukcji. Według nich maszyna miała wejść do służby w 1992 roku i charakteryzować się wysokim udziałem w konstrukcji materiałów i technik utrudniających jej wykrycie. W 1977 roku rozpoczęto rozmowy z Wielką Brytanią i Republiką Federalną Niemiec w sprawie wspólnej budowy nowego samolotu, który zastąpiłby „tymczasowe” Tornado ADV oraz Jaguary i Phantomy, a w dalszej perspektywie także uderzeniowe wersje Tornado. Ostatecznie współpraca zakończyła się w 1981 roku – powodem tego były różnice w wymaganiach dla nowej maszyny, co doprowadziło do tego, że państwa europejskie opracowywały równolegle dwie konkurencyjne konstrukcje: Francuzi – Rafale, zaś Hiszpanie, Brytyjczycy, Niemcy i Włosi – Eurofightera (Typhoona). 22 lipca 1983 roku MO Francji podpisało z Dassault Aviation kontrakt na opracowanie szczegółowego projektu demonstratora technologii programu ACX (Avion de Combat eXperimental), który w międzyczasie otrzymał nazwę Rafale A. Maszyna została ukończona pod koniec 1985 roku i 13 grudnia tegoż roku doszło do jej oficjalnej prezentacji. W drugiej połowie lat 80. Francuzi po raz kolejny próbowali namówić do współpracy – bez sukcesu – przy nowej konstrukcji partnerów europejskich – tym razem Belgię, Norwegię, Danię i Holandię, które szukały następców maszyn F-16A/B.

21 kwietnia 1988 roku MO Francji podpisało kontrakt z konsorcjum ACE International (w skład którego wchodziły firmy: Dassault, SNECMA, Thomson-CSF) dotyczący opracowania docelowej wersji nowego samolotu, w wersjach jedno- i dwumiejscowej dla Armée de l’air oraz l’Aéronautique navale. Pierwszy egzemplarz przedseryjny, oznaczony jako Rafale C (jednomiejscowa wersja dla sił powietrznych), został zaprezentowany publicznie 29 października 1990 roku. W pierwszej połowie lat 90. trwały intensywne próby maszyn przedseryjnych (w 1991 r. do prób włączono pierwszego Rafale M, a w 1993 r. Rafale B) oraz dyskusja nad przyszłością projektu. Według deklaracji polityków Rafale miał być jedynym samolotem bojowym Francji, zastępując w pierwszej kolejności SEPECAT Jaguar, Vought F-8P Crusader oraz dwie konstrukcje Dassault – Mirage F1 oraz Super Etendard, a w dalszych latach także Mirage 2000. W związku z pilnym zapotrzebowaniem Marine nationale na następcę myśliwskich F-8P, to właśnie ona była głównym odbiorcą maszyn pierwszej serii produkcyjnej, oznaczonych jako F1 i mających mocno ograniczone możliwości zwalczania celów naziemnych i nawodnych. Pierwszy seryjny Rafale został oblatany 8 grudnia 1998 roku, zaś dostawy do jednostek liniowych rozpoczęły się rok później, a osiągnięcie wstępnej gotowości bojowej przez pierwszą jednostkę – Flotille 12F, wyposażoną w 10 Rafale M (odpowiadającym standardowi F1), należącą do l’Aéronautique navale – miało miejsce w październiku 2002 roku (szerzej o powstaniu i konstrukcji Rafale czytaj w NTW 11 i 12/2001).