Bieliki na dęblińskim niebie – M-346 polskich Sił Powietrznych
Riccardo Niccoli
Na początku obecnej dekady polskie Siły Powietrzne rozpoczęły w końcu proces poszukiwania nowego odrzutowego samolotu szkolno-treningowego, następcy przestarzałych PZL TS-11 Iskra, które weszły do służby w 1964 roku. Ponad pół wieku później na stan polskich Sił Powietrznych trafił samoloty Leonardo M-346 Bielik.
Zakup nowych samolotów był opóźniony, biorąc pod uwagę, że w 2006 roku polskie lotnictwo wojskowe otrzymało pierwsze nowoczesne maszyny wielozadaniowe Lockheed Martin F-16C/D Block 52+ Jastrząb, bardzo zaawansowane i nowoczesne w porównaniu z pamiętającymi czasy zimnej wojny samolotami MiG-29 oraz Su-22. Już wówczas wprowadzenie nowoczesnego samolotu szkolno-treningowego uznano za absolutnie niezbędne dla jak najlepszego przygotowania pilotów polskich „szesnastek”. We wrześniu 2010 roku rozpoczęto przetarg na pozyskanie 16 samolotów (był to pierwszy przetarg na samoloty szkolno-bojowe dla Sił Powietrznych – przyp. tłum.), z budżetem w wysokości 1,45 mld zł (około 440 mln USD), przy czym dostawy wybranych maszyn miały rozpocząć się w grudniu 2013 roku, ale postępowanie anulowano. W drugim przetargu, rozpoczętym w lutym 2013 roku, wzięło udział trzech producentów: Lockheed Martin/Korea Aerospace Industries z samolotem T-50 GoldenEagle, BAE Systems z maszyną Hawk T2/Mk128 i Alenia Aermacchi z samolotem M-346Master. Po serii prób i porównań polskie Ministerstwo Obrony Narodowej zdecydowało, że najlepszą ofertę złożył producent włoskiego samolotu i 24 grudnia 2013 roku ogłosiło swój wybór.
Kontrakt pomiędzy polskim resortem obrony a Alenia Aermacchi został podpisany 27 lutego 2014 rokui obejmował pierwszą partię ośmiu samolotów (z opcjami na kolejne cztery) oraz zintegrowany system szkoleniowy (tworzony przez zintegrowane naziemne systemy szkoleniowe i symulatory), szkolenie pierwszych instruktorów i techników obsługi naziemnej oraz pięcioletnie wsparcie logistyczne. Umowa miała wartość 280 mln euro (1,17 mld zł).
Pierwszy samolot dla Polski (numer fabryczny MM55209, numer boczny7701) został oficjalnie odsłonięty 6 czerwca 2016 r. w zakładach Alenia Aermacchi w Venegono, w obecności polskiego wiceministra obrony; Bartosza Kownackiego. Maszyna wykonała pierwszy lot 7 lipca, pilotowana przez głównego pilota testowego firmy, Quirino Bucci. Pierwszy lot drugiego egzemplarza (numer boczny 7702) odbył się natomiast 14 września. Pierwsza para samolotów w postaci oblatanych w październiku maszyn, o numerach bocznych 7702 i 7703, odleciała do Polski bezpośrednio z włoskiego lotniska w Rivolto 16 listopada 2016 r. Dostarczone do 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego (41. BLSz) w Dęblinie samoloty były pilotowane przez włoskich pilotów. W polskiej bazie w latach 2016–2017 uruchomiono dwa systemy symulacyjne, tj. urządzenie do szkolenia podstawowego FTD (Flight Training Device) oraz symulator misji FMS (Full Mission Simulator).
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 7-8/2019