Brazylijskie zakłady montażowe myśliwców Gripen
Koncern Saab Defence and Security ujawnił 9 maja br., że w brazylijskiej miejscowości São Bernardo do Campo budowany jest kompleks zakładów o nazwie Saab Aeronáutica Montagens (SAM), w których odbywać się ma zasadniczych elementów samolotów wielozadaniowych JAS-39 Gripen dla brazylijskich Sił Powietrznych - Força Aérea Brasileira (FAB).
Brazylijskie siły powietrzne rozpoczęły poszukiwanie nowych odrzutowych samolotów bojowych jeszcze w kwietniu 2001 roku w ramach programu F-X, jednak trzy lata później projekt anulowano z uwagi na brak możliwości finansowania zakupu. W styczniu 2008 roku program wznowiono pod oznaczeniem F-X2, w tym samym roku do dalszej rywalizacji Brazylijczycy wybrali trzy konstrukcje: Boeing F/A-18 Super Hornet, Dassault Rafale i Saab Gripen NG. W listopadzie 2013 roku ogłoszono, ze zwycięzcą przetargu w ramach programu F-X2 jest samolot wielozadaniowy Saab Gripen E/F (produkcyjne oznaczenia samolotu Gripen NG). W październiku 2014 roku rząd Brazylii zamówił 36 samolotów Gripen NG, w tym 28 maszyn jednomiejscowych oznaczonych JAS-39E oraz osiem dwumiejscowych JAS-39F. Długoterminowe plany brazylijskiego resortu obrony zakładają pozyskanie jeszcze 72 samolotów Gripen E/F w dwóch transzach, zarówno dla FAB, jak i lotnictwa brazylijskiej marynarki wojennej – Aviação Naval Brasileira (AvNB).
W ramach umowy zakupu maszyn realizowane mają być przedsięwzięcia z zakresu współpracy przemysłowej, a wybrane brazylijskie podmioty będą beneficjentami transferu określonych technologii. Łączna kwota kontraktu to 5,4 mld USD (19,5 mld zł). Umowa obejmuje dziesięcioletnią współpracę i transfer technologii. Ponadto 15 ostatnich maszyn z pierwszej transzy 36 samolotów ma w być w całości zmontowanych w Brazylii w zakładach Empresa Brasileira de Aeronáutica, czyli Embraer, w São José dos Campos.
Poza głównym kontraktem zawarto do tej pory kilkanaście umów offsetowych. Jednym z kluczowych podwykonawców Saaba w Brazylii mają być zakłady Saab Aeronáutica Montagens, które mają mieć ponad 5 tys. m2 powierzchni roboczej. W brazylijskiej firmie SAM mają być produkowane duraluminiowe i kompozytowe elementy płatowców JAS-39, w tym zespoły struktury skrzydeł, przednia część kadłuba obu wariantów, jednomiejscowego JAS-39E i dwumiejscowego JAS-39F, tylna część kadłuba wersji jednomiejscowej, stożki ogonowe i hamulce aerodynamiczne. Saab ma być większościowym udziałowcem nowego brazylijskiego podmiotu z 90% akcji spółki, pozostałe 10% ma mieć krajowy partner przemysłowy szwedzkiej firmy – przedsiębiorstwo Akaer. Równolegle grupa Saab ma zwiększyć swoich udziały w Akaer z 15% do 28%.
Mikael Franzén, kierownik działu Gripen Brazil w Saab Aeronautics, zauważył: „Przekazujemy wiedzę i zdolności produkcji struktur lotniczych do Brazylii, zgodnie z umową offsetową. Planujemy włączenie zakładów w globalny łańcuch Saaba w zakresie lotnictwa cywilnego i wojskowego”. Zgodnie z informacjami Marcelo Limy, dyrektora generalnego SAM, zakłady są obecnie na wstępnym etapie budowy, trwa tworzenie biura oraz poszukiwanie pracowników i dostawców. Początkowo SAM ma zatrudniać 55 osób. Wytwarzanie zespołów samolotu Gripen rozpocznie się w 2020 roku. W 2024 roku w zakładach ma pracować około 200 osób, wśród nich inżynierowie i technicy, którzy przed tym okresem przejdą specjalistyczne szkolenia w macierzystych zakładach firmy Saab w Linköping. Dalszy rozwój kadr ma się odbywać w ramach przekazywania kolejnych technologii do firmy SAM, a łączny czas szkolenia pracowników zakładów w São Bernardo do Campo ma wynieść około 84 tys. godz.
tekst: Tomasz Kwasek
grafika: Saab