Boeing (MDC) C-17A Globemaster III. Cz. II

Leszek A. Wieliczko

Samolot transportowy C-17A w największej liczbie eksploatowany jest przez amerykańskie US Air Force, zapewniając im niezrównane możliwości w zakresie transportu ciężkich ładunków na duże odległości. Siły powietrzne siedmiu innych państw nabyły 50 Globemasterów III, trzy kolejne są zaś wykorzystywane w ramach programu Strategic Airlift Capability, w którym partycypuje 12 krajów, w tym Polska.

Służba w USAF

Samoloty C-17A zaczęły trafiać do wyposażenia USAF 14 czerwca 1993 roku, wraz z przekazaniem pierwszej maszyny (P-6; 89-1192; nazwa własna „Spirit of Charleston”) do 17. AS z 437. AW w Charleston AFB (obecnie JB Charleston) w Karolinie Południowej. Po otrzymaniu 12 samolotów i zakończeniu szkolenia personelu latającego i naziemnego eskadra uzyskała wstępną zdolność operacyjną (Initial Operational Capability, IOC) 17 stycznia 1995 roku. 23 marca 1996 roku pierwszy C-17A (P-1; 88-0265; nazwa własna „City of Altus”) trafił do 58. AS z 97. AMW w Altus AFB w Oklahomie, która do dziś pełni funkcję jednostki szkolno-treningowej (Formal Training Unit, FTU) dla załóg Globemasterów zarówno z USAF, jak i sił powietrznych innych krajów.

17 grudnia 2003 roku rozpoczęły się dostawy C-17A do jednostek ANG, gdy pierwszy egzemplarz (P-112; 02-1112; nazwa własna „The Spirit of the Mississippi Minutemen”) trafił do 183. AS z 172. AW ANG w Jackson w Missisipi. Pierwszą eskadrą AFRC, której w sierpniu 2005 roku przydzielono „własne” C-17A (pierwszym był P-138; 04-4138; nazwa własna „Spirit of California”), była 729. AS z 452. AMW w March ARB w Kalifornii. 8 lutego 2006 roku pierwszy C-17A (P-146; 05-5146; nazwa własna „Spirit of Hawaii”) trafił do 535. AS z 15. Wing PACAF w Hickam AFB (obecnie JB Pearl Harbor-Hickam) na Hawajach. Ostatni, 223. egzemplarz C-17A (P-223; 10-0223) został dostarczony 12 września 2013 roku także do 437. AW. W oficjalnej ceremonii jego przejęcia przez USAF uczestniczyli m.in. dowódca AMC Gen. Paul Selva, dowódca AFRC Lt. Gen. James Jackson i dyrektor ANG Lt. Gen. Stanley Clarke. Wszyscy trzej generałowie pilotowali samolot podczas przelotu z Long Beach do Charleston.

Podczas prób i w początkowym okresie eksploatacji napotkano na liczne problemy techniczne. Ktoś nawet sarkastycznie powiedział, że C-17A powinien dostać nazwę „Budda”, ponieważ „jest wielki i ciężki, siedzi nieruchomo i nigdy nigdzie nie lata, a wszyscy stoją wokół niego i go wielbią”. Od tamtej pory, po wprowadzeniu modyfikacji, wyeliminowaniu usterek i opanowaniu obsługi, opinia o C-17A uległa jednak radykalnej zmianie. Globemastery III udowodniły swoją przydatność, wszechstronność i niezawodność, stając się końmi roboczymi amerykańskiego lotnictwa transportowego. Wzięły udział w wielu misjach wojskowych, stabilizacyjnych, pokojowych i humanitarnych, podczas których przewoziły żołnierzy i cywilów, sprzęt i pojazdy, zaopatrzenie i amunicję, wodę, żywność i lekarstwa oraz mnóstwo innych ładunków. 15 stycznia 2021 roku globalna flota C-17A osiągnęła łączny nalot czterech milionów godzin.

Pierwsze użycie C-17A na dużą skalę nastąpiło podczas operacji „Joint Endeavor” w Bośni i Hercegowinie. Między grudniem 1995 a lutym 1996 roku C-17A wykonały około tysiąca lotów (26% wszystkich lotów transportowych), przewożąc 19 892 ton ładunków (44%) i 5574 pasażerów (30%). 8 kwietnia 1999 roku Globemastery dostarczyły z bazy Ramstein w Niemczech do Rinas w Tiranie w Albanii śmigłowce AH-64 Apache dla Task Force Hawk US Army w ramach operacji „Allied Force”. Była to pierwsza misja C-17A przeprowadzona w realnych warunkach bojowych

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 7-8/2022