Centrum prób w locie CEAM

Jan Kraak

Centrum prób w locie CEAM

Przed wprowadzeniem do eksploatacji w Siłach Powietrznych Francji jakiegokolwiek statku powietrznego musi ona przejść weryfikację w centrum prób w locie CEAM (Centre d’Expériences Aériennes Militaires). Samoloty z centrum często biorą udział w ćwiczeniach „NATO Tiger Meet”. Wiele razy można było zobaczyć Mirage F1, Mirage 2000 i Rafale, pochodzące z tego właśnie miejsca i noszące charakterystyczne tygrysie malowanie. W czerwcu ubiegłego roku centrum prób w locie CEAM obchodziło swoje osiemdziesiąte urodziny w bazie lotniczej Mont de Marsan.

CEAM odpowiada za przygotowanie nowego uzbrojenia i systemów informatycznych przed ostatecznym wprowadzeniem ich do służby operacyjnej w Siłach Powietrznych Francji. Jednostka testuje każdy rodzaj wyposażenia, związanego z lotniczym zakresem działań francuskiego lotnictwa wojskowego, w tym pojazdy ewakuacyjne, wyposażenie pilota, spadochrony i gaśnice, z których korzystają bazy lotnicze. CEAM tworzy też wymagania operacyjne oraz instrukcje dla załóg oraz obsługi naziemnej przed wprowadzeniem danego typu statku powietrznego do służby w jednostkach liniowych. Ostatnim z zadań jednostki jest szkolenie personelu z eskadr liniowych, by umożliwić im zdobycie kwalifikacji operacyjnych. Centrum zajmuje się także pilotami z zagranicy. Przykładem może być stworzenie, w latach dziewięćdziesiątych, jednostki przejściowej w bazie Mont de Marsan, której celem było wyszkolenie tajwańskich pilotów myśliwców Mirage 2000. Każdy samolot w służbie Sił Powietrznych Francji był oceniany przez CEAM, począwszy od drugiej połowy lat czterdziestych.

Historia
Centre d’Expériences Aériennes Militaires założono jako jednostkę Sił Powietrznych Francji 1 lipca 1933 r. w Reims. Zadaniem eskadry było testowanie samolotów, radiostacji, systemów nawigacyjnych oraz wyposażenia pilotów francuskiego lotnictwa wojskowego. Ponieważ w owym czasie statki powietrzne miały głównie otwarte kabiny, jednostka zajmowała się także opracowywaniem metod ochrony pilotów przed zimnem. We wczesnych latach swojego istnienia CEAM dysponował nieco ponad dziesięcioma samolotami na potrzeby prowadzonych prób i badań. Na początku drugiej wojny światowej jednostka przeniosła się do Orleanu, i poza testowaniem różnych maszyn, takich jak na przykład myśliwiec Morane-Saulnier MS.406, jej piloci brali także udział w lotach operacyjnych, których celem była osłona lokalnych obiektów wojskowych i przemysłowych. Gdy wojska niemieckie zbliżały się do Orleanu, CEAM wycofano do Tuluzy, a następnie przeniesiono do Afryki Północnej, gdzie eskadra pozostała do końca drugiej wojny światowej. Po wojnie jednostkę ponownie przeniesiono, tym razem już do Mont de Marsan. Od października 1945 r. pozostaje tam do dziś. Pierwszym dowódcą w bazie Mont de Marsan był pułkownik Constantin Rozanoff, słynny pilot-oblatywacz, który później stał się jednym z głównych oblatywaczy firmy Dassault. Constantin Rozanoff był pierwszym francuskim pilotem, któremu udało się pokonać barierę dźwięku w locie poziomym na samolocie rodzimej produkcji, Mystere IV. Pułkownik Rozanoff zginął tragicznie 3. kwietnia 1954 r., w trakcie wykonywania pokazu na prototypie myśliwca Mystere IVB w Mélun. Baza lotnicza Mont de Marsan nosi jego imię, i corocznie 3 kwietnia odbywają się tu uroczystości ku czci jego pamięci.

Samoloty na jakich wówczas latało CEAM były maszynami zagranicznymi, takimi jak Douglas B-26 Invader, Junkers Ju-52, Supermarine Spitfire czy Republic P-47 Thunderbolt. W latach czterdziestych jednostka dużo czasu poświęcała pracy nad taktyką użycia eksploatowanych statków powietrznych. Pierwszym odrzutowcem jaki CEAM przetestowało był myśliwiec Heinkel He 162. Podczas lotu tą maszyną wydarzył się też pierwszy śmiertelny wypadek w historii jednostki. Inne samoloty na jakich w owym czasie latano to brytyjski samolot myśliwski de Havilland Vampire i jego francuski odpowiednik, Mistral. Kilka lat później do Mont de Marsan dostarczono pierwsze samoloty francuskie, takie jak Nord 2501 czy MH.151. W latach pięćdziesiątych jednostka otrzymała pierwszy francuski odrzutowiec, samolot myśliwski Dassault Ouragan, w okresie późniejszym dostarczono również kolejne słynne samoloty produkowane przez koncern Dassault, czyli Mystere, Vautour, Mirage III oraz Mirage IV. Całe generacje francuskich myśliwców były testowane w Mont de Marsan, CEAM latało na wszystkich wersjach samolotów Jaguar, Mirage F1, czy Mirage 2000.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 6/2014