CAC Boomerang
Leszek A. Wieliczko
Boomerang był pierwszym samolotem myśliwskim skonstruowanym samodzielnie w Australii. Jego projekt powstał w pośpiechu w ciągu kilku miesięcy w najbardziej krytycznym okresie, gdy postępy japońskiej ofensywy w Azji Południowo-Wschodniej i na Pacyfiku zagroziły bezpośrednio Australii, a Królewskie Australijskie Siły Powietrzne nie miały żadnych innych myśliwców do obrony kraju. Choć Boomerangi nie zestrzeliły żadnego japońskiego samolotu, to doskonale sprawdziły się we współpracy z wojskami lądowymi podczas walk na Nowej Gwinei, Nowej Brytanii, Wyspie Bougainville'a i Borneo.
W drugiej połowie lat 30. XX wieku, gdy ekspansywna polityka Japonii stawała się coraz bardziej widoczna, władze Związku Australijskiego postanowiły wzmocnić Królewskie Australijskie Siły Powietrzne (Royal Australian Air Force, RAAF). W Wielkiej Brytanii kupiono m.in. 64 samoloty rozpoznawcze (współpracy z armią) Hawker Demon Mk I i Mk II, 24 rozpoznawcze łodzie latające Supermarine Seagull Mk V oraz 48 samolotów rozpoznawczo-patrolowych Avro Anson Mk I (wkrótce wypożyczono kolejnych 40 egz.). Ponadto za pośrednictwem brytyjskiego Ministerstwa Lotnictwa (Air Ministry) w grudniu 1938 roku i wrześniu 1939 roku zakupiono w Stanach Zjednoczonych łącznie 100 dwusilnikowych samolotów rozpoznawczo-bombowych Lockheed Hudson Mk I i Mk II. W zakładach Commonwealth Aircraft Corporation Pty., Ltd. (CAC) w Fishermen's Bend na przedmieściach Melbourne uruchomiono licencyjną produkcję amerykańskich samolotów wielozadaniowych North American NA-33 (NA-16-2K) pod nazwą Wirraway. Pierwszy zbudowany w CAC egzemplarz oblatano 27 marca 1939 roku.
W chwili wybuchu drugiej wojny światowej we wrześniu 1939 roku w dwunastu eskadrach operacyjnych RAAF znajdowały się 54 Demony, 21 Seagulli, 82 Ansony i siedem Wirrawayów. Wykorzystywano je głównie do patrolowania wybrzeży i rozpoznania. Żaden z tych samolotów nie mógł być uznany za w pełni nowoczesny w świetle europejskich standardów, ale leżąca na peryferiach Australia wydawała się wówczas bezpieczna. Na drodze między Japonią a Australią leżały przecież amerykańskie Filipiny, Indochiny Francuskie, brytyjskie Malaje i Holenderskie Indie Wschodnie. Nawet po wypadnięciu z tego łańcucha Indochin Francuskich w lecie 1940 roku nikt nie zakładał, że Japonia – gdyby przystąpiła do wojny z mocarstwami zachodnimi – będzie w stanie tak szybko zagrozić Australii i obszarom będącym pod australijską administracją.
Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 1/2023